Reklam Grafiği Bağlamında Reklamın Kavramsal Çerçevesi

Reklam Grafiği

Reklam grafiğinin temeli grafik tasarımına dayanmaktadır.

Grafik tasarımı, başlı başına bir iletişim sanatıdır.

Reklam grafiği, söz konusu iletişim sanatının daha çok baskı teknikleriyle ilintili kısmını oluşturmaktadır. Logolar, amblemler, afişler, etiketler, dergiler ve kitap kapakları, sayfa düzenlemeleri, gazete ilanları, ürün ambalajları, broşürler gibi birçok çalışma, reklam grafiği alanına giren tasarım ürünleridir.

Reklam Kavramı

Fransızca “réclame” sözcüğünden dilimize geçen reklam, insanları gönüllü olarak belli bir davranışta bulunmaya ikna etmek, belirli bir düşünceye yöneltmek, dikkatlerini bir ürüne, hizmete, fikir ve kuruluşa çekmeye çalışmak, onunla ilgili bilgi vermek, ona ilişkin görüş ve tutumlarını değiştirmelerini veya belirli bir görüşü ya da tutumu benimsemelerini sağlamak amacıyla oluşturulan; iletişim araçlarından yer ya da süre satın almak yoluyla sergilenen ya da başka biçimlerde çoğaltılıp dağıtılan ve bir ücret karşılığı oluşturulduğu belli olan duyurudur.

Reklamın Tarihsel Süreci

Babil, Mısır ve Eski Yunan’da tüccarların mallarını satmak için bağırarak ya da sokak tellalları kullanarak alıcıların dikkatini çekmeye, mallarının tanıtımını yapmaya çalışmaları, çığırtkanlar aracılığıyla satış yapma çabaları reklam uygulamalarının ilk örnekleridir.

Eski Yunan ve Roma’da dükkânların dışına tabela ve ilan koyulması, meydan ve köşe başlarında taşlar üzerine çeşitli malların, sirklerin ve gladyatör yarışmalarının ilanlarının işlenmesi gibi örnekler de aynı kapsamdadır.

Yazılı reklamın başlangıcının MÖ 3000’li yıllara dayandığı düşünülmektedir.

Reklam grafiği ise köken olarak piktografik resimlerin geliştirilmesinden sonraki sürece dayanmaktadır.

Matbaanın icadı reklamcılığın yeni bir sürece girmesini ve günümüz reklamcılığının temellerinin atılmasını sağlamıştır. Reklam kitlesel bir iletişim biçimi olma vasfına, en belirgin şekilde matbaanın icadıyla kavuşmuştur.

Paris ve Londra'da yayınlanan gazetelerde ilan ve reklamlara yer verilmiş bu sayede gazete reklamcılığı gelişmeye başlamıştır. Bu durum gazetelere reklam ve ilan toplamak üzere reklam ajansı fikrinin ortaya çıkmasını ve 1786’da İngiltere’de ilk reklam ajansının kurulmasını sağlamıştır.

Reklam verenler gazetelerden sonra reklam ajansları aracılığıyla 1920’lerde radyo programlarına, 1940’larda televizyon programlarına sponsor olmak suretiyle reklam vermeye başlamışlardır.

İlerleyen yıllarda kitle iletişimi alanında yaşanan teknolojik gelişmeler reklamların daha kolay ve kısa sürede büyük kitlelere ulaşmasına zemin hazırlamış, gazete, radyo, televizyon, sinema, açık hava, internet gibi çok sayıda reklam mecrasının ortaya çıkmasını sağlamıştır.

Reklamın ülkemizdeki gelişimi de genel olarak dünyadaki reklam gelişimine bağlı olarak gerçekleşmiştir.

Reklamın Genel Özellikleri

Her şey bir yana reklam, kitlelere yönelik bir iletişim biçimidir. Satış kişisel bir eylemken, reklam bir kitlenin ilgisini çekme ve beğenisini kazanıp sürdürme ereği taşır.

Reklam, iletişim biçimi olma özelliğine bağlı olarak bilgilendirme de içerir. Bu bilgilendirme sürecinde aktarılan bilgilerin eksiksiz, doğru ve güncel olması gerekir.

Reklam, bir ikna aracı niteliğine sahiptir. Olumlu eylemlere yol açacak olumlu bir tutum yaratmak üzere kullanılır.

Reklam, tüketicinin aynı nitelikteki ürün ya da hizmetler arasında seçim yapmasını kolaylaştırır.

Reklamın Amaç ve Hedefleri

Reklamın en genel amacı mal ve hizmetlerin niteliklerini duyurmak ve satış ile ilgili olumlu bir kitlesel etki yaratmaktır.

Reklamın üreticiler için farklı tüketiciler için farklı bir takım özel amaçları vardır. Üretici mal ve hizmeti anlatmak, tüketici ise mal ve hizmetler hakkında bilgi sahibi olmak için reklam iletişiminin varlığına ihtiyaç duyar.

Reklam iletişiminin başarısı, mesajın doğasına, kitle iletişim aracı seçimine, tüketicilerin tepkisine ve benzeri unsurlara göre değişiklik gösterir.

Reklam iletişimi üzerinden tüketicilerin ilgi ve beğenisinin kazanılması, hem uzun vadeli ilişkilerin yolunu açar, hem de markanın gücüne güç katar.

Reklam Ortamları

Reklam gelişen teknoloji sayesinde günümüzde çok farklı iletişim araçlarıyla tüketiciye ulaşmaktadır. En fazla kullanılan reklam araçları şunlardır:

Gazete: Gazeteler yüzyıllardan beri reklam için kullanılan önemli bir ortam niteliğine sahiptir.

Dergi: Dergiler gazetelere göre daha özenli, renkli, dikkat çekici ve etkileyici bir reklam ortamı olarak kabul edilir.

Televizyon: Günümüzde iletişim teknolojilerinin gelişmesine ve hızlı bir şekilde yayılmasına rağmen televizyon hâlâ dünyada en yaygın kullanılan kitle iletişim aracı olma fonksiyonunu sürdürmektedir.

Radyo: İşitsel niteliğe sahip olan ve görsel unsur içermeyen bir kitle iletişim aracı olan radyoda reklamlar işitsel temeller üzerine kurulur.

Açıkhava Reklamları: Halka açık dış mekânlarda çeşitli iletişim araçlarının kullanımıyla yapılan reklamlardır. Açık hava reklamlarını sabit açık hava reklamları ve hareketli açık hava reklamlar olmak üzere iki ayrı grupta toplamak mümkündür.

İnternet: Yaygın kullanımı ve çok çeşitli reklam alternatifleri sunması dolayısıyla günümüzde en fazla tercih edilen reklam ortamlarından biri internettir.

Diğer Reklam Ortamları: Yukarıdaki reklam ortamlarının yanı sıra çokça kullanılan başka reklam ortamları da bulunmaktadır: Mobil ortamlar ve iç mekânlar, satış yerinde reklam, broşürler, katalog, el ilanları, sinema reklamları, fuarlar.

Ayrıca postalama, sponsorluk, etkinlik destekleri, promosyon, sergi, ürün yerleştirme gibi çok sayıda ortamda reklam yapılabilmektedir. Farklı reklam ortamının kullanımı ve oluşturulması söz konusu olabileceği gibi teknolojinin gelişmesi ve yeni yaratıcı fikirlerin etkisiyle bunlara yenilerinin eklenmesi de muhtemeldir.