Toplumbilimsel Analiz

Bir analiz biçimi olarak toplumbilimsel analiz, insanın toplum içindeki ilişkilerini, temsilini ve sorunlarını tarihsel, toplumsal, ekonomik, kültürel, psikolojik, ideolojik ve siyasi olgular ışığında incelenmesine imkân sağlar.

Toplumbilimsel analiz yöntemine başvurarak bir reklamı çözümlemek, reklam metninde gösterilen toplumsal yapının ve ilişkileri bilimsel olarak irdelemek, toplum üzerinde ne gibi değişimlerin gerçekleştiğini anlamak ve söz konusu değişimlere hangi tarihsel süreçlerin etki ettiğini ortaya çıkarmak için bir imkân yaratır. Ayrıca, toplumlar arası benzerlik ve farklılıkların neler olduğunu tespit ederek genel yargılara ulaşılabilir ve toplumsal değişimler üzerinde öngörülerde bulunabilir.

Toplumbilimsel analiz, sosyolojik kuramların tümünü kapsamaktadır. Bu özelliğinden dolayı toplumbilimsel analizin sınırlarının zaman zaman disiplinler arası çalışma gerekliliğinin ortaya çıkmasını doğal karşılamalıyız.

Durkheim ile Weber’in toplumbilimsel analiz yöntemine getirdikleri ilke ve kurallar, günümüz toplumbilimsel araştırmalarda geçerliliğini koruyor. Her ne kadar 1980’lerle gelişen postmodernist düşünceye paralel olarak bilimde salt akılcılığa ve nesnelliğe karşı bir tutum geliştirilmiş ve toplumsal değerler yerine bireye ya da gruplara özgü tikel değerlerin konulması tartışılmışsa da nesnellik ve bilimsellik arasında birbirini belirleyici bir ilişkinin varlığı söz konusudur. Dolayısıyla nesnelliğin olmadığı yerde bilimselliğin varlığından söz edilemez.

Reklam, toplumsal veri sağlayan bir belge niteliğini taşır. Örneğin toplumsal değerlerin nasıl aktarıldığı ve somutlaştırıldığı, ayrıca reklamın toplumsal değerler üzerinde ne gibi bir etki yarattığı incelenirken, söz konusu değerlerin hangi şekilde kuvvetlendirildiği, hatta değiştirildiği de ele alınır. Aynı zamanda reklamlarda temsil edilen sınıf, ırk, cinsiyet vb. unsurların incelenmesine ve değerlendirilmesine olanak tanınır.