Reklam Analizine Giriş

Günümüzde her geçen gün daha da gelişen iletişim olanakları sonucunda bireyler adeta bir mesaj bombardımanı altında bulunmaktadır. Bu mesaj bombardımanında iletişim süreçlerinin tümünde olduğu gibi reklamlar aracılığıyla bizlere pek çok bilgi aktarılmaktadır.

İletişim süreci içerisinde bireylerin iletilen mesajları aynı şekilde almamaları ve algılarındaki farklılıklar reklam analizlerinin önemini arttırmaktadır. Reklam analizleri aracılığıyla; reklamın hedef kitlede nasıl bir etki bıraktığı, kitleyi nasıl yönlendirdiği ya da bilgilendirdiği gibi soruların yanıtları aranmaktadır. Bu nedenle reklamın ne dediğinin, yani mesajı nasıl söylediğinin ve hangi etkide bulunduğunun anlaşılması iyi bir reklam analizini gerektirmektedir.

Reklam mesajının alıcıda nasıl bir etki uyandırdığını ya da reklamın alıcılara (hedef kitlelere) ne söylediğini, onları nasıl etkilediğini, nasıl bilgilendirdiğini ya da yönlendirdiğini anlamaya yönelik bir süreç olarak tanımlanabilen reklam analizi reklamı oluşturan unsurlar (mesaj, medya, reklam ve pazarlama stratejileri, hedef kitle vb.) hakkında bilgi sahibi olunmasını gerektirmektedir. Sahip olunan söz konusu bilgiler doğrultusunda bir reklama ilişkin daha detaylı verilerin elde edilmesi mümkün olmakta, reklamda yer alan yan anlamlar da açığa çıkabilmektedir.

Görsel okuryazarlıkta görsel düşünme biçiminin nasıl olduğu sorusunu yanıtlayan bir kavram olarak tüketicilerin görsel okuma biçimlerinin bilinçli bir şekilde ortaya konmasını vurgulamaktadır.

Reklamın içeriğine ait unsurlar kapsamında reklamda görünenin ötesinde yer alan alt anlamların açığa çıkarılması yer almaktadır. Bu kapsamda reklam analizi için reklama ilişkin teknik bilgilerin yanı sıra sosyal bilimlerde kullanılan göstergebilimsel çözümleme, marksist çözümleme, toplumbilimsel çözümleme, psikanalitik çözümleme gibi çeşitli yaklaşımlar da kullanılmaktadır.

Analiz sürecinde ilk olarak reklamda incelenmek istenilen konu belirlenmekte ardından bu konuyu araştırmak amacıyla kategoriler tespit edilmektedir. Seçilen kategorilerdeki tüm reklamlar toplanarak analiz sürecine devam edilmektedir. Toplanan reklamlar konu kapsamında gözden geçirildikten sonra kendi içinde bir sınıflandırmaya tabi tutulmaktadır. Analiz bir çözümleme yönteminin belirlenmesi (marksist, psikanalatik, vb.) ve o çözümleme yönteminin ilkleri doğrultusunda yürütülerek raporlandırılmaktadır.

İçerik analizi, yazılı hale getirilebilen her türlü metni analiz etmeye uygun bir yöntemdir. Diğer tüm araştırma yöntemlerinde olduğu gibi içerik analizinde de nesnellik, geçerlilik ve genelleştirilebilirlik temel noktalardır. Bir içerik analizinin geliştirilen ve kullanılan kategorilerin uygunluğu ve geçerliliği oranında güvenilir ve geçerli olduğu unutulmamalıdır.