TV Yayıncılığının Genel Yapısı ve Tarihsel Gelişimi
ABD ve Avrupa olmak üzere ulusal ve uluslararası bazda iletişim sistemlerinin adeta merkezine yerleşen televizyon görüntü, ses, bilişim ve uydu teknolojilerindeki gelişmelere bağlı olarak çeşitli evrelerden geçerek içeriksel ve biçimsel olarak günümüzdeki şekline ulaşmıştır. Bu ünitede televizyonun icadından başlayarak televizyon yayıncılığının doğuşu, ilk örnekleri, çeşitli kırılma noktaları ve günümüzde geldiği nokta incelenecektir.
Televizyonun Tanımı
Latince kökenli bir sözcük olan televizyon “uzağı görmek” anlamına gelmektedir.
Çok sayıda uzman televizyonu sabit ya da hareketli cisimlerin, kalıcı olmayan görüntülerinin uzağa aktarımı olarak tanımlamışlardır.
Televizyonun İcadı
Televizyona ilişkin ilk teknik buluş İrlandalı telgrafçı Andrew May tarafından 1873 yılında gerçekleştirilmiştir.
Modern anlamda televizyonun mucidi olarak kabul edilen Zworykin, ikonoskop adını verdiği ve elektronik taramada kullanılan aracı geliştirerek 1923’te ilk elektronik tarama ile görüntü yayınını gerçekleştirmiştir. Zworykin tamamen elektronik bir televizyon sisteminin patentini alan ilk kişi olmuştur.
İlk Televizyon Yayınları
John Logie Baird 26 Ocak 1926’da ünlü eğlence merkezi Soho’da bir gösterim yapmıştır. Günümüzde bilinen anlamıyla dünyada ilk televizyon yayını 2 Kasım 1936’da BBC tarafından Londra’da yapılmıştır.
ABD’de 1939 yılında ilk düzenli yayınlar başlamıştır.
İlk renkli yayın 1951’de ABD’de gerçekleşmiştir.
Türkiye'de Televizyon Yayıncılığı
Türkiye’deki televizyon yayıncılığı tarihi başlangıcı İTÜ Dönemi ve TRT Dönemi olarak iki başlık altında incelenebilir.
İTÜ Dönemi
Ülkemizde ilk televizyon yayını 9 Temmuz 1952’de İstanbul Teknik Üniversitesi Stüdyoları’nda yapılmıştır.
İTÜ Televizyonu 1970 yılında tüm teknik donanımını TRT’ye devretmiştir.
TRT Dönemi
1 Mayıs 1964’te Türkiye Radyo Televizyon Kurumu’nun kuruluşu ile ilgili kanun olan “TRT Kanunu” yürürlüğe girmiştir.
TRT’nin ilk geniş ölçekli yayını 31 Ocak 1968’de yapılmıştır. 1970’li yıllarda haftanın tüm günleri yayına geçmiştir.
TRT günümüzde 13 televizyon kanalı ile yayıncılık hizmeti vermektedir.
Özel Kanallar Dönemi
1 Mart 1990’da Magic Box Star -1 Türkiye’nin ilk özel kanalı olarak Almanya’dan yayına başlamıştır. Günümüzdeki yayınlarını sürdüren Star TV’nin temeli Magic Box ile atılmıştır.
Türkiye’nin ikinci özel televizyon kanalı Show TV 1 Mart 1992’de yayına başlamıştır.
Tematik Televizyon Yayıncılığı
Dünya’daki ilk tematik televizyon kanalı 1 Ağustos 1981’de ABD’de yayına giren MTV (Music Television)’dir.
Türkiye’de kurulan ilk tematik özel televizyon kanalı ise Kral TV’dir. Yirmi dört saat müzik yayını yapmak üzere kurulmuştur.
Televizyon Yayın Teknolojileri
Gelişen teknolojiden zaman içerisinde televizyon yayıncılığının teknik boyutu da etkilenmiş ve yayıncılık teknolojileri de değişmiş ve gelişmiştir.
TV Yayıncılığının Genel Yapısı ve Tarihsel Gelişimi Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 16 Özet (devamı)
Karasal Yayıncılık Teknolojisi
Televizyon yayınları, elde edilen görüntü ve sesin televizyon linki denilen, küçük güçlü vericilerle, verici istasyonuna gönderilmesi ve buradan da elektro manyetik dalga olarak izleyicilerin alıcısına ulaşmasıyla gerçekleşmektedir. Bu süreç “karadan yüzeysel yayıncılık (Terrestrial)” kavramının tanımını oluşturmaktadır.
Kablolu TV
Kablo yoluyla televizyon yayınlarının dağıtım fikri, 1944 yılında, ABD’nin Pennsylvania kentinde, Hertz dalgaları aracılığıyla yapılan televizyon yayınlarını iyi alamayan bir mühendisin, kenti gören bir yüksekliğe yerleştirdiği antenini, bir kablo yardımıyla televizyon alıcısına bağlamayı düşünmesi ile başlamıştır.
Uydu Yayınları
1962 yılında uzaya gönderilen Telstar1 uydusu yardımıyla Fransa’dan ABD’ye ilk TV yayını aktarılmıştır. 1965 yılında Intelsat (International Satellite System) adı verilen kıtalar arası haberleşme sistemi ABD’de kurulmuştur.
Türkiye ilk uydu denemesini Fransa ile iş birliği sonucunda yapmıştır. TÜRKSAT 1- B uydusu 1994 yılında ilk denemede infilak etmiş ve ikinci denemede 56 derece doğu boylamındaki yörüngesine yerleştirilmiştir.
Sayısal Yayıncılık
Sayısal Televizyon Yayıncılığı (Digital Video Broadcasting), bilginin sürekli değerler alabilen akım veya gerilimlerle değil, kodlanmış sayılarla işlendiği ve iletildiği sistemlerdir.
IPTV (Internet Protocol Television)
İnternet üzerinden televizyon yayıncılığının bir türü olan IPTV, televizyon ve/veya görüntü sinyallerinin genişbant kullanıcısı aboneler veya izleyicilere internet protokolü üzerinden dağıtıldığı sistemlerdir.
OTT TV
“OTT” İngilizce’de “over the top” ifadesinin kısaltmasıdır. Türkçe’ye “bir şeyin üzerinde şeklinde çevrilebilmektedir. Yayıncılık tekniği bağlamında değerlendirildiğinde OTT TV internet üzerinden sunulan televizyon hizmetlerini karşılamaktadır.
Televizyon Yayıncılığında Platformlar
Yayıncılık teknolojilerinin gelişimi sonucu içeriklerin zenginleşmesi izleyici profilini de şekillendirmiştir. Değişen profil zamanla kendisine özel içerik talep etmeye başlamış ve yayıncılar da bu talebe karşılık vermek adına çeşitli çözümler geliştirmişlerdir. Platformlar bu çözümlerin üretildiği noktalarda ortaya çıkmıştır.
Digitürk
Digitürk, sayısal yayın yapan bir dijital platformdur. 2000 yılının Nisan ayında hizmet vermeye başlayan platform Eutelsat ve Türksat uydularından yayın yapmaktadır.
D-Smart
D-Smart 10 Şubat 2007’de Doğan Yayın Holding tarafından hizmete sokulmuştur. Dijital yayın platformu olan D -Smart yayınlarını Türksat 3A ve Türksat 4A uyduları üzerinden abonelerine ulaştırmaktadır.
Tivibu
Bir dijital yayın platformu olan Tivibu, Türk Telekom tarafından 2010 yılında kurulmuştur.
Netflix
Netflix şirketi 1997 yılında DVD satışı ve kiralama hizmeti vermek amacıyla ABD’de kurulmuştur.
Netflix günümüzde dünya çapında 130 milyondan fazla abonesi bulunan uluslararası bir dijital platform haline gelmiştir.
BLU TV
BluTV, Doğan Holding çatısı altında kurulmuştur. Gerçek zamanlı veri akışı vevideo on demand aracılığıyla internet üzerinden hizmet veren bir platformdur.
Puhu TV
Puhu TV, Doğuş Holding çatısı altında kurulan, internet üzerinden hizmet veren bir platformdur.