Psikolojide Bilimsel Araştırma

Psikolojide bilimsel yöntem: Psikolojide bilim insanları, doğal olarak gözlemlenen olguları öncelikle hipotetik olarak açıklamaya çalışmaktadırlar. İşte doğal olarak gözlenen olgulara yönelik varsayımlar oluşturmaya “kuram ya da teori” denilmektedir. Kuramlar aracılığı ile olguların nasıl ve neden gerçekleştiğine yönelik düşünceler ortaya konmaktadır. Kuramlara dayanılarak yanlışlanabilir olduğu ortaya konulabilen tahminler yapmaya ise, “hipotez oluşturma” denilmektedir. İşte bilimsel araştırmalar, kuramlara dayalı hipotezler oluşturma ve bu hipotezleri test etme üzerine kuruludur.

Psikoloji araştırmalarında kullanılan temel kavramlar: Psikolojide bilimsel bilgi üretme sürecinde karşımıza çıkan birtakım kavramlar bulunmaktadır. Bu kavramların bilinmesi, bilimsel araştırmaların mantığının anlaşılmasına yardımcı olmaktadır. Bu kavramları şu şekilde ele almak mümkündür. Evren: Araştırma sonuçlarının üzerinde kullanılacağı daha geniş gruplara “evren” denir. Örneklem: Örneklem, üzerinde bilgilerin toplanacağı grupturDeğişken: Bilimsel araştırmalar, somut gerçekliğe dayanmaktadır. Bu noktada bilimsel çalışmalarda, değişkenler arasındaki ilişkiler incelenmektedir. O hâlde değişkenin tanımını yapmak gerekir. Değişken, belirli bir mekândan başka bir mekâna; belirli zamandan başka zamana değişiklik gösteren her şey olarak tanımlanmaktadır.

Psikolojide araştırma sürecinin basamakları: Psikolojide bilimsel bilgi üretme sürecinde karşımıza çıkan birtakım kavramlar bulunmaktadır. Bunlardan biri de “bilimsel araştırma süreci” kavramıdır. Bilimsel araştırmalar, bir dizi karmaşık sürecin bir araya gelmesiyle gerçekleştirilmektedir. Her bir aşamada yapılması gerekenler dikkatlice yapıldığında, araştırma sonuçlarına daha az hata karışmaktadır. Bu nedenle, araştırma sürecinin aşamalarını detaylı bir şekilde bilmek gerekir. Gerrig ve Zimbardo, psikolojide araştırma sürecinin yedi alt basamağı olduğunu bildirmektedirler.

Psikolojide araştırma yöntemleri: Betimsel araştırmalar, durumu tanımlayan araştırmalardır. İkinci araştırma türü ise, ilişkisel araştırmalardır. İlişkisel araştırmalar grubu içerisinde korelasyonel araştırmalar ve nedenselkarşılaştırmalı araştırmalar yer almaktadır. İlişkisel araştırmalarda değişkenler arasında neden- sonuç ilişkisi verilmemektedir. Sadece iki değişkenin birlikte değişip değişmediği hakkında bilgiler verilmektedir. Üçüncü araştırma türü ise, deneysel araştırmalardır. Deneysel araştırmalara “müdahale araştırmaları” ismi de verilmektedir.

Psikoloji araştırmalarında veri analizi: Verilerin betimsel olarak tanımlanmasında pek çok veri analizi tekniği kullanılmaktadır. Bir veri setinde puanları küçükten büyüğe doğru sıralayıp kaç kişinin ne kadar puan aldığı sıklık dağılımı ile ölçülmektedir. Dağılımda en çok sıklık gösteren puana mod denir. Medyan, puan dağılımının orta noktasını gösteren merkezi eğilim ölçüsüdür. Aritmetik ortalama ise, bütün puanların toplanıp denek sayısına bölünmesiyle elde edilen değerdir. Ranj, en yüksek puan ile en düşük puan arasındaki uzaklığı ifade eder. Standart sapma ise, bireylerin ortalamadan ne kadar uzaklaştığını belirtir. İkinci analiz ise, çıkarımsal istatistik olarak ifade edilmektedir. Çıkarımsal istatistik, örneklemden elde edilen verilerden, istatistiksel yöntemleri kullanarak evren hakkında çıkarımlarda bulunur.

Psikoloji araştırmalarında etik: Bütün bilim alanlarında olduğu gibi, psikoloji alanında da insanlara zarar vermemek çok önemlidir. İnsanlara zarar vermemeyi içerisinde barındıran konu “araştırma etiği” dir. Araştırma etiği, araştırmacının araştırma yaparken gerçeği çarptırmaması ve insana zarar vermeden araştırma sürecini yönetmesi anlamına gelmektedir.