Psikososyal Gelişim

Bilişsel gelişim: Piaget’ye göre bilişsel gelişim bir süreçtir. Bu sürecin önemli ögeleri bulunmaktadır. Bu ögeler, bilişsel gelişimi sağlayan koşullar, bilişsel gelişimin temel mekanizmaları ve bilişsel gelişim dönemleridir. Bir diğer bilişsel gelişim kuramcısı Jerome Bruner’dir. Bruner, bilişsel gelişim sürecini bilgilerin bellekte depolanma ve kodlanma yolları üzerinden temsil sistemi kavramıyla açıklamaktadır. Vygotsky, Rus bir bilim adamıdır. Ona göre bilişsel gelişimin en önemli belirleyicisi bireylerin içerisinde yaşadıkları kültürdür

Dil gelişimi: Bilişsel gelişimle paralel bir şekilde ortaya çıkan bir diğer gelişim alanı dildir. Dil, semboller sistemine dayanan iletişim şekli olarak tanımlanmaktadır. “İnsanlar konuşmayı nasıl öğrenir?” sorusu çok önemlidir. Psikoloji alanında yapılan çalışmalar dil öğreniminde önemli olan iki noktanın altını çizmiştir. Bunlardan ilki, dil öğrenimi sesler arasındaki farkı keşfetmek üzerine kuruludur. Bir başka deyişle dil öğrenimi fonemler aracılığı ile gerçekleşir. Dil öğreniminde etkili olan bir diğer faktör genişletmedir. Bireyler öğrendikleri köklere ekler ekleyerek dili genişletirler. Kelimelere kelimeler, cümlelere cümleler ekleyerek de dil konusunda uzmanlaşırlar.

Toplumsal gelişim: İnsanlar, toplumsal varlıklardır. İnsanların başka insanlarla kurdukları ilişkilerde etkili olan faktörlerin incelenmesi de gelişim psikolojisi kapsamında değerlendirilmektedir. Bu noktada karşımıza bağlanma konusu çıkar. Bağlanma, belirli bireylerle uzun süreli ve duygusal olarak kurulan anlamlı bağ olarak tanımlanmaktadır. Bağlanmanın gelişimi açısından 0-2 yaş arasındaki dönem kritik dönem olarak görülmektedir. Bu dönemde bebekler kendilerine bakım sunan kişileri; güvenilir olup olmadıkları, kendilerinin sevilen ve arzu edilen birey olup olmadıkları ve isteklerini bakıcılarına yaptırma güçlerinin olup olmadığı açılarından değerlendirirler

Benlik ve kişilik gelişimi: Benlik, kendimize ilişkin algılarımızın toplamıdır. Benlik gelişimi, yaşamın çeşitli zaman dilimlerinde farklılaşarak gelişimini sürdürür. Bu konuya değinen önemli bilim insanlarından biri Erik Erikson’dur. Erikson, benlik gelişiminin sekiz önemli dönemde geliştiğini belirtir. Kimlik, ben kimim sorusuna verilen yanıttır. İnsanların kim olduklarını keşfetme dönemi bir başka deyişle kimlik oluşturma dönemi Erikson tarafından ergenlik olarak ifade edilmektedir. Psikososyal gelişim kuramına göre, ergenlik döneminde bireyler toplumsal, cinsel ve mesleki alanlarda denemelerde bulunup karar verirler.

Ahlaki gelişim: İnsanın bir diğer önemli özelliği ise doğru ve yanlışa ilişkin ölçütler oluşturup olayları ve durumları bu ölçütlere göre değerlendirmeleridir. İşte doğru ve yanlışa ilişkin ölçütler oluşturma ve bu sürecin gelişimine ahlak gelişimi ismi verilmektedir. Kohlberg, ahlaki gelişimin dönemler halinde geliştiğini savunur. Her bir ahlaki evrede toplumsal normlar, kurallar, değerler ve bunların anlaşılması, davranışlarla bütünleştirilmesi süreci incelenmektedir. Kohlberg, ahlaki gelişimin bilişsel gelişime paralel bir şekilde ilerlediğini savunur. Ahlak gelişim üç evrede ve her bir evrenin de ikişer düzeyi olmak üzere toplam altı düzeyde gelişir.