Proje Durum Analizi
Bir kişi veya kurumun kendisini hayal ettiği hedeflerine ulaştıracak projeler üretebilmesi öncelikli olarak içinde bulunulan mevcut durum hakkında gerçekçi değerlendirmelerde bulunması ile mümkün olacaktır.
Durum analizi yapılarak aşağıdaki sorular cevaplanmaya çalışılır.
- Neredeyiz?
- Nereye ulaşmak istiyoruz?
- Nasıl ulaşabiliriz?
- Kimlerle ulaşabilirim?
Yapılan bu analizler sonrasında “Genel Hedef”, “Proje Amacı” ve “Proje Hedefleri” proje mantığı içerisinde oluşturulacaktır.
Durum analizi yapılarak oluşturulmuş bir proje adım adım proje sahibini hedefine yaklaştıracaktır. Durum analizi yapılmadan hazırlanmış projelerin faaliyetlerini yürütmek için yatırımcılardan finansal kaynak bulması oldukça zordur.
En yalın h âliyle proje durum analizi, iç ve dış etkenlerinin projeye olası etkilerinin proje faaliyetlerine başlamadan analiz edilmesidir.
Sorun Analizi
Sorun analizi, derinlemesine bir mevcut durum analizi yapıldıktan sonra sorunun temelinde yatan nedenlerin neler olduğunun sebep -sonuç ilişkisi kurularak tespit edilmesidir. Sorun analizi yapılırken aşağıdaki adımlar takip edilir.
- Temel Sorunun Belirlenmesi
- İlişkili Sorunların Tespit Edilmesi
- Problemler Arasında Sebep -Sonuç İlişkisi Kurulması
- Temel Sorunun Muhtemel Etkilerinin Belirlenmesi
- Proje Sorun Ağacının Oluşturulması
- Proje Sorun Ağacının Metne Dönüştürülmesi
- Proje Sorun Cümlesinin Yazılması
Metne dönüştürülen sorun ağacı konuyla ilgili veri ve istatistiklerle desteklenerek sorun cümlesi yazılır. Sorun cümlesi aynı zamanda projenin gerekçesidir.
Hedef Analizi
Sorun ağacında tespit edilen sorunlar hedef analiziyle olumlu durumlara dönüştürülmeye çalışılır. Belirlenen sorunları olumlu durumlara dönüştürürken ihtiyaç duyulacak araçlar ve bu araçların etkileri yapılan hedef analizi içinde yer almalıdır. Hedef analizi yapılırken kullanılacak yöntem, katılımcı ve malzemeler sorun analiziyle aynıdır. Sorun analizi yapılırken kullanılan malzemelere hedef analizi yaparken de ihtiyaç duyulacaktır. Hedef analizi yapılırken aşağıdaki adımlar takip edilir:
- Hedef Ağacının Oluşturulurması
- Hedefler Arası Araç -Etki İlişkilerinin Kurulması
- Hedef Ağacının Tamamlanması
Proje ekibini proje hedefine daha etkin bir şekilde ulaştıracağına inanılan ekleme ve/veya çıkarmalar yapılarak kendi içinde tutarlı Hedef Ağacının oluşturulurması
Strateji Analizi
Strateji belirli bir zaman aralığında önceden belirlenen bir hedef ya da amaca ulaşmak için izlenecek yoldur. Strateji analizi ise hedef ağacında ortaya konulan hedeflere ulaşmak için nasıl bir yol izleneceğinin gösterildiği, ana sorun ve alt sorunların nasıl çözüleceğinin tespit edildiği, bulunan çözümlerin muhtemel sonuçlarının tartışıldığı analiz aşamasıdır. Aşağıdaki adımlar takip edilerek gerçekleştirilir
- Strateji Kümelerinin Oluşturulması
- İstenmeyen Hedeflerin Çıkarılması
- Proje Stratejisinin Belirlenmesi
Hedef analizi yapılarak oluşturulan Hedef Ağacı incelendiğinde bizi projenin amacına yaklaştıracak birden fazla stratejinin olduğu görülecektir. Projelerin sahip olduğu kaynaklar ve zaman sınırlı olduğundan; maliyet, hız, öncelik, politik durum vb. kriterler göz önünde bulundurularak en uygun stratejinin hangisi olduğu tespit edilmelidir.
Paydaş Analizi
Paydaş analiziyle proje ile ilgili olan tarafların projeye olası etkilerinin değerlendirmesi yapılmaktadır. Paydaşlar; projeyle amaçlanan dönüşümden doğrudan veya dolaylı olarak etkilenen veya bu değişim sürecini olumlu veya olumsuz etkileyebilecek kişilerin tamamıdır. Paydaşlar gerçek kişiler olabileceği gibi kurum, şirket, dernek, vakıf da olabilirler.
Paydaş analizi durum analizi içinde sorun, hedef ve strateji analizleri yapıldıktan; sorunlar, hedefler ve bu hedeflere ulaşmak için kullanılacak stratejiler belirlendikten sonra yapılmalıdır. Projede yapılacak sorun, hedef ve strateji değişiklikleri paydaş analizinin sonuçlarını da değiştirecektir. Paydaşlar aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir
Birincil Paydaş: Projenin olası sonuçlarından doğrudan etkilenecek olanlardır. (Hedef Gruplar, Doğrudan Yararlanıcılar vb.)
İkincil Paydaş; Projenin olası sonuçlarından dolaylı olarak etkilenecek olanlardır.(Resm îKurumlar, Sivil Toplum Kuruluşları, Fon Sağlayıcılar vb.)
Proje Ortağı; Proje faaliyetlerinden bir kısmını yürüterek proje hedeflerine katkı sağlaması planlanan kişi, kurum ve kuruluşlardır.
Paydaş analizi aşağıdaki adımlar takip edilerek yapılır
- Proje Paydaşlarının Belirlenmesi
- Birincil ve İkincil Paydaşların Belirlenmesi
- Paydaş Analizinin Oluşturulması
Paydaşlar projeyle ilgileri ve katılım düzeylerine göre paydaş tablosuna yerleştirilirler. Karmaşık görünen paydaş ilişkileri bu tablo yardımıyla kolay anlaşılır hâle gelecektir.
Bu analizden sonra projenin genel hedefi, amacı ve hedefleri net bir şekilde ifade edilerek, projenin sınırları çizilmiş olunur.
Genel Hedef ve Proje Amacı
Genel hedef; proje tamamlandığında çözümüne katkı sağlanacak büyük sorundur. Genel hedeflere bir projeyle ulaşılamaz.
Proje amacı; proje tamamlandığında ulaşılması öngörülen durum ve aşılması planlanan sorundur.
Proje hedefleri; projenin amacına ulaşmak veya odak sorunu aşmak için yürütülecek proje faaliyetleri sonucunda tamamlanması gereken her bir iş paketidir.