Nedensel Araştırma

Pazarlama alanında yapılan çalışmalarda nedensel araştırmanın önemli bir yeri vardır. Pazarlama yöneticileri ve pazarlama araştırmacıları her zaman diğer her şey sabitken, bağımsız bir X değişkeninin Y bağımlı değişkeni üzerindeki etkisini ölçmek isteyebilirler. Örneğin otomobil ön koltuğunun 10 cm geri alınmasının tüketici tercihini ne kadar etkilediği sorusunun cevabını merak edebilirler. İşte bu sorunun cevaplanması nedensel araştırmayı gerektirir. Nedensel araştırmada bağımlı değişkenin (Y) bağımsız değişkenden (X) dolayı önemli miktarda değişim göstermesi, sebep olan değişkenin (X) sonuç olan değişkenden (Y) ya daha önce ya da aynı anda oluşması ve bağımsız değişkenin (X) tek olması gerekmektedir. Nedensel araştırma hem laboratuvar hem de olağan ortamlarda, deneysel tasarımlarla bir değişkenin etkisinin denenmesi ile gerçekleştirilebilir. Bu yüzden nedensel araştırma yerine deneysel araştırma ifadesi kullanılmaktadır. Doğru koşullar sağlandığında nedensel araştırma geçerliliği ve güvenilirliği en yüksek olan araştırma türüdür. Yalnız dışsal faktörler, zaman, test biriminin doğru belirlenmemesi, deneyin yapıldığı süre içinde test birimlerinin özelliklerinin değişmesi ve yanlı davranabilmesi, ölçülen bağımsız değişkenin süreç içerisinde değişiklik göstermesi, araştırmacının davranış ve tutumlarının farklılaşması ve test birimlerinin süreç devam ederken deneyi bırakabilmesi deneysel araştırmanın geçerlilik ve güvenilirliğini tehdit edebilmektedir.

Deneysel araştırma “kısmi” ve “tam” deneysel araştırmalar olmak üzere iki genel başlık altında toplanmaktadır. Bu ikisi bazı açılardan farklılık gösterir. Bunlar: Test biriminin tesadüfi olarak seçilmesi, kontrol grubunun olması ve ön test ve son testin bir arada bulunması. Bu üç özellik de mevcut ise tam deneysel, herhangi birinin yokluğunda kısmi deneysel araştırma olmaktadır.

Kısmi Deneysel Araştırma Türleri

Tek gruplu -son test, test birimleri tesadüfi değil tamamen araştırmacının isteğine göre seçilir.

Kontrol gruplu tesadüfi son test, deneysel ve kontrol grubunun tesadüfi seçildiği ancak ön test -son testin yapılmadığı tasarımdır.

Tek gruplu ön test-son test, bu testte yalnızca tek bir grup vardır; bağımlı değişken önce ölçülür sonra, bağımsız değişken (X) uygulanır; bağımlı değişken tekrar ölçülür, aradaki fark X’ in bağımlı değişken üzerindeki etkisini gösterir.

Kontrol gruplu son test, olağan yaşam ortamında kontrol grubu kullanıldığı ancak test birimlerinin tesadüfi seçilmediği bir deneysel tasarımdır.

Tesadüfi olmayan kontrol gruplu ön test-son test, kontrol gruplu ön test -son test grupların tesadüfi seçilmediği, ancak, kontrol grubu kullanarak dışsal faktör etkisinin azaltıldığı bir yarı deneysel araştırma türüdür .

Tam Deneysel Araştırma Türleri

Kontrol gruplu ön test-son test, deneysel araştırmanın tam tesadüfi koşullarda ve kontrol grubuyla birlikte, bağımsız değişkenin etkisinin ölçüldüğü şeklidir.

Dört grup–altı çalışma tasarımı (four group–six study design), kontrol gruplu ön test -son test tasarımıyla kontrol gruplu tesadüfi son test tasarımlarının birlikte kullanıldığı bir araştırma tasarım şeklidir.