Yüksek Baskı Teknikleri

Yüksek baskı ağaç veya oymaya ve kazımaya uygun muşambalar ( linolyum, plastik yer karoları, poliüretan levhalar vb.) üzerinde uygulanan baskı çeşididir.

Farklı tekniklerde yapılan yüksek baskı işlemi , görsel öğelerin, çok değişik etkiler ve anlatımlar verecek çeşitlilikte kâğıda geçirilmelerini sağlar.

Yüksek baskı, Ağaç baskı( Wood cut), Ağaç gravür (Wood engraving) ve linol baskı (Lino cut) olarak üç baskı tekniğini kapsar.

Ağaç ,Linol veya yüksek baskıya uygun malzeme oyulur. Basılacak görüntü kalıp yüzeyinde yüksekte kalan izlerden elde edilir.

Baskı kalıbının üst yüzeyine mürekkep verilir, bir yüzey üzerine basılarak transfer sağlanır.

Yüksek baskı bilinen en en eski baskı tekniği olma özeliğine sahiptir.

Yüksek baskı tekniği, ilk dönemlerde her türlü dinsel ve bilgi edinme amaçlı resimlerin kitlesel dağıtımı için kullanılmıştır.

Yüksek baskı (tahta baskı) tekniği ilk zamanlar Uzakdoğu’da bir tür tanıtmayayma ve çoğaltma aracı olarak kullanılmıştır.

XV. yüzyılın ortalarında matbaanın kullanımı popülerliğini kısmen azaltmıştır.

Sanatsal amaçlı olarak kullanımı: Rönesans döneminde Almanya’da Albert Dürer, Lucas Granach, Hans Holbein gibi ressamların tahta kalıplardan resimler bastıkları görülmektedir. İtalya’da Ugo da Carpi, 1516 yılında, tahta kalıplarla renkli basma tekniğini geliştirmiştir.

1900’lerin başında Henry Matisse ve Pablo Picasso gibi sanatçılar linolyum baskı yapmaya başlamıştır. XX. yüzyılın başlarında Alman Ekspresyonist ve Rus Konstrüktivist sanatçılar da bu baskı tekniğini kullanmışlardır. Matisse, teknik açıdan bu baskı sanatına katkıda bulunmuştur.

Yüksek baskıda en sık kullanılan plakalar, ağaç ve linolyumdur. Ağaç baskı için kullanılabilecek bir çok ağaç baskı çeşidi vardır. Ağaç seçimini yaparken çalışmanın detayları doğrultusunda sert ve yumuşak olarak seçim yapmamız gerekir.

Tek renkli ve çok renkli baskılar yapılabilir.

Renkli baskılarda, tek kalıpla eksiltmeli veya çok kalıpla eklemeli baskı yapılır.

Alternatif yüksek baskı plaka malzemeleri olarak strafor, kontrplak, muşamba, MDF, PVC kullanılabilir. Bu malzemelerin seçimi yapılırken boya transfer güçleri ve güce dayanıklılıkları önemlidir.

Baskı esnasında pres veya Japon Bareni profesyonel baskı atölyelerinde tercih edilir ama bunun yerine elle yapılan baskılarda tahta kaşık, tahta ıspatula ve tahta kulplar da tercih edilebilir.

Baskı için İnce ve dokusuz kâğıtlar tercih edilmelidir.

Baskı mürekkebi olarak matbaa boyası tercih edilir. Su bazlı olanları da günümüzde kullanılmaktadır.

Baskı keçeleri, baskı sırasında basınçtan dolayı kâğıdı gravür plakasının derinliklerine iterek boyayı almasını sağlar baskı makinesinde deforme olmamış keçe kullanmak gerekir.

Baskı işlemi bittikten sonra, basım sırasına uygun olarak numaralandırma ve imzalanması gerekmektedir

Baskı işlemi bittikten sonra, plaka üzerinde çizgi atılarak plakanın iptal edilmesi gerekir.

Plakadan alınmış olan baskıların tümüne Edisyon denir.

Deneme baskı; kalıbın kesinleşmesinden önce renklerin nasıl basılacağının ekleme ve çıkarmaların denendiği baskıdır.

Tekrar basım; iptal edilmiş plakalarla sonradan yapılan baskıdır.. Bu baskılar sanatçının asıl plakalarından yapılıp özgün olmakla beraber numaralı baskılardan daha az değerlidir.