Engelli Gruplarda Rekreasyonun Anlam ve Önemi

Engellilerde Rekreasyon

Bireyin boş zamanlarını değerlendirmesi için çeşitli koşul ve kalıpları kapsayan rekreasyon kelimesi, Latinceden türeyen "Recreatio" kavramından türetilmiştir. Bu etkinliğin gönüllülük, özgürlük, uyarlanabilirlik, evrensellik, sistematiklik gibi çok fazla sayıda özelliği barındırdığı görülmektedir. Bu nedenle rekreasyona duyulan ihtiyaç günümüzde önem kazanmıştır.

Engellilerde Rekreasyona Duyulan İhtiyaç

Kişiden kişiye göre anlamı değişen ihtiyaç , bir eksikliğin farkedilip giderilmesi anlamına gelmektedir. İhitiyaçlarla ilgili en çok kullanılan sınıflama da Maslow'un 5 aşamalı İhtiyaçlar Hiyerarşisi Piramididir. Maslow' un ihtiyaçlar hiyerarşisi alttan üste doğru sırası ile fizyolojik, güvenlik, sevgi/ait olma, saygınlık, kendini gerçekleştirme şeklinde sıralanmaktadır. Yine ihtiyaçlar kişisel, toplumsal, sosyal, ekonomik, çevresel ve sosyal sınıflara göre değişiklik göstermektedir.

Yaşanılan bölgedeki açık ve atıl alanlarda park, piknik, orman, spor ve sosyal alanların oluşturulması, doğal olan varlıkların rekreatif amaçlı dönüştürülmesi ile hem doğal alanlara verilecek zararları önlemek hem de gelecek nesillere bu alanların doğru kullanımının öğretmesi açısından oldukça önemlidir. Bu konuda çalışmaların mevcut çağda oldukça değerli olduğu düşünülmektedir. Çünkü yoğun ve stresli kent hayatından bunalan birey doğaya kendini atarak deşarj olmak istemektedir.

Engellilerde Rekreasyonun Faydaları

Rekreasyonun etkinlikleri değerlendirme tarzına bağlı olarak ruhsal ve bedensel birçok faydası olduğu belirtilmektedir. Özellikle sportif rekreasyonun önemi göz ardı edilmemelidir. Bu nedenden ötürü de normal bireyler kadar engelli bireylere de fiziksel aktivite alışkanlığı kazandırılması gerekmektedir. Bu faydalar da bedensel, ruhsal ve toplumsal açıdan kategorize edilebilir.

Bedensel/Fiziksel Faydaları; aktivitelere katılım esnasında bireyler aktif rol aldıkları için fiziksel olarak kendilerini iyi hissettikleri sonucu ortaya çıkmıştır.

Ruhsal/Psikolojik Faydaları; Bireyin günlük hayatında karşılaştığı her durum onu fiziksel olduğu kadar ruhsal olarakta zorlayabilmektedir. Bu durumlara karşı bireyin ruhsal sağlığını korumasında rekreatif etkinliklerinde kaçınılmaz şekilde yer aldığı ve etkinliklerin çeşitliliğinin olumlu sonuçlar doğurduğu söylenebilir.

Toplumsal Yararları; İnsan yaratılışı gereği sosyallik içeren bir varlıktır. Bu sosyallik ihtiyacını gidermenin en temel yollarından birinin de rekreatif amaçlı katıldığı etkinliklerin olduğu söylenebilir.

Engellilerin Gelişiminde Rekreasyonun Anlam ve Önemi

Engellilerde gelişim çok yönlü olduğu için sosyal etkinliklerin yanında sportif etkinliklerin de yapılması gerekmektedir. Diğer etkinliklerle karşılaştırıldığında, o etkinlikler bireyi sadece ruhsal açıdan rahatlatırken inaktifliğe itmektedir. Fakat sportif etkinlikler bireyin fiziksel özelliklerini de gelişmektedir. Sportif rekreasyonun kökeninin Antik çağlara dayandığı, Romalılar, Yunanllılar, Eski Türk ve Anadolu uygarlıklarınında bu etkinlikleri sıklıkla faaliyetleri arasına aldıkları görülmektedir. Günümüzde engelli bireylere yönelik detayları yaşamın her alanında görmeye başladığımızda unutulmamalıdır. Onlara ulaşım, eğlence ya da pasif katılımlı seyircilik gibi etkinliklere katılımda ayrı yerler oluşturulmasıda bu durumu kanıtlamaktadır.

Engellilik Türleri ve Sportif Rekreasyon

Engelli bireylere yönelik bilinçli anlamda ilk sportif aktiviteler aracılığıyla rehabilitasyon uygulamalarına 1945 yılında II. Dünya Savaşından sonra Dr. Lutwig Guttmann tarafından başlanmıştır. 1960 yılında ilk defa Roma olimpiyatları ile başlayan Paralimpik oyunları ile de engelli bireylere yönelik uygulamalar artık ulusların önemli konusu haline gelmiştir.

Uluslararası Paralimpik Komitesi (IPC) tarafından bu etkinlikler sürekli hale getirilmiştir. 1992 Barcelona Olimpiyatlarında sadece rekreatif etkinlik değil üst düzey müsabakalar olarak değerlendirilmeye alınmıştır.

Türkiye de 1990 yılında Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğüne bağlı olarak "Türkiye Özürlüler Federasyonu (TSÖF)" kurularak çalışmalar başlamış 2000 yılında ise adı Türkiye Bedensel Engelliler Federasyonu (TBESF) olarak değiştirilmiştir. Kurum 2006 da özerk hale gelmiştir.