Kaynaştırma Eğitimi

Akranlarından zihinsel, bedensel, duygusal ve sosyal yönden farklı gelişim özellikleri gösteren ve sahip oldukları farklı gelişim özellikleri nedeniyle akranlarına sunulan eğitim olanaklarından yeterince yararlanamayan öğrencilere engelli öğrenciler, engelli öğrencilere yönelik olarak sürdürülen eğitim –öğretim çalışmalarına da özel eğitim denilmekledir. Oldukça geniş bir yelpazede yer alan engelli öğrencilerin nerede eğitim görecekleri, geçmişten günümüze değin üzerinde tartışılan konulardan biri olmuştur. Eğitim alanında gözlenen gelişmelere paralel olarak, eğitim ortamlarında da farklılıklar ortaya çıkmıştır. Engelli öğrencilerin normal gelişim gösteren öğrencilerden farklı olduğu, bu nedenle de özel olarak yetiştirilmiş personel ortam ve araç gereçlere ihtiyaç duyacakları düşüncesiyle önceleri ayrı okullarda eğitim daha fazla kabul gören bir eğitim ortamı iken; günümüzde kaynaştırma daha çok benimsenen bir eğitim düzenlemesi hâline gelmiştir.

Kaynaştırma eğitimi ; bedensel zihinsel duygusal ve sosyal olarak akranlarından farklı gelişim özellikleri ve eğitim gereksinimleri olan öğrencilerin normal gelişim gösteren öğrencilerle birlikte aynı sınıfta, gerektiğinde öğretmene ve/veya özel gereksinimli öğrenciye destek eğitim hizmetlerinin sunulması koşuluyla verilen eğitim olarak tanımlanır.

Başarılı bir kaynaştırma eğitimi için okuldaki tüm personelin ekip hâlinde çalışması gerekir. Bu ekip içerisinde sınıf öğretmeni, rehber öğretmenler, okul yöneticileri, okuldaki diğer öğretmenler, normal gelişim gösteren çocukların aileleri ve okuldaki diğer görevliler yer alır. Her bir ekip üyesinin görevi, çocuğun sınıfa hem akademik hem de sosyal yönden uyumunu kolaylaştıracak düzenlemelere katkılar sağlamaktır.

Kaynaştırma öğrencisinin okulda sunulan eğitim -öğretim çalışmalarından yeterince yararlanabilmeleri için okul genelinde ve sınıf özelinde yapılması gereken bazı düzenlemeler vardır. Bunun için öncelikle okul genelinde bir kaynaştırma politikasının oluşturulması gerekir. Öğrencinin sınıfa/okula kabulünden başlayarak sınıfa katılımı, derslerin işlenişi, destek hizmetlerin sunulması, ailelerin görevleri/sorumlulukları, diğer akranları bilgilendirilmesi, sınavlarda/ödevlerde yapılacak uyarlamalar konusunda okul içerisinde bütünlük oluşturulmalıdır. Bu bütünlük doğrultusunda her öğrencinin gereksinimine göre hem okul genelinde hem de sınıf içerisinde düzenlemeler yapılmalıdır.

Kaynaştırma eğitimi için bir diğer temel gereklilik ise engelli öğrenciye bireyselleşmiş eğitim programı (BEP) hazırlanmasıdır. BEP, sınıf içerisinde uygulanan genel eğitim programı hedefleri dışında kalan engelli öğrenciler için oluşturulmuş olan planlamadır. Bu planlamada engelli öğrenciye ne öğretilecek, nasıl öğretilecek, hangi yöntem araç gereçlerle öğretilecek ve öğrencinin nasıl değerlendirileceği belirlenir. BEP’te aynı zamanda öğrenciye sağlanacak destek eğitim hizmetleri ile bu eğitimi gerçekleştirecek personelinin görevleri tanımlanır.

Kaynaştırma destek hizmetleri, sınıf içinde ve sınıf dışında yürütülen destek eğitim hizmetleri olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır. Sınıf içinde yürütülen destek eğitim hizmetleri daha çok öğretmene yönelik olarak yürütülen destek eğitim hizmetlerdir. Öğretmene yönelik yürütülen destek eğitim hizmetlerinde öğrencinin performans düzeyini nasıl belirleyeceği, öğretimi nasıl uyarlayacağı, etkili öğretim tekniklerini nasıl kullanacağı, akranlara engelli öğrencinin nasıl tanıtılacağı, akran öğretiminden nasıl yararlanılacağı gibi konular ele alınır.

Sınıf dışında yürütülen destek eğitim hzimetlerinde ise engelli öğrenci sınıf dışında destek eğitim odası olarak adlandırılan birimlerde özel eğitim desteği alır. Bireysel ya da küçük grup hâlinde gerçekleştirilen eğitimde öğrencinin BEP'inde bulunan hedeflerde destek eğitim verilir.