Özel Gereksinimli Çocuklar İçin Dil Gelişim Etkinliği – II

Özel gereksinimli çocukların bağımsız bir şekilde hayatlarını sürdürebilmeleri, diğer bireylerle etkin sosyal etkileşim kurabilmeleri ve yaşam kalitelerini arttırabilmeleri için dil becerilerinin önemli bir gelişim alanıdır. Dil gelişimi karmaşık bir konu olduğu kadar, yetersizlikten etkilenen çocukların; yaşantı eksikliği, doğal dil atmosferinin yetersizliği, ek yetersizliklerinin mevcudiyeti, depolanmış (bilişsel, duyuşsal, sosyal vb. alanlarda ön koşullar) bilgilerin eksikliği gibi koşullar dil ve iletişim becerilerinin gelişiminde birçok zorluğu beraberinde getirmektedir. Bu çerçevede özel eğitim gerektiren bireyler için dil gelişim alanında performansa dayalı çalışmalar yapmaya ihtiyaç duyulmaktadır.

Dil ve konuşma alanındaki değerlendirmenin amacı; öğrencinin sözel iletişim becerilerine ilişkin bilgi ve becerilerinin kullanımı ile iletişimdeki güçlü ve zayıf yönlerini belirlemektir.

Öğrenci ile ilgili kayıtların incelemesi, öğrenciyle ilgili mevcut bilgilerin toplanmasını içermektedir.

Standart testler seçilirken, öğrencinin yaşına ve özelliklerine; testin özellikleri, testin geçerli ve güvenilir olmasına dikkat edilmelidir.

Yapılan görüşmelerle, öğrencinin iletişim becerileri, gelişim ve öğrenme özelliklerine yönelik bilgi sağlanır.

Uzmanlar tarafından hazırlanan kontrol listeleri, öğrencinin çevresindeki insanların, öğrenciyi nasıl algıladıklarına ilişkin genel bir bilgi verir.

Gözlem, doğal ortamlarda öğrencinin iletişim performansına ilişkin bilgi toplama sürecini kapsar.

Ürün dosyası değerlendirmesi öğrencinin iletişim becerilerindeki gelişimini ve ilerlemesini değerlendirmek için kullanılabilir.

Uzun dönemli amaç; öğrencinin destek eğitim sonunda gerçekleştirmesi istenen davranışlardır.

Kısa dönemli amaç; öğrencinin var olan performans düzeyi ile uzun dönemli amaç arasında kalan ve daha kısa sürede gerçekleştirilen amaçlardır.

Öğretim yönteminin belirlenmesinde; programın uygulanmasında, amaçların özelliğine ve öğretim ortamlarına göre (bireysel, grup vb) gösterip yaptırma (demonstrasyon), model olma, drama, oyun terapisi vb. sağaltıcı, doğal, bütüncül yaklaşımlar, bu yaklaşımlardan oluşan dil ve konuşma güçlüğünün özelliğine uygun sağaltım yöntem ve tekniklerine yer verilir.

Eğitim yapılan oda sessiz olacak şekilde düzenlenmelidir. Öğrenciyle karşılıklı iletişim sağlayacak bir şekilde, öğrencinin fiziksel özellikleri göz önüne alınarak hazırlanmış bir ortam olmalıdır. Masada karşılıklı çalışma yapılırken aradaki mesafenin iletişim için gerekli olan mesafeye uygun bir şekilde olmasına dikkat edilmelidir.

Öğrenci ile yapılacak çalışma öncesinde aileye pekiştireç belirleme formu uygulanarak öğrencinin sevdiği pekiştireçler listelenmelidir.

Dil ve konuşma güçlüğü çeken çocukların eğitim ortamlarında, onun eğleneceği ve katılmak isteyeceği araç gereçler ve etkinlikler bulunmalıdır.

Öğrenci ile çalışırken yönergeler öğrencinin performansına göre basitten karmaşığa öğrencinin anlayabileceği düzeye uygun şekilde giderek geliştirilmelidir.

Drama öğrencilerin hayal güçlerini ve yaratıcıklarını destekleyen, yaşantı yoluyla öğrenmelerini sağlayan bir yöntemdir.

Türkçe dili etkinlikleri öncelikle çocuğun dil gelişimi alanını destekleyen etkinliklerden biridir ve duygu ve düşüncelerin ölçülü bir şekilde ifade edilmesine denir. Çocuğun dil gelişimine olumlu katkıda bulunur.

Tekerleme; belli bir konusu olmayan, yarı anlamlı, yarı anlamsız sözcüklerden oluşan, sözcükler arası ses uyumu olan, çocukları güldüren, eğlendiren folklor ürünü veya çocukları eğlendirme amacı taşıyan sözlerdir.

Bilmece; bir nesne, canlı veya olayın adını söylemeden, niteliklerini üstü kapalı olarak söyleyerek ne olduğunu dinleyenin bulması istenen ürünleridir.

Parmak oyunu; herhangi bir öykü ya da ilgi çekici şiir veya şarkıların sözlerine uygun olarak parmaklarla olayların canlandırılmasıdır.

Sonuç olarak; Özel gereksinimli çocukların dil becerilerinin gelişimlerine destek olabilmek için alan yazında farklı dil öğretim yöntemleri kullanılmaktadır. Ünitede bahsedilen yöntem ve tekniklerden yararlanarak özel eğitim gerektiren bireylere destek sunulabilir.