Özel Gereksinimli Çocuklar İçin Toplumsal Uyum Gelişim Etkinliği - II
Özel gereksinimli bireyler akranlarından farklı olarak özbakım, günlük yaşam, sosyal becerileri anlamlandırma ve bağlama uygun sergilemede önemli ölçüde sınırlık yaşarlar. Özel gereksinimli bireylerin toplumsal yaşama katılımı için gerekli becerilerin öğretilmesi gelişmiş ve gelişen toplumlarda oldukça önemlidir.
Özel gereksinimli çocuklara, günlük yaşamı devam ettirebilmek için gerekli olan becerilerin öğretiminde, çocuğun gelişim özellikleri ve bireysel yeterlilikleri ile öğretilecek becerinin özelliğine uygun bir öğretim yöntemi seçilmesine dikkat edilmelidir.
Bebeklik dönemi gelişim sürecindeki en önemli dönem olduğundan, bebeğin problemi belirlenip, tanısı konur konmaz eğitimine başlanması ile gelişimin temellerinin atılmış olunur.
Uygun yardımlarla özel gereksinimli çocukların yaşam işlevlerinde ilerlemeler görülür. Buna göre, özel gereksinimli çocukların eğitimlerinin temel amacı, yaşam işlevlerini geliştirerek onları daha bağımsız kılmaktır.
Performans düzeyi; ayrıntılı değerlendirme sonuçlarına dayalı olarak hazırlanan, öğrencinin var olan durumunu, yapabildiklerini ve yapamadıklarını tanımlayan özet ifadelerdir.
Performans düzeyi bilgilerinin bireyselleştirilmiş eğitim planlarında yer alması, ailelerin ve öğretmenlerin, öğrencinin göstermiş olduğu ilerlemeyi izleyebilmelerine olanak sağlamaktadır. Öğrencinin güçlü ve zayıf yanları ile ilgi ve ihtiyaçlarını tanımlanır.
Performans düzeyi bilgilerinin bireyselleştirilmiş eğitim planlarında yer alması, ailelerin ve öğretmenlerin, öğrencinin göstermiş olduğu ilerlemeyi izleyebilmelerine olanak sağlamaktadır.
Beceri analizi bir beceriyi daha küçük alt basamaklara ayırma işlemidir. Becerinin hiyerarşik yapısı analiz edilerek, öğretimin nasıl gerçekleşeceği belirlenir.
Çocuk için öncelikli beceriler belirlenirken işlevsel olan ve daha sık kullanılacak beceriler, daha az işlevsel olan ve daha az kullanılacak becerilere göre tercih edilmelidir. (Çiçek isimlerini öğretmek yerine çiçek bakımını öğretmek.) Aynı zamanda çocuğun diğer bireyleri gözleyerek öğrenebileceği beceriler öncelikli olarak seçilmelidir. Gözlenerek öğrenilen beceriler öğrencilerin grup aktivitelerine katılımını kolaylaştırır. (El yıkama, saç tarama, diş fırçalama, çizgi çizme vb.)
Uzun dönemli amaçlar (UDA) çocuğun bir yıl sonun da kazanacağı davranışların örüntü olarak ifadesidir.
Öğretimsel amaçlar olarak da ifade edilen kısa dönemli amaçlar (KDA) bireyin o anki performans düzeyi ile uzun dönemli amaçları arasında ölçülebilir, ara basamaklar olarak tanımlanır.
Öğretim için zincirleme davranışların beceri analizleri geliştirildikten ve performans düzeyi belirlendikten sonra uygulamacı bu beceriyi nasıl öğreteceğine karar verir. Bu karar doğrultusunda da öğretim planları hazırlanır.
Beceride performans düzeyi belirlenirken öncelikle uygulamanın yapılacağı ortam düzenlenir. Bunun için performans alımı sırasında ortam, öğrenciyle bire bir çalışılabilecek şekilde düzenlenmelidir.
Bir davranıştan sonra hemen ortaya çıkan ve davranışın sıklığını tekrarlama olasılığını artıran nesne,davranış ya da söze pekiştireç denir.
Öğretim sırasında kullanılacak olan materyallerin çocuğun bireysel farklılıklarına göre uygun olmalıdır.
Kullanılacak araç gereçler dışında öğrencinin dikkatini dağıtacak unsurları (öğrencinin açlığı, ışık, oturma yeri) derse girmeden düzenlenir. Öğrenciye hangi konunun çalışılacağı hakkında bilgi verilir. İstenilen davranışları yaptıktan sonra öğrenciye verilecek olan pekiştireç söylenir. Çalışmada kullanılacak materyaller tanıtılarak araç gereçleri incelemesi için öğrenciye süre verilir. Daha sonra öğrenciye sırayla ana yönerge "Yüzünü Yıka “ verilerek öğrencinin tepki vermesi beklenir.