Özel Öğrenme Güçlüğü Olan Çocukların Eğitimi

Özel öğrenme güçlüğü (ÖÖG) olan öğrencilerin eğitimi için öncelikle Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) hazırlanması gerekmektedir. BEP ise ÖÖG olan öğrencilerin takip edecekleri eğitim programı temel alınarak hazırlanmaktadır. BEP içeriğinde yer alacak eğitim içeriği ve öğretim yöntem ve stratejileri ÖÖG olan öğrencilerin eğitimi sürecinde tüm paydaşlar tarafından kullanıldığı sürece verimli sonuçlara ulaşmak mümkün olmaktadır.

Temel Becerilerin Öğretimi

ÖÖG olan öğrenciler için hazırlanacak BEP’lerde öğrencilerin hâlihazırda sahip oldukları temel beceriler göz önüne alınarak öğrencilere kazandırılması gereken temel beceriler ve bu yeni becerilerin edinimi için uygun çalışma/pratik yapma fırsatlarının yer alması gerekmektedir.

Eğer ÖÖG olan bir öğrenci ile BEP kapsamında temel becerilerle veya okumayla ilgili bir öğretim sürecine başlandıktan sonra öğrencide üç ay içerisinde gelişim gözlenmezse BEP’in tekrar gözden geçirilmesi tavsiye edilmektedir.

ÖÖG olan öğrenciler için yerleştirilecek sınıfların ve katılacakları etkinliklerin temel beceri seviyesine göre değil zihinsel becerilerine göre belirlenmesi gerekmektedir.

Sınıftaki İçeriği Takip

Bir dersle ilgili okuma materyalini takip etmekte zorluk yaşayan bir öğrenci için materyal öğrenciye okunabilir, materyal okunması daha kolay bir kitap ile değiştirilebilir veya metin konuyu anlamak için gerekli değilse içeriği kısaltılabilir ya da metni okuma görevi iptal edilebilir.

Ayrıca ders kapsamında not tutma ve yazılı anlatımla ilgili zorluk yaşayan öğrenciler için ders notlarının bir kopyası öğrenciye verilebilir, öğrencinin bazı sınavları sözlü olarak cevaplandırması sağlanabilir veya öğrenci ders kapsamında hazırlaması gereken ödev ya da raporları söyleyerek/dikte ederek yazdırabilir.

Ayrıca bazı ödev ve sorumlulukları öğrencinin güçlü olduğu yanları kullanarak yapabileceği şekilde uyarlamak iyi bir fikir olabilmektedir.

Öğrencinin eğitim programında yer alan değerli unsurların/derslerin çakışmaması için destek eğitim saatlerinin planlamasına özenle dikkat edilmesi oldukça önem arz etmektedir. Destek eğitim saati, eğlenceli etkinlik saatlerini veya branş dersleri ile ilgili öğretimi kaçırmak zorunda bırakmayacak şekilde planlanmalıdır.

ÖÖG Olan Öğrenciler İçin Düzenlemeler ve Uyarlamalar

Düzenleme terimi bir öğrenci için beklentileri düşürmek ve/veya değiştirmek amacıyla metin, ders içeriği, öğretim stratejisi ve değerlendirme metotları gibi unsurlarda değişiklik yapmayı ifade etmektedir. Diğer taraftan uyarlama terimi ise öğrencinin yavaş okuma veya zorlanarak yazma gibi yetersizliklerini telafi etmek amacıyla destek sağlayarak sınıfındaki tüm akranları ile aynı standartları karşılamasını sağlamak olarak açıklanmaktadır.

Öğrenme Stratejilerini Edinme

ÖÖG olan öğrenciler, bir stratejinin ne zaman ve nasıl kullanılacağı özel olarak öğretilmediği sürece, genellikle bu tür stratejiler kullanmamaktadır.

ÖÖG olan öğrenciler başta olmak üzere birçok özel gereksinimli öğrenci için üst bilişsel stratejilerin doğrudan öğretilmesi gerekmektedir.

Ne istediğini ve istediği şeyi nasıl elde edeceğini bilme olarak ifade edilen öz - belirleme (self -determination) becerisi de önemli bir yaşam becerisi olarak kabul edilmektedir.

ÖÖG olan öğrencilerin hayatlarındaki önemli konuları belirleme, amaçlar oluşturma, problem veya engelleri fark etme ve geçici ya da daimi çözümler bulma gibi konularda hem ev hem de okul ortamında cesaretlendirilmeye ve rehberliğe ihtiyaçları bulunmaktadır.

Öz-belirleme ile ilgili süreçlerde ustalık kazanmış öğrencilerin bağımsız genç yetişkinler olma potansiyelleri çok daha yüksek olmaktadır.

Olumlu Davranış Edinme ve Sürdürme

Dikkati sürdürme, görevde/etkinlikte kalmaya devam edebilme, dürtüsel hareketleri kontrol edebilme ve öfke kontrolü gibi davranışlar ÖÖG olan öğrencilerin en sık güçlük yaşadıkları davranışlar olarak belirtilmektedir.

Bunun yanı sıra, ÖÖG olan öğrencilerin akranları tarafından kabullerini arttıran uygun sosyal becerileri öğrenme, okulda hayatta kalabilmek için önemli fakat genellikle göz ardı edilen bir unsur olarak ifade edilmektedir.

Öğretmenler davranış yönetimi bağlamında birçok farklı yöntem kullanabilmektedir fakat en başarılı yöntemlerin olumlu pekiştirmeyi kullananlar olduğu görülmektedir.

ÖÖG olan öğrenciler için hazırlanacak BEP’lerde uzun ve kısa dönemli amaçlar yazılı olarak yer alacağı için en açık ve net ifadelerin yer alması gerekmektedir. Amaçlar belirlenirken gerçekçi, belirgin ve ölçülebilir olmalarına dikkat edilmelidir.

Öğrenmeyi Destekleme

ÖÖG olan öğrencilerin öğrenme stilleri konusundaki araştırmalar beyin temelli öğrenme yaklaşımlarının etkili sonuçlar verdiğini göstermektedir.

ÖÖG olan öğrencilere yönelik gerçekleştirilecek eğitim ve kullanılacak müdahale programlarında günlük olarak geçmiş öğrenmeleri tekrar etmek ve öğretimsel amaçları öğretim başlangıcında öğrenciye ifade etmek ve açıklamak önem arz etmektedir.

Ayrıca çalışılacak yeni materyalin öğretmen tarafından tanıtılması ve mutlaka doğrudan öğretim yönteminin aşamaları olan model olma, rehberli uygulama ve bağımsız uygulama aşamalarının gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Bunun yanı sıra öğrencinin materyalde yetkinlik kazanıp kazanmadığını değerlendirmek amacıyla performans değerlendirmeleri gerçekleştirilmeli ve çoklu duyulara hitap eden, sistematik ve iyi yapılandırılmış teknikleri kullanan bir programın yanı sıra süreci bir yetişkinin/öğretmenin takibi ve izlemesinin yanında stratejilerin model olarak sergilenmesi oldukça önem arz etmektedir.