İşitme Yetersizliği Olan Çocukların Eğitimi

İşitme Yetersizliği Olan Çocukların Eğitim Ortamına Yönlendirme ve Yerleştirme Süreçleri

İşitme kaybı işitme yetersizliği olan çocukların işitme duyusunu olumsuz yönde etkilemekle birlikte dil ve iletişim becerilerini de beraberinde etkilemektedir. İşitme yetersizliği olan çocukların eğitim süreçlerinde yaşayacak oldukları sorunların en aza indirilmesi için işitme kaybının en erken dönemlerde tanılanması ve çocukların işitme yetersizliği türü ve derecesine bağlı olarak işitmeye yardımcı teknolojilerden yararlandırılmalarının sağlanması gerekmektedir.

Tıbbi Değerlendirme Süreci: İşitme yetersizliği olan çocukların işitmeye yardımcı teknolojilerden yararlanmaları onların erken dönemlerde tıbbi değerlendirme sürecinden geçmelerine bağlıdır. Bu bağlamda işitme yetersizliği olan çocukların doğumdan itibaren en az 3 ay içerisinde tanılanıp 6 ay içerisinde de işitme kaybı özelliklerine göre uygun işitmeye yardımcı teknolojilerden yararlanmaları gerekmektedir. İşitme yetersizliği olan çocukların tıbbi olarak değerlendirilmelerinin ardından bir sağlık raporu hazırlanmaktadır.

RAM'a Başvuru Süreci: Ülkemizde eğitim ortamına yönlendirme ve yerleştirme süreçleri RAM bünyesinde bulunan Özel Eğitim Hizmetleri Bölümü tarafından yürütülmektedir. İşitme yetersizliği olan çocuk RAM’da eğitsel değerlendirme ve tanılama, eğitim ortamı seçeneklerini belirleme, eğitim ortamı türüne karar verme, eğitim ortamına yerleştirme ve izleme süreçlerinden geçmektedir. Söz konusu süreçlerin işletilebilmesi için işitme yetersizliği olan çocuğa sahip olan ailenin birtakım prosedürleri yerine getirmesi gerekmektedir. Bunlar; RAM’a yazılı başvuru, eğitsel değerlendirme isteği formu, engelli sağlık raporu ve RAMDEVU sistemi üzerinden başvuru yapılmasıdır.

Eğitsel Değerlendirme ve Tanılama: Eğitsel değerlendirme ve tanılama süreci, alanında uzman bir öğretmen ve işitme yetersizliği olan çocuk ile birlikte birebir olarak nesnel, standart ve formal değerlendirme araçları yoluyla gerçekleştirilmektedir. Gerekli olduğunda bu sürece aile de katılmaktadır.

Eğitim Ortamı Seçeneklerini Belirleme: İşitme yetersizliği olan çocuklar için eğitim ortamı seçenekleri Özel Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezleri (ÖERM) ve genel eğitim ya da özel eğitim okullarını kapsayan örgün eğitim ortamları olarak karşımıza çıkmaktadır. İşitme yetersizliği olan çocuklar, engelli sağlık kurulu raporu sonuçları doğrultusunda %20 ve üzerinde işitme kaybına sahip olmaları ve eğitsel değerlendirme ve tanılama süreçleri doğrultusunda destek eğitime gereksinim duymaları durumunda ÖERM’e yönlendirilebilmektedir. Bu süreçte, destek eğitim türü ve süresi, eğitim programı, modüller ve saatleri de belirlenerek sistem üzerinden kaydedilmektedir.

Eğitim Ortamı Türüne Karar Verme: Eğitim ortamı türüne karar verilirken en az kısıtlayıcı eğitim ortamı ilkesi göz önünde bulundurulmaktadır. Buna göre eğitim ortamları, genel eğitim okulları (kaynaştırma/bütünleştirme) ya da işitme engelliler okulları (özel eğitim) okulları şeklindedir. Bununla birlikte yatılı ve gündüzlü eğitim okulları ve genel eğitim okullarında özel eğitim sınıfları da eğitim ortamı seçenekleri arasında yer almaktadır.

Eğitim Ortamına Yerleştirme: Eğitim ortamı seçeneklerinin belirlenmesi ve eğitim ortamına karar verilmesinin ardından işitme yetersizliği olan çocuğun bir okula yerleştirilmesi sürecine geçilmektedir. Okula yerleştirme kararını etkileyen faktörler, ailenin ikamet ettiği yer, işitme yetersizliği olan çocuğun ve okulun özellikleri şeklindedir. Eğitim ortamına yerleştirme sürecinin ardından işitme yetersizliği olan çocuğun gereksinim duyduğu eğitsel gereksinimler göz önünde bulundurularak öğretimin bireyselleştirilerek uygulanması için RAM’daki uzmanlar tarafından Bireyselleştirilmiş Eğitim Plan (BEP) hazırlanmaktadır ve çocuğun yerleştirilmesene karar verilen okula bu rapor gönderilmektedir.

İzleme: RAM tarafından yılda en az 1 kez BEP yeniden gözden geçirilerek işitme yetersizliği olan çocuğun BEP’deki amaçları yerine getirip getirmeme durumu ortaya konmaktadır.

İşitme Yetersizliği Olan Çocukların Eğitimlerinde Kullanılan İletişim Yaklaşımları

İşitme yetersizliği olan çocukların bir eğitim ortamında eğitim almaya başlamalarının ardından çocuk için hangi iletişim yaklaşımının kullanılacağı belirlenmelidir. Bu bağlamda dört farklı iletişim yaklaşımından söz edilebilir. Bunlar; işaret dili yaklaşımı, tüm dil yaklaşımı, ikili dil yaklaşımı ve sözel iletişime dayalı yaklaşımlardır.

İşitme Yetersizliği Olan Çocukların Eğitimlerinde Kullanılan İşitmeye Yardımcı Teknolojiler

İşitme yetersizliği olan çocukların eğitiminde kullanılabilecek işitmeye yardımcı teknolojiler temel olarak işitme cihazları, koklear implant ve fm sistemler şeklindedir.

İşitme Yetersizliği Olan Çocukların Eğitim Ortamları

İşitme yetersizliği olan çocuklar için eğitim ortamları; 0 -36 aylık süreci kapsayan erken çocukluk eğitimi, kaynaştırma/bütünleştirme eğitimi, özel eğitim okulu, özel eğitim sınıfı şeklinde sıralanmaktadır.

İşitme Yetersizliği Olan Çocukların Eğitim Ortamlarının Düzenlenmesi

İşitme yetersizliği olan çocukların eğitim ortamlarından fayda sağlamaları için birtakım fiziksel, öğretimsel ve sınıf kurallları ile ilgili uyarlamalar yapılması gerekmektedir.