Kapsayıcı Eğitim
Kapsayıcı Eğitim ünitesinin amacı, özel gereksinimli öğrencilerin eğitimi ile ilgili tarihsel süreci, kapsayıcı eğitimin tanımını, yararlarını, başarısını etkileyen faktörleri açıklamak ve kapsayıcı eğitim bağlamında kullanılan stratejileri tanıtmaktır.
Ayrıştırmadan Kapsayıcı Eğitime Özel Gereksinimli Bireylerin Eğitimi
Uzaklaştırma, Koruma, Dışlama
Semavi dinler öncesi dönemlerde topluma yük oldukları düşüncesiyle öldürülen, terk edilen ya da köle, fuhuş işçisi veya dilenci olarak çalıştırılan ve koloniler halinde yaşamak zorunda bırakılan yani toplumdan uzaklaştırılan özel gereksinimli bireyler, semavi dinlerin ortaya çıkmasıyla birlikte birey olarak kabul edilmeye başlanmışladır.
Bu dönemde özel gereksinimli bireylere acıma ve koruma tutumu ile yaklaşılmış ve bu bireylerin tedavi edilebileceği düşünülmüştür.
Kurumlaşma
Özel gereksinimli bireylerin kendileri için açılan ayrıştırılmış kurumlarda eğitim aldığı bu dönemde, zaman zaman özellikle günlük yaşam ve topluma uyum becerilerini öğretmek amacıyla toplumsal ortamlara geziler yapıldığı ancak bu ortamlarda diğer bireyler ile çok nadir iletişim ve etkileşim imkânı buldukları görülmektedir.
Ayrıştırma
Özel gereksinimli öğrencilerin normal gelişim gösteren akranlarından ayrıştırılarak sadece kendileri gibi özel gereksinimi olan diğer öğrencilerle birlikte ayrı özel eğitim sınıflarında ve okullarında eğitim almaları ayrıştırılmış eğitim adıyla 1960’lı yıllara kadar yaygın olarak devam etmiştir.
1950’li yıllarda Amerika Birleşik Devletleri’nde yürütülen ırkçılığa karşı insan hakları hareketleri, özel gereksinimli öğrencilerin eğitimi için de bir dönüm noktası olmuştur. Bu dönemde çıkan mahkeme kararları, bireylerin farklılıklarından dolayı devlet tarafından sunulan ücretsiz eğitimden mahrum bırakılmayacağını belirtmiştir.
Normalleştirme ve Kaynaştırma Eğitimi
Normalleştirme felsefesi, özel gereksinimli bireylerin mümkün olduğunca normal olarak nitelendirilen eğitim koşullarına ve yaşam şartlarına sahip olması gerektiğini savunur.
En az kısıtlayıcı ortam, özel gereksinimli öğrencilerin ailesi ve normal gelişim gösteren akranlarıyla azami düzeyde birlikte olabileceği ve bu öğrencilerin özel gereksinimlerinden kaynaklanan ihtiyaçlarının en iyi şekilde karşılanacağı ortamdır.
Kaynaştırma eğitimi, genel eğitim sınıflarının özel gereksinimli öğrencilerin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde düzenlenerek özel gereksinimli öğrencilerin genel eğitim sınıflarına yerleştirilmesi ve en az yardımla derslere ve sınıf etkinliklerine katılmasıdır.
Bütünleştirme ve Kapsayıcı Eğitim
Kaynaştırma eğitiminin aksine bütünleştirme, özel gereksinimli öğrencilerin sadece belirlenmiş bazı ders ve rutinlere katılmaları yerine bu öğrencilerin en az kısıtlayıcı ortam ilkesi doğrultusunda yerleştirildikleri eğitim ortamlarındaki tüm ders ve etkinliklere katılmalarını, özel gereksinimli öğrencilerin genel eğitim ortamlarına tam katılımlarının sağlanması için destek hizmetlerinin sunulmasını ve gerekli olan durumlarda programda, öğretim yöntemlerinde ve değerlendirme etkinliklerinde düzenleme ve uyarlama yapılmasını vurgulamaktadır.
Kapsayıcı eğitimin temelinde, öğretimin bireyselleştirilmesi yerine, tüm öğrencilerin eğitim ortamlarına ve etkinliklerine en yüksek düzeyde katılımını sağlamak amacıyla sınıfta yer alan tüm öğrencilerin bireysel ihtiyaçları göz önünde bulundurularak eğitim sunumlarının farklılaştırılması ve çeşitlendirilmesi ve tüm öğrencilere sunulan ortak öğrenme deneyimlerinin kişiselleştirilmesi yatmaktadır.
Kapsayıcı Eğitim Nedir?
Kapsayıcı eğitim, tüm öğrencilerin sahip oldukları bireysel farklılıklara ya da yetersizliklere bakılmaksızın genel eğitim müfredatı kapsamında başarılı olmalarını desteklemek amacıyla yüksek kalitede eğitim, müdahale ve destekler sunularak yaşadıkları çevrede bulunan okullarda yer alan yaşlarına uygun genel eğitim sınıflarında eğitim almaları olarak tanımlanmaktadır
Kapsayıcı Eğitimin Yararları
Kapsayıcı eğitimin sadece özel gereksinimli olan öğrenciler için değil aynı zamanda ve normal gelişim gösteren çocuklar için de birçok faydası bulunmaktadır.
Kapsayıcı eğitim uygulamalarından genel eğitim öğretmenleri, normal gelişim gösteren ve yetersizlikten etkilenmiş öğrencilerin ebeveynleri ile okul yöneticileri de yarar sağlar.
Kapsayıcı Eğitim Başarısını Etkileyen Faktörler
Kapsayıcı eğitimin etkili ve başarılı sürdürülebilmesi için kapsayıcı eğitim sürecinde rol alan tüm aktörlerin sürece pozitif bakması ve gerçek bir sorumluluk anlayışı içinde hareket etmeleri gerekmektedir.
Kapsayıcı Eğitim Stratejileri
Kapsayıcı eğitimde kapsamında farklılaştırılmış öğretim, öğrenme grupları oluşturma, teknoloji kullanımı, destek eğitim sınıfları, sınıf içi yardım gibi stratejiler kullanılabilir.
Farklılaştırılmış Öğretim
Bireysel farklılıklar dikkate alınarak öğretim etkinliklerinin öğrencilerin farklı ilgilerine, ön bilgilerine, hazırbulunuşluk düzeylerine ve öğrenme tercihlerine göre hazırlanması ve düzenlenmesi olarak tanımlanmaktadır.
Öğrenme Grupları Oluşturma ve İşbirliğine Dayalı Öğrenme
Öğrenme grupları, öğretmen tarafından yapılandırılan öğrenci merkezli bir öğrenme stratejisidir.
İşbirliğine dayalı öğrenme, tüm çocukların akademik performansları ile sosyal becerilerini desteklemek amacıyla tercih edilen etkili bir stratejidir.
Teknoloji Kullanımı
Yardımcı teknoloji, bireyin işleyişini ve bağımsızlığını korumak ya da iyileştirmek, toplumsal katılımını kolaylaştırmak ve genel refahını arttırmak için kullanılan teknolojilerdir.
Destek Eğitim Sınıfları
Destek eğitim sınıfları, özellikle öğrenmede güçlük çeken özel gereksinimli öğrenciler için öğretimin bireyselleştirilerek sunulduğu etkili stratejilerden biridir.
Sınıf İçi Yardım
Kapsayıcı eğitim bağlamında kullanılabilecek bir diğer destek özel eğitim hizmeti olan sınıf içi yardım, işbirliğine dayalı olarak gerçekleştirilen bir yaklaşımdır.