Turizm Endüstrisi ve Turizm İşletmeleri

İlk çağlardan beri insanların yaptığı yer değiştirmeler, zaman içerisinde farklı amaçlarla gelişip değişerek turizm olgusuna dönüşmüş, insanların gittikleri yerde turizm ürünleri tüketmesi ise turizmin sektör haline gelmesini sağlamıştır.

Turizm, devamlı yaşanan yer dışına, tatil, dinlenme, eğlenme gibi ihtiyaçların giderilmesi amacı ile yapılan seyahat ve geçici konaklama hareketidir. Ancak, kısa süreli seyahatler, kırsal bölgelerden büyük kentlere doğru göçler, yazlıkdaki konaklamalar, öğrencilerin eğitim gördükleri yerlerde yıl boyu konaklamaları, hastanelerdeki uzun süreli konaklamalar, iş arama, sürekli yerleşme amacına yönelik seyahat ve konaklamalar, günübirlik gereksinimlerin karşılanması için yapılan olağan seyahatler turizm olayının dışında kalmaktadır.

Turizm faaliyetine katılan kişiler turist denmektedir. OECD tarafından zevk, tatil, ailevi, sağlık ve benzeri nedenlerle seyahat edenler, bilimsel, idari, diplomatik, dini, sportif ve benzeri nedenlerle veya bu çeşit toplantılara katılmak için seyahat edenler, iş seyahati yapanlar ve deniz gezileri yapanlar turist olarak kabul edilmektedir. Ancak, OECD ye göre, bir ülkeye iş kurmak ve çalışmak için gelenler, bir ülkeye yerleşmek için göç edenler, okul veya diğer öğrenim kurumlarında öğrenim görmek için gelenler, bir ülkede oturup diğerine çalışmaya gidenler ve transit yolcular ise turist olarak kabul edilmemektedir.

Seyahatlerin ikamet edilen ve çalışılan yer dışındaki belli yerlere yapılması, konaklamaların her çeşit etkinliği içerebilmesi, seyahatlerin kısa ve geçici olması, gidilen yerde daimi kalınmaması ve gelir sağlanmaması turizmin kavramının temel özellikleridir.

Turizm ekonomik kalkınmaya yön veren bir sektör olduğu kadar, ülkeler ve toplumlar arasındaki politik, sosyo-kültürel ve uluslararası ilişkileri de etkilediğinden tüm dünyada önem arz etmektedir.

Turizm, sağladığı döviz girdisinin değerlendirilmesi ve diğer sektörleri etkileyip birçok alanda istihdam yaratarak ekonomik getiri sağlaması açısından ekonomi ile, turizm işletmelerinin işleyişi ve takibi yönünden işletme ile, bireylerin tatmininin nasıl sağlanması gerektiğinin araştırılması açısından psikoloji ile, insan davranışlarının birbirini hangi yönlerden etkilediğinin incelenmesi açısından sosyoloji ile, potansiyel turist davranışlarının önceden tahmin edilerek, bunlara yönelik ürün/ hizmet üretilmesi açısından pazarlama ile ve turizm faaliyetlerinde yaratılan faydanın ölçülmesi ve önceki benzer dönemlerle karşılaştırma yapılması bakımından istatistikle ilişkilidir.

Zamanla değişip gelişen turizm, turizm faaliyetlerine katılanların sayısına, yaşlarına, sosyo-ekonomik durumuna, amaçlarına, ziyaret edilen yere ve kalış süresine göre çeşitlenmektedir.

Endüstri devrimi ile ortaya çıkan nüfus artışı ve kentleşme, teknolojik gelişmeler, gelirin ve boş zamanın artması, ücretli tatil, sosyal güvenlik ve seyahat özgürlüğü hakları edinilmesi, kültür ve eğitim düzeyinin artmasıyla turizm bilincinin oluşması ve insan ömrünün uzaması turizmin gelişmesine etki eden unsurlardır.

Turizm endüstrisi, turistlerin, ikamet ettikleri yerlerden ayrılarak tekrar aynı yere dönünceye kadar geçen süre içerisindeki seyahatleri sırasında gereksinim duydukları ulaştırma, yeme içme, eğlence ve diğer ihtiyaçlarını karşılayan faaliyet alanlarının tümüdür.

Büyük ölçüde insan gücüne dayanması, tüm işletmelerle işbirliği zorunluluğu taşıması ve birleşik ürün olarak satılması, taleplerin ve memnuniyetin kişiden kişiye değişkenlik göstermesi ve dalgalanmalardan çabuk etkilendiğinden yüksek risk taşıması, üretim ile satışın aynı anda gerçekleşmesi, stoklanamaması, üretildiği yerde tüketilme zorunluluğunun bulunması, arz sunumundaki maliyetlerin yüksek olması sebebiyle büyük sermayeye gerek duyulması turizm endüstrisinin ayırt edici özellikleridir.

Turizm endüstrisini oluşturan Turizm işletmeleri, geçici bir süre için yer değiştirme hareketinin doğurduğu seyahat, konaklama ihtiyaçlarının karşılanmasına yarayan mal ve hizmetlerin üretilmesini ve pazarlanmasını sağlayan ekonomik birimlerdir. Turistlerin temel ihtiyaçları dikkate alınarak; konaklama işletmeleri, seyahat işletmeleri, yiyecek içecek işletmeleri, rekreasyon (eğlence- dinlence) işletmeleri ve diğer turizm işletmeleri şeklinde sınıflandırılmaktadır.

Turistlerin geçici konaklama, yeme-içme, eğlence ve diğer bazı sosyal ihtiyaçlarının karşılandığı konaklama İşletmeleri, asli ve tamamlayıcı konaklama işletmeleri olarak iki grupta incelenmektedir.

Turizm olayının niteliğini belirleyen seyahat(dağıtım) işletmeleri, toptancı, perakendeci seyahat işletmeleri ve ulaştırma işletmeleri olarak gruplanmaktadır.

Yiyecek İçecek İşletmeleri, seyahat eden kişilerin beslenme gereksinimlerini karşılamak ve belirli bir kâr sağlamak amacıyla konaklama tesislerinin tamamlayıcı birimleri ya da bağımsız olarak kurulan ticari işletmelerdir. Turizm endüstrisinde farklı özellikler taşıyan yiyecek içecek işletmeleri, yasal açıdan, servis şekilleri, büyüklüklerine ve özelliklerine göre sınıflandırılmaktadır.

Rekreasyon İşletmeleri, kişilerin boş zamanlarını değerlendirmek, aynı zamanda eğlence, dinlence ve diğer ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla katıldıkları doğal, sportif, kültürel ve eğlenceye yönelik etkinlikleri sunmaktadır. Bu etkinliklerin, planlı olması ve belli kişiler tarafından yönlendirilmesi animasyonu eğlenceden ayıran niteliklerdir.

Turizmle ilgili çeşitli faaliyetleri yürüten, özel turizm mal ve hizmetlerini üreten ve varlıkları turizme bağlı bulunan diğer işletmeler de turizm endüstrisinde yer almaktadır.