Okuma Parçaları XI

Okuma Parçası I

Büyük Halaskârımız Mustafa Kemâl Paşa

Çocukluğu ve Gençliği

Mini Mini Mustafa, halis Türk yavrusu, bundan kırk iki sene evvel Selanik’te yeryüzüne geldi. Pembe, beyaz, sarışın, mavi gözlü bir afacandı. Maruf bir Türk taciri olan babası, bu sevimli yavru ile hakiki sermayesine kavuşmuştu. Mustafa çabucak söz söylemeğe başladı, çabucak yürüdü, etrafını çabucak tanıdı. Daha ilk yaşlarında, büyük bir zekânın tohumunu taşıdığını belli ediyor, bazı pek zeki çocuklarda görüldüğü gibi, yaşından ve başından büyük işlere akıl erdirmeğe uğraşıyordu. Bazı adam sarrafları, daha o zamandan küçük “Mustafa”nın annesine, babasına dediler ki:

- Bu küçük yaman!

Küçük yamandı, onu ne yapıp yapıp, yaşına başına bakmadan mektebe göndermek lazımdı, annesi babası hemen hazırlık yaptılar, yeni esvap diktiler, sırmalı bir cüz çantası aldılar, başına bir taç koydular, küçük “Mustafa”yı mutantan bir alayla mahalle mektebine başlattılar.

Fakat bu mektebin sahibi bir kadındı, yavrunun kıvılcımlı zekâsını tatmin edecek tedris usulünü bilmiyordu, Mustafa bu mektebte birkaç gün kalabildi, oradan alınıp (Şemsi Efendi) mektebine verildi. Bu yeni mekteb, o zaman Selanik’in en asrî müesseselerinden saylıyordu. Mahalle mektebinin usulsüzlüğüne ve nizamsızlığına karşılık, Şemsi Efendi’nin mektebinde programlı bir dâr-ül tedris hayatı vardı.

Okuma Parçası II

Muhterem Hey'et-i Vekile Reisimiz Rauf Bey

Çocukluğu ve Gençliği

İlk tahsîli-mektebteki haşarılığı-denizciliğe ibtilası-bahriye zabitliğinde tecrübeleri-Boknam Paşa’nın maiyetinde-Peykişevket süvariliği-Sisam’ı bombardıman

Hüseyin Rauf Bey, 1297 senesinde, İstanbul’da, “Cibali”de doğdu. Bahriyeli oğlu bahriyelidir. Pederi Mehmet Paşa, Şûra-yı Bahriye Riyasetinde, Bahriye Muhakeme Dairesi riyasetinde ve Ayan azalığında bulunmuştu.

Rauf Bey iptidaî tahsîlini Cibali’nin mahalle mektebinde bitirdi. Pederi Trablusgarp’a memur olarak gittiği vakit, rüşdî tahsîlini de oranın ilk Askerî Rüşdiyesi’nde yaptı.

Okuma Parçası III

Muhterem Hariciye Vekilimiz İsmet Paşa

Çocukluğu ve Gençliği

İzmir yavrusu-doğuşta asker- “Rumeli’yi alacağım, Sofya’dan delikli kalpak göndereceğim!”-Hakikate aşık-Selamlık resminde-daima ordu aşkı

İsmet Paşa İzmirlidir. Doğduğu semtin ismi: “İngiliz Yokuşu”dur. Pederi meslek erbabı arasında maruf bir hukukşinâstır. Yavru İzmir’de dünyaya geldikten kırk gün sonra, pederi Mukavelât Muharriri ve Sermüstantıkliğe “Foça”ya tayin ve izam olunmuştur. Az sonra Buldan’a tahvil-i memuriyet ederek ailesini dahi götürmüş, nihayet, dört sene sonra, İcra Memurluğu vazifesiyle tekrar İzmir’e avdet etmiştir.

Yavrunun bu harikulade İsti’dâdı, Sivas'ta bulunan Ferik Hulusi Paşa'nın nazar-ı dikkatine çarpmıştı. Her zaman bu küçük kahraman namzedini karşısına alır, onunla gayet ciddi konuşurdu.

Okuma Parçası IV

İstanbul'un İlk Şerefli Mümessili Refet Paşa

Ordu'da ve Anadolu'da Refet Paşa

Gazze'nin kahramanı- Anadolu'nun kıymetli rüknü- fesat ocaklarının tenkiliasilerin ve casusların köklerinden imhası

Refet Paşa Hazretleri, orduda “ seciye resâneti” ile maruftur. Gerçi her kumandan, buhranlı zamanlarda itidâlini kaybetmemek için bu seciye-i resânete muhtaçtır; fakat Refet Paşa’da Frenklerin enerji= sebat kudreti tabir ettikleri hassa, diğer bütün kabiliyetlerinden fazla mazhar-ı tekemmül olmuştur.

Anadolu milli kavgasından evvel, Refet Paşa, bu kudretin açık ve keskin bir misalini Harb-i Umûmi’de ibrâz etmiştir: 333 senesi Nisan ortalarında “İkinci Gazze” meydan muharebesinde, orduyu öyle korkunç bir çevrilme vartasından kurtarmış ve hiç umulmadık bir sırada öyle mükemmel bir zafer kazanmıştır ki o harbe ait sahifeleri gözleriyle görmüş, yahut o menkıbeleri yakından dinlemiş olanlar, Refet Paşa’daki askerî rüşdü hayran hayran hikaye etmekten geri kalmıyorlar.

Ordu'da cidden kıymetli bir rükn olan Refet Paşa’nın Anadolu hareketine karışması bütün Anadolu'ya itimâd-ı nefs kazandırdı. Refet Paşa'nın şahsıyla, Anadolu ordusu mühim bir muvaffakiyet amili elde ettiğini biliyordu. Hiç şüphe yok ki yine o ordunun teşkilatını tamamlamasına en çok çalışanlardan biri de Refet Paşa hazretleridir. Muhtelif ve dağınık çete kuvvetlerinin zabt u rabt altına alınmasında, bazı fırkalarla kolordu teşkilatının tertip ve tanziminde Refet Paşa'nın reyinden ve dirayetinden hayli istifade edilmiştir. Kezalik sevkiyat, menzil hizmeti gibi henüz yeni hal-i teşekkülde olan bir ordunun tesisinde ehemmiyet-i mutlakayı haiz mesailin tesviyesinde de Refet Paşa Hazretlerinin büyük hizmetleri mesbûktur.

Okuma Parçası V

Değerli Kumandanlarımızdan Yakup Şevki Paşa

Anadolu’da Yakup Şevki Paşa

Malta’dan avdet- Şimal grubu kumandanlığı- son taarruzda İkinci Ordu’nun vaziyeti- mükemmel bir sevkülceyş rivayeti

Cebîn İngiltere’nin büyük Türk münevverlerini (Malta) Adası’na haps ve nefyetmiş olması, Anadolu kumanda hey’et-i âliyesini, Yakup Şevki Paşa gibi değerli bir serdarın muavenet ve refakatinden uzun müddet mahrum bırakmıştır.

Yakup Şevki Paşa, ancak Malta’daki menfasını terk ettikten sonra, millî cenge atılmış ve son taarruzumuzda, kendisinden beklenen yüksek askerî kabiliyeti parlak ve mükemmel bir surette ibraz etmiştir.

Malta’dan avdet edip Anadolu’ya geldikten sonra ordunun Şimâl Grubu kumandanlığını deruhde etmişti.

“Ordumuzun sağ cenahında muharebât devam etmektedir. Merkezde düşman gerilerine düşen süvarilerle bir kısım düşman kıtaatını atlı hücumlarla imha etmiş ve külliyetli malzeme ile bir otomobil kolu iğtinâm eylemiştir ilah..”