Okuma Parçaları 1

Okuma Parçası 1

Eski Türkler

Bu parça Fuat Köprülü tarafından kaleme alınan Milli Tarihi adlı kitaptan alınmıştır. Kitabın girişinde ilk olarak Türklerin dünyanın en eski milletlerinden biri olduğundan bahsedildikten sonra Anadolu'ya gelmeden önceki durumları ele alınmıştır. Alıntılan kısımda Türklerin 2500-3000 bin yıl önce ilk devletlerini kurduklarından, komşu miletlerin Türklere hürmet ettiklerinden ve en meşhur hakanlarının Çinlilerin Mete dedikleri Oğuz Han olduğundan bahsedilmiştir. Devamında Oğuz Han'ın önderliğinde Türklerin Asya'da büyük bir devlet kurduklarından ve sonrasında onun döneminin her zaman hatırlandığından söz edilmektedir. Metnin son kısmında ise Türklerin yaşam biçimlerinden bahsedilmiş, göçebelikle birlikte Türklerin yerleşik hayata geçip önemli şehirler kurduklarının altı çizilmektedir.

Okuma Parçası 2

Baharın Tesiri

Bu parça ünlü edebiyatçımız Ömer Seyfettin'in 1919 yılında Büyük Mecmua'da yayınladığı bir hikayeden alınmıştır. Hikayenin başlagıcında ana kahramanın bir bahar sabahı uyandığındaki durumundan bahsedilmektedir. Gençlikte insanın sabah çevik bir şekilde uyandığını, kendisinin de on beş gün önce bu şekilde ayaklandığını, ortalığın daha yeni ağardığı esnada penceresini açıp bülbül sesi duyduğunu ve hiç yorgunluk hissetmediğini ifade etmektedir. Bu şekilde uyanan kahraman penceresini açarak baharın etkilerini tasvir ederek sözlerine devam etmekte ve canlı bir şekilde pencereden gördüklerini aktaran kahraman dışarı çıkma istediği ile harekete geçmektedir.

Okuma Parçası 3

Forsa

Yine Ömer Seyfettin tarafından kaleme alınan ve Mart 1919'da Büyük Mecmua'da yayınlanan Forsa adlı hikayenin girişini konu edinen bu okuma parçası kitabın ana kahramanını tanıtarak başlamaktadır. Kahramanın bulunduğu ortam hakkında tasvir yapıldıktan sonra, saçı sakalı ağarmış bu kişinin kırk yıldan fazla esir edilmiş olan bir Türk forsası olduğu ifade edilmektedir. Otuz yaşında Malta korsanlarının eline düşmüş olan bu kişi yirmi yıl kadırgalarda kürek çektikten sonra korsanlar onu iyi kürek çekmediği için bir adada satmışlardı.

Okuma Parçası 4

Sekiz Yaşında Bir Hanım Kız

Çocuklara Kıraat adlı dergide yayınlanan bu okuma parçasında sekiz yaşındaki bir kız çocuğundan bahsedilmektedir. Giriş kısmında sabah kalktıktan sonra hazırlanıp okula gidişi sürecinden, sonrasında okulda yaptıklarından söz edilmektedir. Metnin sonraki kısmında yazar öğrencinin evine gittiğinden ve burada bahsi geçen kız çocuğunun yazdığı yazılar ve okuduğu kitaplar ile yaptığı elişlerini gördüğünden bahsetmektedir. Parçanın sonunda ise kız çocuğunun eğitim hayatını devam ettirip, ortaokul ve kız öğretmen okulunu tamamladıktan sonra kendisini geliştirip kadınlar arasında ünlü bir hanımefendi olacağına vurgu yapılmaktadır.

Okuma Parçası 5

Fetih

Bu okuma parçasında İstanbul'un fethi esnasında Fatih Sultan Mehmed'in gemileri karadan yürütme hadisesi konu edinilmiştir. Metnin başlagıcında padişahın donanmayı ıslah ettikten sonra düşman üzerine sevk etmek istediği ancak düşman donanmasının bulunduğu limanın önünün zincirle kapalı olmasından dolayı buna muvaffak olamadığından bahsedilmektedir. Metnin devamında Fatih Sultan Mehmed'in aklına gemileri karadan yürütme fikrinin geldiği, bunun için gerekli hazırlıkları yaptırdıktan sonra bir gecede yetmiş kadar gemiyi çektirdiği ifade edilmektedir. Parçanın sonunda ise ertesi gün sabaha karşı Osmanlı askerlerinin faaliyetleri ile İstanbul'da telaşın baş göstermiş olduğu vurgulanmış, İstanbul'un fethedildiği zannedilmiş ve sabahleyin gemilerin limanda görülmesi sonrasında Rumların donanmayı yakma teşebbüslerinin ise başarılı olmadığı belirtilmiştir.

Okuma Parçası 6

Hükûmet

Bu parçada; hükümetin bir yapı veya tüzel kişilik olarak tanımı yapılmıştır. Bu tanımda hükümetin, insanların medeni olarak ilerlemesine yardım etmek için teşekkül etmiş büyük bir güç olduğu belirtilmiştir. Ardından Osmanlı Padişahının bu makamın başında olan kişi olduğu belirtilerek bir takım övgüler içeren ifadeler kaydedilmiştir. Peşi sıra gelen ifadelerde ise Osmanlı Devleti’nin Hükümet merkezinin İstanbul, önemli şehirlerin ise Edirne, Selanik, Manastır, Trabzon, Bursa, İzmir, Beyrut, Şam, Bağdat ve Halep olduğu belirtilmiştir. Parçanın sonraki kısmında ise Almanya’da Berlin’nin Fransa’da Paris’in, İngiltere’de Londra’nın, Rusya’da Saint Petersburg’un İtalya’da Roma’nın İspanya’da Madrid’in, Portekiz’de Lizbon’un, Belçika’da Brüksel’in, Avusturya’da Viyana’nın, İsviçre’de Bern’in, Danimarka’da Kopenhag’ın, İsveç’te Stokholm’un Norveç’te Kristiyanya’nın, Yunanistan’da Atina’nın, Sırbistan’da Belgrat’ın ve Romanya’da ise Bükreş’in hükümet merkezi şehirler olduğu belirtilmiştir. Bundan başka Asya Kıtası’nda İran ve Afganistan, Çin, Japonya hükümetlerinin, Afrika’da Habeş, Kongo, Dahumi, Aşanti (Ashanti), Liberya, Fas hükümetlerinin olduğu ve Osmanlı Devleti’nin bu üç kıtada topraklarının olduğu belirtilmiştir.

Okuma Parçası 7

Nutuk'tan

Bu parça Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK’ün Büyük Nutku’ndan alınmıştır. Parçada, Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a çıktığı 19 Mayıs 335 tarihindeki gözlemlerini ve memeleketin durumunu aktarmaktadır. Bu bağlamda parçada ilk olarak; İstanbul’daki durumdan bahsedilmiş, Osmanlı ordusunun her tarafta yenilmiş sayıldığı ve terhis edildiği durum hakkında bilgi verilerek mevcut manzara tasvir edilmiştir. Ardından Mondros Mütarekesi’nin ağır şartlarından, devletin başındaki Padişah ve hükümetin başındaki Damat Ferit’in içinde bulunduğu acziyetten bahsedilmiştir. İşgaller ve bunlara karşı mücadele etmek amacıyla kurulan Erzurum'daki “Vilâyât-ı Şarkıyye Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye” ve Trabzon’da “Muhafaza-i Hukuk” adlarını taşıyan cemiyetleri hakkında da bilgiler verilen parçanın sonunda ise İzmir’in işgalinden hemen önceki ve işgalinde sonraki faaliyetlerden ve “Redd-i İlhak” prensibi anlatılmıştır.