Çelebi Mehmed Dönemi (1413-1421)

Osmanlı Devleti’nin beşinci padişahı olan Çelebi Mehmed 1413-1421 yılları arasında hüküm sürmüştür. Fetret devrini bitirerek, ülkeye yeniden nizam verdiği için devletin ikinci kurucusu olarak kabul edilmektedir.

Karamanoğulları ile Mücadele

1414 yılında, Karamanoğlu II. Mehmed Bey üzerine yürüdü. Sefer neticesinde Karamanoğulları’nın merkezi olan Konya kuşatıldığı gibi Beypazarı, Sivrihisar, Akşehir, Yalvaç, Beyşehir ve Seydişehir gibi yerlerde tekrar Osman hâkimiyeti tesis edilmiş oldu.

Şehzade Kasım Olayı

Çelebi Süleyman Şah’ın oğlu, Kasım Çelebi saltanat iddiasıyla ortaya çıkmış, ancak başarılı olamamıştır.

İzmiroğlu Cüneyd Bey’le Mücadele

Fetret devrinde oldukça aktif olan İzmiroğlu Cüneyd Bey üzerine yüründü. Çandarlı, Menemen, Kayacık ve Nif (Kemalpaşa) kaleleri ele geçirildi, İzmir kalesi kuşatıldı. Cüneyd Bey, İzmir Kalesi’ni anlaşma yoluyla Osmanlılara bıraktı.

Venediklilerle İlişkiler

Çelebi Mehmed döneminde ilk Osmanlı donanması inşa edilmiş ve Çalı Bey donanma komutanı olarak atanmıştır. Venedikliler’in Osmanlı ticaret gemilerine tacizde bulunması üzerine Çalı Bey komutasındaki Osmanlı donanması Naksos Dükü’ne karşı gönderilmiş, bu sefer neticesinde çok sayıda esir ve ganimet elde edilmiştir. Venedik ile Osmanlı donanmaları arasında ilk deniz savaşı 29 Mayıs 1416’da vuku bulmuş ve bu savaş Venedik’in galibiyeti ile neticelenmiştir. Bunun üzerine 1417 yılında barış yapıldı. Bu anlaşmayla tarihte ilk defa korsanlık faaliyetleri Türkler tarafından hukuk dışı sayılmıştır.

Eflak ve Macar Seferleri

Eflak prensi Mirçe’nin tahrikleri neticesinde Osmanlı ordusu 1416 yılında Eflak diyarına akın etti. Sefer sırasında Yergöğü kalesi inşa edildi, İsakçı ve Yenikale isimli kaleler de tamir olundu. Eflak prensi Mirçe padişahtan özür dileyerek daha önce ödemesi gereken üç yıllık haracı ödediği gibi yeni vergiler vermeyi ve üç oğlunu Osmanlı padişahına rehin olarak göndermeyi kabul etti. Ardından Macaristan üzerine sefere çıkıldı. Sefer neticesinde Severin Kalesi fethedildi.

Candaroğulları ile İlişkiler

Candaroğlu İsfendiyar Bey ve oğlu Kasım Bey arasında yaşanan anlaşmazlığı bahane eden Osmanlılar, Candaroğulları üzerine sefere çıktılar. Öncelikle Cenevizlilerin idaresinde bulunan Gavur Samsun, ardından Candaroğulları’nın idaresindeki Müslüman Samsun ele geçirildi. Osmanlılar karşısında tutunamayacağını anlayan İsfendiyar Bey barış istedi. Buna göre Ilgaz Dağları iki taraf arasında sınır kabul edildi. Tosya, Çankırı ve Kalecik’i İsfendiyar Bey’den alınarak, Kasım Bey’e bırakıldı. Böylece Candaroğulları beyliği ikiye bölünmüş oldu. Osmanlılar, Samsun bölgesinde yaşayan Tatar’ları, iskân politikası sonucu Rumeli’de iskân ettiler.

Şeyh Bedreddin İsyanı

Şeyh Bedrettin Torlak Kemal ve Börklüce Mustafa gibi halifeleri vasıtasıyla, halk arasında örgütlenerek kısa sürede büyük bir güce sahip oldu. Şeyhe katılanlar arasında, yönetimden memnun olmayan Müslüman halk ve Osmanlı fetihleri esnasında toprakları ellerinden alınan yerli Hıristiyan feodaller bulunuyordu. Karaburun’da başlayan isyanı bastırmakla görevlendirilen, İzmir sancak beyi Aleksandır ve Saruhan sancak beyi Timurtaş Paşa-zade Ali Bey asiler tarafından bozguna uğratılmışlardır. Bu sebeple Şehzade Murad ve Veziriazam Bayezid Paşa harekete geçerek, asileri mağlup etmişlerdir. Ardından Şeyh Bedreddin ele geçirildikten sonra idam edilmiştir.

Düzmece Mustafa Olayı

Çelebi Mustafa, Ankara Savaşı’nda Timur’un eline esir düşmüş ve Semerkant’a götürülmüştü. Timur’un 13 Şubat 1405’te vefatından sonra serbest bırakılan Çelebi Mustafa, bir müddet Niğde’de kaldıktan sonra Rumeli’ye geçmiştir. Şeyh Bedreddin isyanı sebebiyle, padişahın meşgul olmasından yararlanarak, Çelebi Mehmed’den büyük olduğu için saltanatın kendi hakkı olduğunu iddia ederek harekete geçti. Eflak Beyi Mirçe ve Bizans İmparatoru II. Manuel’in desteğini aldı. Çelebi Mehmed, Mustafa’nın bir yalancı olduğunu etrafa yayarak, ona destek verilmesinin önüne geçmek istedi. bu propaganda neticesinde Çelebi Mustafa Osmanlı kaynaklarında “Düzmece” lakabıyla anılmaktadır. Ardından Çelebi Mustafa’nın üzerine harekete geçilerek Selanik Ovasında mağlup edildi. Ülkeyi yeni bir kargaşadan korumak isteyen Çelebi Mehmed, Bizans İmparatoru II. Manuel ile bir anlaşma yapmak zorunda kaldı. Buna göre kendisi hayatta olduğu sürece, Çelebi Mustafa Bizans tarafından Limni Adasında rehin olarak tutulacaktı. Osmanlılar bunun karşılığında her yıl Bizans’a üç yüz bin akçe ödemeyi kabul etmişlerdir.

Timurlu Devleti ile İlişkiler

Çelebi Mehmed, Timurlu Devleti hükümdarı olan Şahruh’u Anadolu’dan uzak tutmak için oldukça dikkatli bir diplomasi izlemiş ve her fırsatta Şahruh’a olan itaatini göstermiştir. Şahruh da Osmanlılarla savaşma niyetinde değildi. Ancak Karakoyunlu hükümdarı Kara Yusuf ile Şahruh arasında gerilim söz konusuydu. Kara Yusuf’un Osmanlılara sığınma ihtimali Ankara Savaşı öncesinde yaşananların tekrarına yol açabilecekti. Kara Yusuf’un vefatı ile bu ihtimal ortadan kalkmıştır.

Çelebi Mehmed’in Vefatı

Çelebi Mehmed Edirne’de kendisine felç isabet ettikten sonra, 25 Haziran 1421’de vefat etti. Bizans İmparatorunun Şehzade Mstafa’yı serbest bırakma ihtimaline karşı bu durum herkesten gizlendi.Çelebi Mehmed Bursa, Edirne ve Filibe’de cami ve imaretler yaptırmıştır. Her cuma günü halka ihsanlarda bulunmuş, Mekke ve Medine fukarasına “surre” adı verilen yardımların gönderilmesi de ilk defa bu padişahın zamanında gerçekleşmiştir. Eğitime de büyük önem verdiğinden Bursa’da Sultanîye isimli bir medrese kurmuştur. Dönemindeki önemli devlet adamları Bayezid Paşa, Çandarlı İbrahim Paşa ve Hacı İvaz Paşa’dır.