Osmanlı Devleti’nde Fetret Devri

Osmanlı Devleti'nde Fetret Devri

Fetret kavramı sözlüklerde, “bir şeyin etkisini, gücünü ve tesirini kaybedip gevşemesi veya zayıflaması” anlamında kullanılmıştır.

1402 yılından 1413 yılına kadar geçen süreçte Çelebi Mehmed’in Osmanlı Devletine tek başına hakim olmasına değin geçen on bir senelik bu saltanat mücadelesi Osmanlı tarihinde Fetret Devri olarak ifade edilmiştir.

Fetret Devri, Osmanlı Devleti’ni parçalanmanın eşiğine getirmiş ve Osmanlı tarihinin en önemli dönüm noktalarından birini teşkil etmiştir.

Ankara Savaşı Sonrasında Siyasi Durum

Yıldırım Bayezid’in Ankara muharebesi sürecinde Süleyman, Mustafa, İsa, Musa, Mehmed ve Kasım Çelebi’ler olmak üzere altı oğlu bulunmaktaydı.

Savaş Osmanlı ordusunun aleyhine gelişirken bu esnada Emir Süleyman, İsa Çelebi ve Çelebi Mehmed, Yıldırım Bayezid’e haber vermeden savaş alanından çekilmişlerdir.

Emir Süleyman Rumeli’ye geçtikten sonra Edirne’ye gelerek hükümdarlığını ilan etmiştir. Yıldırım Bayezid’in diğer şehzadelerinden Çelebi Mehmed de savaş alanını terk ederek kendi sancağı olan Amasya’ya doğru çekilmiştir. Diğer şehzade İsa Çelebi ise muharebe sahasından ayrılarak Balıkesir taraflarına gitmiştir.

Emir Süleyman Rumeli’ye geçince ilk iş olarak Bizans, Venedik ve Cenevizliler ile 1403 yılında Gelibolu’da bir anlaşma imzalamıştır.

Çelebi Mehmed Ankara savaşı sonrasında ilk etapta Amasya ve Tokat bölgelerine hakim olmuştur.

İsa Çelebi bir müddet sonra Bursa’yı işgal ederek, Osmanlı Devleti'nin merkezine sahip olmak istemiştir. Fakat bu teşebbüsü Çelebi Mehmed’in müdahalesiyle gerçekleşememiştir.

Bizans imparatoru II. Manuel Ankara savaşından sonra ilk icraat olarak Yıldırım Bayezid zamanında şehre yerleştirilen Türkleri kovmak, mahkemeyi kapatmak ve camiyi yıktırmak olmuştur.

Şehzadeler Arasındaki Mücadeleler

Balıkesir bölgesine çekilmiş olan İsa Çelebi hakimiyetini kurduktan sonra Bursa’yı ele geçirerek hükümdarlığını ilan etmiştir. İsa Çelebi’nin Osmanlı Devleti’nin merkezini ele geçirmesi şehzadeler arasında mücadeleyi başlatmıştır.

İsa Çelebi’nin Bursa’yı ele geçirmesi üzerine Çelebi Mehmed şehri almak üzere harekete geçmiştir.

Çelebi Mehmed Bursa ve İznik’i ele geçirdikten sonra Amasya’ya geri dönmüştür.

İsa Çelebi ile Mehmed Çelebi mücadelesinde İsa Çelebi'nin öldürülmesi sonucu şehzadelerden birisi saltanat davasından eksilmiştir. Böylece saltanat mücadelesinde Anadolu’da Çelebi Mehmed, Rumeli’de de Emir Süleyman kalmıştır.

Çelebi Mehmed’in gitgide artan gücü onu Anadolu’da artık etkin bir hale getirmiştir. Emir Süleyman’ın yanında bulunan önemli Osmanlı devlet adamlarının yönlendirmesi ile onun dikkatini Anadolu’ya yönelmiştir.

Emir Süleyman Anadolu'ya gelerek Bursa ve Ankara'yı ele geçirmiştir. Bunun üzerine Çelebi Mehmed Emir Süleyman üzerine gitmeyip sancağı Amasya'ya geri dönmüştür.

Emir Süleyman’ın fazlaca kuvvetlenmesi Çelebi Mehmed’in de Karamanoğlu Beyliğinin de işine gelmemekteydi. Çelebi Mehmed, Emir Süleyman'ı Rumelide uğraştırmak için Musa Çelebi'yi Rumeli göndermiştir.

Çelebi Mehmed böylece Emir Süleyman’ı Rumeli’de uğraştırarak tekrar Bursa’yı ele geçirip yeniden Anadolu’da hakim olmayı amaçlamıştır.

Emir Süleyman’ın yeniçeri ağası Musa Çelebi’nin tarafına geçince 1410 yılında Musa Çelebi ani bir baskınla Edirne’yi ele geçirmiştir.

Emir Süleymanın ölümü ile saltanat mücadelesi Çelebi Mehmed ile Musa Çelebi arasında devam etmiştir.

Musa Çelebi, 1410 yılında Edirne’yi ele geçirince Çelebi Mehmed ile yapmış olduğu anlaşmaya uymayarak Edirne’de saltanatını ilan edip kendi adına para bastırmıştır.

Musa Çelebi Edirne'de hakimiyeti sağladıktan sonra Rumeli'de Sırbistan ve Bizans üzerine seferler düzenlemiştir.

Daha önce dört kez muhasara edilen İstanbul beşinci kez Musa Çelebi tarafından kuşatılmıştır.

Çelebi Mehmed ile Musa Çelebi Çatalca yakınlarında yapmış oldukları savaşta Musa Çelebi yenilmiştir.

Musa Çelebi’nin bertaraf edilmesi ile Çelebi Mehmed Osmanlı Devleti'nin tek başına hükümdarı olarak saltanat mücadelesini kazanmıştır.