Türkiye’de Olay Sistemine Genel Bakış

Türkiye'de afet ve acil durumlarla ilgili ilk hukuki mevzuat çalışması; Türkiye’de doğal afetlere ilişkin politikalar ilk olarak 1939 Erzincan Depremi sonrası geliştirilmeye başlanmış, 1959 yılında çıkarılan 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun ile konuyla ilgili yasal boşluk giderilmeye çalışılmıştır.

5902 sayılı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ve anılan kanun çerçevesinde yürürlüğe konulan mevzuat uyarınca; afet ve acil durumlar ile sivil savunmaya ilişkin hizmetlerin koordinasyonunda Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı görevlendirilmiştir.

AFAD Koordinasyonunda Olay Yönetimi: AFAD; risk yönetimi odaklı, sürdürülebilir kalkınmanın önemine haiz, hizmet sunumunda etkililiğe, etkinliğe ve güvenirliliğe özen gösteren, uluslararası düzeyde güçlü ve afet yönetiminde görev alan tüm kurumları etkili bir şekilde koordine eden bir kurumdur .

Afet ve Acil Durumlarda Olay Yönetimi

Türkiye’de afet ve acil durumlara karşı bütünleşik afet yönetimi döngüsü işlemektedir .

Zarar Azaltma: Risk değerlendirme sonucunda, zararın ortaya çıkma olasılığını azaltma veya ortadan kaldırma veya şiddetini azaltmaya yönelik faaliyetleri içerir. Toplumun afet riskine yönelik farkındalığının artırılması, afet öncesi ve sonrasında uygulanan mevzuat ve kurumsal yapılanmaların geliştirilmesi, araştırma -geliştirme politika ve stratejilerinin ihtiyaç ve öncelikler doğrultusunda belirlenmesi gibi çalışmaları kapsamaktadır.

Hazırlık: Kişi ve kurumları koordinasyon yoluyla, afetlere müdahaleye yönelik hazırlık ve eğitim çalışmalarını kapsamaktadır.

Müdahale: Afet ve acil durumlar sonucu meydana gelebilecek bütün ihtiyaçların en hızlı şekilde tespiti ve giderilmesi çalışmalarını kapsar.

İyileştirme: Afet ve acil durum nedeniyle sekteye uğramış bütün yaşam sistemlerini, en hızlı ve doğru şekilde normal durumuna veya mümkünse daha ileri duruma getirme faaliyetlerini kapsar.

AFAD: Teşkilat yapısı 5902 sayılı Kanun’un getirdiği kurumsal yapı ve görev anlayışına göre AFAD; idari olarak yatay ve esnek bir yapıda, görev anlayışı bakımından sonuç odaklı, daire başkanlıklarının altında hiyerarşik yapılanma içermeyen, günün ihtiyaçlarına göre kurum dışından da personel görevlendirebileceği çalışma grupları oluşturma yetkisine sahiptir. Görev alanı itibarıyla üniversiteler, kamu kurumları, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları ile etkin koordinasyon ve iş birliği sağlayan bir kurumdur. Afet yönetiminin toplumun tüm kesimlerini ilgilendiren bir konu olmasından hareketle 5902 sayılı Kanun ile makro düzeyde politikalar oluşturulması amacıyla ve bakanların katılımıyla Afet ve Acil Durum Yüksek Kurulu, afetlere ilişkin koordinasyonu sağlamak üzere üst yöneticilerden oluşan Afet ve Acil Durum Koordinasyon Kurulu ve deprem risklerini azaltma ve hazırlık faaliyetleri konusunda koordinasyonu sağlamak üzere Deprem Danışma Kurulu kurulmuştur .

Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP): Afet ve acil durumlarda olay yönetiminde başarılı olabilmenin en önemli etkenlerinden biri de olabilecek afet ve acil durumlar için hazırlıklı olabilmek ve afetin niteliğine göre, refleks geliştirebilmektir. Türkiye Afet Müdahale Planı’nda, ulusal düzey hizmet grubu planları, il afet müdahale planları, yerel düzey hizmet grubu operasyon planları, yer almaktadır. TAMP kapsamında, 28 ulusal düzey hizmet grubu tanımlanmış ve hizmet gruplarının teşkili yapılandırılmıştır. Hizmet grupları ana çözüm ortaklarının, destek illerden farklı olarak kendi teşkilat yapıları bulunmaktadır. Bütün hizmet gruplarının kendi teşkilatlanma yapısı içerisinde, yerel planlara hâkim olmaları işleyişin kesintisiz ve sorunsuz ilerlemesi açısından önem arz etmektedir.

Müdahale seviyeleri, etki derecesi açısından dört gruba ayrılmıştır.