Okul Öncesi Eğitimde Kukla Yapma II

Giriş

Kuklalar okul öncesi dönemde bulunan çocuklar için oldukça ilgi çekici olan, hem öğretmenler hem de aileler tarafından kullanıldığında çocukları eğlendirmesinin yanı sıra birçok gelişim alanını desteklemeye yardımcı olan eğitici materyallerdir. Kuklalar hazır olarak satın alınabileceği gibi, öğretmenler, aileler ve çocuklar tarafından ulaşılabilir ve ucuz malzemelerle geliştirilip kullanılabilir. Kukla yapımında değişik materyaller kullanılabilir. Oyuncaklar ve eşyaların kukla olarak kullanılması çocukların canlandırma yeteneklerini geliştirmek için en pratik yoldur. Küçük oyuncaklar çubuk tutturularak kukla olarak kullanılabileceği gibi oyuncaklar elle tutularak da kukla olarak kullanılabilir. Bazen var olan bir nesne kuklaya dönüştürülürken bazen de kuklalar birkaç nesnenin ya da materyalin yeniden oluşturulmasıyla hazırlanabilmektedir. Hatta bir insanı başka bir insanın hareket ettirmesi ve seslendirmesiyle de kukla oluşturulabilir. Kukla yapımında genel olarak kuklanın karakterini belirleme, kuklanın türünü belirleme, malzeme seçimi ve temini ve kalıp çıkartma adımları izlenmelidir.

Okul öncesi eğitimde hazırlanıp kullanılabilecek birçok kukla türü bulunmaktadır. Bu kukla türlerinden el kuklası, çomak kukla, kaşık kukla, çorap kukla, parmak kukla, yüzük kukla, eldiven kukla, ipli kukla, utangaç (saklanan) kukla, gölge kukla ve gölge kukla sahnesine ilişkin bilgilere aşağıda yer verilmiştir:

El Kuklası

El kuklası ele takılarak oynatılan, farklı şekillerde ve tekniklerde yapılabilen kuklalardır. El kuklasında oynatıcının kolu dirseğe kadar direkt kuklanın bedeni olmaktadır.

Çomak Kukla

Çomak kukla karton, kumaş, dolgu oyuncak, örgü malzemeleri, kâğıt, boyama ve diğer materyallerin farklı teknikler kullanılmasıyla oluşturulan, karakterlerin bir çomağın ucuna sabitlenmesiyle oynatılan kukla türüdür. Kaşık Kukla

Kaşık kukla tahta kaşık veya spatulanın boyalar ve artık materyaller ile süslenerek hazırlandığı kuklalardır. Kaşığın ağız kısmı yüz, sap kısmı ise gövde olarak kullanılır.

Çorap Kukla

Çorap kuklalar bir çift çorap tekinin dışına göz, saç, burun ve ağız eklenerek insan, hayvan veya farklı karakterlerin oluşturulduğu kukla türüdür.

Parmak Kukla

Parmak kukla, parmak uzunluğunda rulo şeklinde hazırlanan, üzerine belirlenen karakterin özelliklerini vermek için çeşitli materyaller kullanarak, boyayarak, dikerek veya işleyerek oluşturulan ve parmağa geçirilerek oynatılan kukla türüdür.

Yüzük Kukla

Yüzük kukla, parmak kukladan farklı olarak parmağın tümüne takılmak yerine figürün arkasında yer alan yüzük halkasına parmak/parmaklar geçirilerek kullanılan kukla türüdür.

Eldiven Kukla

Eldiven kukla kumaş, ip, artık materyal vb.ile hazırlanan karakterlerin eldiven üzerine dikilerek, yapıştırılarak veya doğrudan örülerek oluşturulduğu, ele giyilerek hareket ettirilen kukla türüdür.

İpli Kukla

İpli kukla vücut parçalarına ipler takılıp kontrol çubuğunun hareket ettirilmesiyle oynatılan kukla türüdür.

Utangaç Kukla

Utangaç kukla bir çubuğa geçirilen başın, koni veya silindir ile birleştirilip aşağı -yukarı hareket ettirilerek oynatıldığı kukla türüdür.

Gölge Kukla

Gölge kukla asetat kâğıdı üzerine çizilen karakterin, eklem yerlerinden sıkı olmayacak bir şekilde birleştirilip, çıtalarla takılarak özel tasarlanmış sahnelerde oynatıldığı kuklalardır.

Gölge Kukla Sahnesi

Gölge kukla sahnesi gölge kuklaların oynatıldığı sahnelerdir . Kukla sahnesinin önü parşömen kâğıdı (sıvı yağla yağlanmış), aydınger kâğıdı veya ince patiska kumaş ile gergin bir şekilde kaplanır. Arkadan ışık verilerek kullanılan sahnede kuklalar hareket ettirilir. Kullanılan ışık, fener, mum veya tepegöz lambası olabilir .