Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Okuma-Yazmaya Hazırlık Etkinlikleri -II

Okul öncesi eğitim programının benimsediği öğrenen merkezli uygulamaların başarıya ulaşabilmesi için etkili olan birçok faktör vardır. Bunların başında planlı ama sınırlandırıcı olmayan esnek uygulamaların tasarlanması gelmektedir. Ancak, okuma -yazmaya hazırlık etkinliklerinin planlanması ve uygulanmasında eğitimcilerin birtakım hususları göz önünde bulundurmaları gerekmektedir.

Bunlardan bazıları aşağıdaki gibidir:

Planlamada, aylık eğitim planlarına alınmış kazanımlar ve göstergelerden o gün düşünülen kazanımlar ve göstergeler seçilerek sürece başlanmalıdır.

Okuma -yazmaya hazırlık etkinlikleri için seçilen uygulamalar; basitten karmaşığa, somuttan soyuta, yakın çevreden uzak çevreye doğru gitmelidir.

Okuma -yazmaya hazırlık etkinlikleri kapsamında planlanan kavramlar ele alınırken önce somut nesnelerle çalışmalara başlanmalıdır.

Seçilen kazanımlar ve göstergeler; çocukların yaşları ve gelişimsel özellikleri açısından dikkate alınmalıdır.

Planlanan etkinlikler büyük grup, küçük grup ve bireysel çalışmalara olanak verecek şekilde planlanmalıdır. Yıl boyunca sadece büyük grup ya da sadece küçük grup çalışmaları planlanmamalıdır.

Okuma -yazmaya hazırlık çalışmaları sadece masa başı çalışma sayfalarından ibaret değildir. Ancak zaman zaman yapılacak olan masa başı çalışma sayfalarında yapılacak işlemlerle ilgili yönergeler basit ifadeler içermeli, açık ve anlaşılır olmalıdır.

Eğitimci; planladığı etkinliklerin sınıf içi, sınıf dışı ve ev ortamında aileler tarafından desteklenmesine yönelik aile katılım çalışmalarına yer vermelidir.

Yapılması planlanan çalışmaların çocuk tarafından açıklanması, çocuğun duygu ve düşüncelerini ifade etmesi için özgür ve yaratıcı ortamlar hazırlanmalıdır.

Planlanan çalışmaların uygulama sonrasında değerlendirilmesine yönelik farklı soru türleri hazırlanmalı ve farklı değerlendirme araçları geliştirilmelidir.

Değerlendirme, çocuklar birbirleriyle kıyaslanmayacak ve kendi öğrenme süreçlerini görebilecekleri şekilde planlanmalıdır.

Değerlendirme yapılırken çocukların neleri yapamadığından çok neleri yapabildiği göz önüne alınarak süreç ve sonuç birlikte değerlendirilmelidir.

Okuma -yazmaya hazırlık çalışmalarında çocuklara merak uyandıracak ve soru soracak ortamlar oluşturulmalıdır.

Çocukların başarıları pekiştirilmelidir. Pekiştirmeler çeşitlendirilmeli ve sadece maddi pekiştireçler kullanılmamalıdır.

Pekiştirmeler yapılırken çocukların ilgileri, ihtiyaçları ve cinsiyetleri gibi unsurlar dikkate alınmalıdır.

Çocukların başarı duygusunu tatmaları için eğitimci rehberlik etmelidir. Sürekli başarısızlık yaşayan çocukların öz güvenleri zedelenir.

Okuma -yazmaya hazırlık çalışmalarında planlanan etkinlikler çocukların yakın çevre ve günlük yaşantısıyla ilişkilendirebileceği yönde olmalıdır.

Eğitimci, okuma -yazmaya hazırlık etkinliklerini planlarken ebeveynlerin hangi alanda etkinliği destekleyebileceklerine ilişkin bilgi sahibi olmalıdır. Eğitimci, ebeveynlere katılabilecekleri zaman ve katkı sağlayabilecekleri çalışmalara yönelik formlar hazırlayıp uygulayarak bilgi sahibi olmalıdır.

Özellikle renklerle ilgili boyama çalışmalarında çocukların özgür seçimlerine olanak tanınmalıdır.

Okuma -yazmaya hazırlık etkinliklerinde kullanılacak materyal çok önemlidir. Okuma -yazmaya hazırlık etkinliğinin özelliğine göre belirlenmiş, eksiklikleri ve aksaklıkları giderilmiş olan araç -gereç ve materyaller önceden sınıfta hazır bulundurulmalıdır. Eğer eksiklik varsa tamamlanmalı, kırık ve yıpranmış olanlar onarılmalıdır. Özel olarak okuma -yazmaya hazırlık etkinliği için eğitimcinin hazırlaması gereken araç -gereç ve materyal var ise onlarda etkinlikten önce kullanıma hazır hâle getirilmelidir.

Okuma -yazmaya hazırlık etkinlikleri için kullanılması tasarlanan araç -gereç ve materyaller sayı ve özellik bakımından çocuk grubu için yeterli ve uygun ise bu araç -gereç ve materyallerin etkinlik ortamına sokulmasında çocuklardan yardım alınabilir. Bu durum çocukların kendi etkinlikleri için görev alma ve yerine getirme becerilerinin gelişimine katkı sağlar.

Özellikle artık malzemelerle hazırlanan materyaller, çocukların yaratıcılıklarını hem hazırlama sürecinde hem de uygulama sürecinde ortaya koyabilme imkânı sunar. Bu materyaller aynı zamanda ekonomik ve ulaşılabilirlik açısından da önemli materyallerdir.

Okuma -yazmaya hazırlık etkinlikleri belli bir plan dâhilinde hazırlanıp uygulanan etkinliklerdir. Hazırlanacak planlar 2013 Okul Öncesi Eğitim Programı’nın “Günlük Eğitim Akışı” ve “Etkinlik Planı” formatlarına göre hazırlanmalıdır.

Günlük eğitim akışı eğitimcinin ilgili günde yapacağı faaliyetleri yazdığı çerçeve bir plandır. Güne başlama zamanı, oyun zamanı, etkinlik zamanı ve günü değerlendirme zamanı ile beslenme ve dinlenme zamanı gibi rutin etkinlikleri içerir. Yapılacak o günkü çalışmaların detaylandırılmadan yazıldığı günlük eğitim akışının devamında o gün ele alınacak etkinliklerin ayrıntılı bir şekilde yazıldığı etkinlik planları gelir.

Eğitim akışlarında yer alan etkinlikler bütünleştirilmiş ve tek etkinlik olarak planlanabilir. Planlanan bu etkinliklerin sayısına göre etkinlik planları hazırlanır. Örneğin eğitim akışına bir bütünleştirilmiş birde tek etkinlik yazılmış ise bu eğitim akışının devamında iki etkinlik planı olmalıdır.

Günlük eğitim akışında planlanan okuma -yazmaya hazırlık etkinlikleri ayrıntılı olarak etkinlik planına uygun bir şekilde yerleştirilmelidir. 2012-2013 Okul Öncesi Eğitim Programı'na uygun olarak etkinlik planı formatında hazırlanacak okuma-yazmaya hazırlık etkinlik planında; etkinlik/etkinliklerin adı, yaş grubu, seçilen kazanımlar ve göstergeler, kazanımlar ve göstergelere ulaşmak için belirlenen etkinlikler (öğrenme süreci), gerekli araç -gereç ve materyaller, etkinlikte geçen ve çocukların öğrenmeleri gereken kavram ve sözcükler, değerlendirme, kazandırılmak istenilen kazanımlar ve göstergeler için sınıf içi, sınıf dışı ve evde ailelere yönelik aile katılımı ve yetersizlikten etkilenmiş çocuklar için uyarlama bölümlerinin bulunması gerekmektedir.