Görsel Tasarım Ögeleri ve İlkeleri

Görsel Tasarım Ögeleri

Tasarım ögeleri nesne veya kompozisyonun yaratılmasında sanatçı/tasarımcı tarafından kullanılan en temel görsel bileşenlerdir.

Nokta

Moda tasarımı alanında temel bir öge olarak sayılmasa da nokta ve etkileri farklı uygulamalarla giysilerde kullanılabilir. Bunlar;

Kumaş baskı desenleri ve yardımcı malzeme kullanımıdır.

Çizgi

Moda tasarımında çizgi önemli bir ögedir ve oluşturdukları algısal etkiler sebebiyle giysi tasarım süreçlerinde sıklıkla kullanılmaktadır.

Boyuna çizgiler uzatma etkileri oluşturarak kullananı ince gösterir ve ciddiyet ifade ederler.

Yatay çizgiler, sağa ve sola yayılma etkisi göstererek kullanıldıkları alanı geniş gösterirler. Yatay çizgilerin bedende doğru yerleştirilmesi, kısaltma etkisi oluşturarak vücut oran -orantılarını düzenleyebilir.

Kıvrımlı çizgiler ise kullanıldıkları alanı hareketlendirerek giysiye dinamik ve dikkat çekici bir görünüm kazandırır.

İçe bükey çizgiler inceltme etkileri oluştururken, dışa bükey çizgiler genişlik etkisi sağlamaktadır.

Verev çizgilerin açısı ne kadar dikleşirse o kadar uzun, ne kadar genişlerse o kadar genişlik etkisi oluştururlar.

Kesikler: Kumaşa giysi formu vermek için oluşturulan kesikler çizgisel etkiler oluşturur.

Model uygulamaları: En sık kullanılan uygulamalar; drape ve pililerdir.

Dokular: Kendinden çizgili kumaşlar veya ısı ve basınç işlemleriyle çizgi etkilerinin kazandırılmasıdır.

Süslemeler: Biye veaplike uygulamaları veya kurdele, balen gibi materyallerin kullanılmasıdır.

Kumaş desenleri: Bu tarz desenlerin en bilenen ve basit hâlleri: çizgili kareli ve pötikaredir.

Şekil -Form

Bir tasarım alanı olarak moda tasarımının asıl amacı üçboyutlu insan formuna uygun giysi ürünleri üretmektir. Yüzeyleri üçboyutlu formlara dönüştürmek için kalıp parçaları ve bu parçalardaki pens ve kup gibi model özelliklerinden faydalanılır.

Aplike teknikleri ve kumaş baskıları ile farklı geometrik veya tasarlanmış biçimler; giysi ürünlerinde kullanılabilir.

Özellikle Japon tasarımcıların dekonstrüktivist ve avangart stilleri, yeni anlam arayışlarında insan vücudunun formunu giysiler ile tamamen başkalaştırmıştır.

Farklı form uygulamalarının bir yöntemi de çok büyük ve hacimli süsleme ve kumaş parçalarının eklenmesidir.

Işık-Gölge

Moda Tasarım alanında ışık -gölge etkisi farklı biçimlerde kullanılmaktadır. Bu uygulamaların en basiti metalik veya holografik kumaşların kullanımı ile tasarıma ışık etkisi katmaktır. Ayrıca günümüz teknolojik aygıtlarıyla ışık giysinin bir parçası hâline dönüştürülebilir.

Siluet

Siluet, moda tasarımı alanına özgü olarak kullanılan bir tasarım ögesidir. En temelde dış hatlardan oluşmuş çizim, kontur çizgisi anlamına gelmektedir.

Kullanım şekillerine göre silüetler:

Kafa boyu oranıyla oluşturulmuş farklı duruşları yansıtan giysisiz figür çizimleri olan Artistik ve teknik çizim siluetler,

Giysi tercihleri yapabilmek, vücut özellik ve parçaları arasındaki oranları tanımlamak için kullanılan vücut siluetleri,

Giysilerin kalıplaşmış; dış görünümü ve formlarının genel etkilerini tanımlayan giysi siluetleridir.

Doku

Oluşumları, yapıları veya süsleme dikişleri sebebiyle farklı dokulara sahip kumaşların; tek veya bir arada kullanılması moda tasarımında doku uygulamalarının en temelini oluşturmaktadır.

Temel kumaşlara farklı dokular; model uygulamaları, geleneksel süsleme teknikleri ve kapitone gibi dikiş teknikleriyle yansıtılabileceği gibi düzenli tekrara sahip pul, payet vb. işlemelerle de gerçekleştirilebilir.

Günümüz teknolojisi; dijital baskı uygulamalarıyla taklit doku oluşturulmasına izin verdiği gibi üçboyutlu yazıcılar sayesinde tasarlanmış birim biçimlerin birleştirilmesine de imkân sunmaktadır.

Renk

Moda tasarımında renkler, etki uyandırmak için tarih boyunca kullanılmıştır. Kimyasal yapıları, ulaşım zorlukları ve psikolojik özellikleri sebebiyle bir statü göstergesi olarak algılanmışlardır. Günümüzde renklerin yan yana bloklar hâlinde kullanılması ile Renk Bloklama (Color Blocking) stilini ortaya çıkarmıştır.

Görsel Tasarım İlkeleri

Tasarım ilkeleri; tasarım ögelerinin etkili şekilde bir araya getirilme kurallarıdır.

Boşluk/Doluluk

Moda tasarımında boşluk/doluluk; giysi ürününde model özelliği, renk, desen, süslemenin varlık -yokluğu ve aralarındaki mesafenin düzenlenmesi ile sağlanabilir.

Oran -Orantı

Giysi tasarımında minimalist yaklaşımlar oran -orantının oldukça sabit ve sakin olduğu giysiler üreterek yalınlığa; Dekonstrüktivst ve Avangart tasarımcılar ise oranları abartarak yaratıcılığa dikkat çekerler.

Hareket

Moda tasarımında büzgü, volan gibi modellerle hareket arttırılıp; kup, pili gibi özellikler ile sakinlik etkisi verilebilir. Süslemelerin yerleşimi ve yönleriyle de hareket etkisi sağlanabilir.

Tekrar

Tekrar; kumaş yüzeylerinin tasarlanmasında birimlerin yerleşimi, giysi modelinde ise bir biçimin, rengin veya model özelliğinin devam ettirilmesi ile sağlanmaktadır.

Uygunluk/Bütünlük

Model tasarımında benzer model özellikleri, renk, kesim ve desenlerin kullanılması uygunluk sağlanır.

Zıtlık

Model tasarımında karşıt renklerin bir arada kullanılması, farklı desen özelliklerinin birleştirilmesi, birbirine zıt model özelliklerinin kullanılması görsel zıtlık etkileri olarak değerlendirilir.

Denge

Model tasarımlarında simetrik ve asimetrik denge sürekli olarak kullanılır. Genel olarak bakıldığında çoğu giysi ürünü simetrik dengeye sahiptir. Ancak tasarımcı; hareket etkisi katmak için bu simetrik ürünleri zıtlıklarına (renk, desen, form, siluet vb.) dikkat ederek birleştirerek dengeyi korur.

Vurgu

Model tasarımlarında vurgu; dikkat çekmek istenilen model özelliğinin boyut veya işlev olarak büyütülmesi, farklı ögelerin kullanılması, boşluk doluluk ilkesiyle birlikte yırtmaç ve açıklıklar bırakılması ile de sağlanabilir.