Temel Tasarım Kavramları

Tasarım

Tasarım (Design); İsim olarak tasarlanan hizmet veya ürünü temsil eder.

Tasarım (Designing): Bir probleme çözüm bulunarak bir ürün veya hizmet üreterek yaratıcı fikirlerin somut veya soyut olarak geliştirilmesidir.

Tasarımcı (Designer): Tasarım sürecinin fikir basamağından, bitmiş çıktı (ürün/hizmet) süreçlerinin tamamını planlayan, etkin anlamda fikirsel ve somut adımları belirleyerek gerçekleştiren kişidir.

Temel Tasarım ve Önemi

Temel Tasarım eğitimi, kişiye seçtiği alana yönelik kavramsal bilgilerin aktarılması ve uygulamalarla tekniklerin deneyimlenmesini sağlayan bir eğitim -öğretim sürecidir. Ayrıca var olan bir sorun veya konunun üzerine odaklanılması, düşünülmesi ve yaklaşımlar geliştirilerek yenilikçi bir bakış açısı sunmayı öğretir.

Tasarım Öğe ve İlkeleri

Tasarım, görsel olarak kendini oluşturan öğeler ve bunların birleştirilme biçimleri olan ilkelerden meydana gelmektedir.

Tasarım Öğeleri: Nokta, Çizgi, Biçim -Form, Işık ve Gölge, Doku ve Renk

Tasarım İlkeleri: Boşluk -Doluluk, Oran- Orantı, Hareket, Tekrar, Uygunluk/Bütünlük, Zıtlık, Denge ve Vurgu

Temel Tasarım Teorileri

Bilişsel teoriler: Bilginin, zihinde mevcut olmadığını ancak uzun bir tecrübeyle yerleşmiş çağrışımların ürünü olduğunu belirtir. Teori yaratıcılığı çoğunlukla anlık ve rastgele oluşan bir süreç olarak açıklar.

Davranışsal teoriler: İnsan davranışını açıklamak için sadece doğrudan gözlenebilen davranışların çalışılması gerektiğini savunmaktadır. Düşünmeden ziyade uygulama davranışlarına dikkat çeker.

Modellerin ortak noktaları: Hazırlık Yapma, Kuluçka evresi, Aydınlanma veya ilham, Deneme ve sonuçtur.

Tasarım Anlayışları

Evrensel Tasarım: Bu tasarım anlayışının temelini her insanın farklı olması ve tasarımın bu farklılıklara yönelik çözüm üretmesi gerekliliği oluşturur.

Kullanıcı Merkezli Tasarım: Tasarım, sadece sorun çözümü değil kullanıcı beklentilerine göre sorun çözümü olarak tanımlanmaktadır.

Katılımcı Tasarım: Kullanıcıya ait deneyime dayalı ve yaşantıya dair verilerin, aktif kullanıcılar tarafından tasarım sürecine sistematik biçimde, doğrudan aktarılmasıdır.

Sürdürülebilir Tasarım: Tüketicinin artan çevresel bilincini önemseyen bu anlayış, dünya kaynaklarının en verimli şekilde kullanılmasını hedeflemektedir.

Disiplinler Arası Tasarım: Disiplinler arası tasarım; farklı disiplinlerdeki tasarımcıların problemlerin çözümü için bir araya gelerek, farklı bakış açısı ve tekniklerle birleştirmesi anlamına gelmektedir.

Sanat, Bilim ve Tasarım İlişkisi

Tasarım; estetik ve duygusal yanını sanattan, üretim tekniklerine ilişkin zihinsel süreçleri ise bilim ve teknolojiden elde etmektedir.

Sanat ve Tasarım İlişkisi: Sanat, kişinin yaratıcılık ve yetileri ile karşı tarafa duygu, düşünce aktarma istemiyle; kendini ifade etme, hayatı sorgulama ve eleştirme yöntemidir.

Sanat ve Tasarım Dalları: Günümüzde geçişken özellikler taşıyan sanat ve tasarım dalları farklı biçimlerde sınıflandırılabilirler.

Algılanma biçimlerine göre sanat- tasarım dalları:

Görsel -Plastik Sanatlar: Resim, Heykel, Mimarlık gibi sanatlar.
İşitsel/ Edebi Sanatlar: Müzik ve Edebi Sanatlardır.
Görsel -İşitsel/ Performans Sanatları: Tiyatro, Opera, Bale, Sinema, Performans sanatlarıdır.

Oluşturulma şekli ve çıktı ürünlere göre sanat- tasarım dalları:.

Yüzey Sanatları: Resim, karikatür, minyatür vb., Hacim Sanatları: Heykel, seramik vb., Mekân Sanatları: İç mimari, mimari vb., Dil Sanatları: Şiir, oyun, roman vb., Ses Sanatları: Klasik müzik, blues vb., Hareket (Eylem) Sanatları: Bale, dans vb., Dramatik Sanatlar: Opera, tiyatro vb.

Üretim yöntemlerine göre sanat ve tasarım dalları:

Geleneksel El Sanatları: Oluşturulan kültür tarafından korunan, teknikleri el emeğine dayalı olduğu ve geleneksel sonuçlar ortaya çıkaran sanatlardır.

Güzel Sanatlar: İşlevsel olarak kullanım amacı içermeyen ancak fikir ve algı oluşturma hayatı anlama veya betimleme amacı taşıyan sanatlardır.

Endüstriyel Sanatlar: Kullanıma yönelik ürünlerin tasarımı için gelişen teknolojiden faydalanan sanatlardır.

Bilim ve Tasarım İlişkisi: Bilim evreni anlamak için, gerçekleştirilen testler doğrultusunda kanıtlanabilir ve sıralı ilerleyen fikir üretimi iken, tasarım insan hayatını kolaylaştırmak için fikir ve düşüncelerin uygulanmasıdır.

Tasarım Oluşturmada Etkili Kavramları

Yaratıcılık

Yaratıcılık her alanda bilinmeyeni bulma, özgün olma, probleme farklı şekillerde görebilme ve çözümleme becerisi olarak tanımlanabilir.

Yaratıcılık kavramının tanımlanmasında gözlenen yaklaşımlar:

Akılcı yaklaşım: Yaratıcılığın zihinsel ve bilişsel bir süreç olarak incelenmesi gerektiğini savunan görüştür.
Kişilik ve bireysel özellikler yaklaşımı: Yaratıcı kişilik özelliklerini psikanalisttik çözümlemelerle tanımlamayı hedefler.
Sosyal, kişiler arası faktörler yaklaşımı: Çevresel ve sosyolojik etkilerin yaratıcılığı nasıl geliştirdiğini araştırır.
Yaşam şekli yaklaşımı: Yaratıcı kişilerin yaşam biçimlerinin incelenmesi, davranışlarının yaratıcılığı günlük hayata adapte edilmesini sağlayacağını savunan görüştür.
Mantıkî olmayan yön yaklaşımı: Zihinsel süreçten daha çok fizyolojik etkenlerin yaratıcılığa etkisi incelenir.

Algı:Tüm duyular dışarıdan gelen uyaranların anlaşılmasına olanak sağlayan kanalladır. Algı bu uyarılardan gelen bilgilerin işlenmesi ve onlara zihinsel, davranışsal tepkiler verilme sürecidir.

Görsel Tasarım Yöntemleri

Geleneksel Medya Kullanımı ve Araçları: Yüzey üzerinde görsel oluşturmak için el emeğine dayalı tekniklerin kullanılmasıdır. Tekniklerinde; kalemler, boyalar kolaj uygulaması kullanılır.

Bilgisayar Destekli Tasarım Program ve Uygulamaları: Görsel oluşturma aşamaları için bilgisayar ve özel hazırlanılmış yazılımlar kullanılarak, maliyet ve zamandan tasarruf sağlanır.

Karma Medya Kullanımı ve Araçları: Birden fazla farklı teknik ve malzemenin bir arada kullanılması ile görsel oluşturulmasını içeren yöntemlerdir.

Sunum Teknikleri

Ürün tasarımına yönelik: Tekli veya çoklu ürün, özellik ve süreçleri aktaran kurumsal; teknik bilgilerin içerildiği, yazılı görsel ve/veya multimedya kullanılarak hazırlanan uygulamalarıdır.

Ürün tanıtımına yönelik : Tekli veya çoklu ürün ve özelliklerinin paylaşıldığı, katılımcılara bir deneyim yaşatan sunulardır.

Kişisel tanıtıma yönelik: Kişi veya kurumların kendi bilgi, beceri, tasarım süreçleri ve başarılarını; tek veya çoklu deneyimlerini yansıtan sunumlarıdır