Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları

Solunum sistemi, solunum yolları ve akciğerlerden oluşur. Solunum yolları; burun, farenks, larenks, trakea, bronşlar, bronşiyoller ve alveolleri içerir.

Solunum dört evreden oluşur: Ventilasyon , diﬀüzyon , perfüzyon, solunumun düzenlenmesi.

Akciğerlerde toz depolanması ve ﬁbrozis ile seyreden hastalığa genel olarak "pnömokonyoz" adı verilmiştir .

Bu tozların akciğerlerde hastalık yapmaları tozun büyüklüğü, ortamdaki yoğunluğu, maruziyet süresi ve tozun ﬁbrojenik özelliği yanı sıra kişinin sigara içme vb. özellikleri yle alakalıdır.

Pnömonyokozlardan en sık bilineni de silis tozunun akciğerlerde depolanmasına bağlı olarak meydana gelen silikosiztir.

Çalışanların çoğunlukla karşılaş tıkları toz türü inorganik tozlardır.

Akciğerlerde hastalık meydana gelmesi bakımından büyüklüğü

0.5 ile 5 mikron arasında olan tozlar en büyük tehlikeyi oluşturur .

Mesleki akciğer hastalıklarında spesiﬁk bir tedaviden söz etmek mümkün değildir. Tozların sebep olduğu hastalıkların engellenmesinde en önemli yaklaşım iş yeri ortamında tozlardan korunmaktır .

Kömür işçisi pnömokonyozu (KİP): Kömür madenciliği ile uğraşan işçilerde meydana gelen bir akciğer hastalığıdır Kömür işçisi pnömokonyozu antrasit ve taş kömürü işçilerinde görülür, linyitte pnömokonyoz riski yoktur.

Asbestozis: Doğada bulunan ﬁbröz yapıdaki mineral yapdaki Asbest, liﬂerinin oluşturduğu pnömokonyoz türüdür.

Siderozis: Demir tozunun ve demir oksitlerinin tozlarının akciğerlerde depolanması sonucu ortaya çıkan bir pmönokonyoz türüdür.

Bisinozis : Hastalık en çok pamuk tozuna bağlı olarak meydana gelmekle birlikte, keten , kendir ve kenevir işçilerinde de benzer hastalık tablosu oluşturmaktadır.Organik tozların oluşturduğu hastalık grubudur.

Mesleksel astım, iş yeri havasındaki tozlarla, gazlarla, buhar ve dumanlarla temas sonucu ortaya çıkan, değişken hava yolu daralmasıdır ve hava yolu aşırı duyarlılığıdır.

Organik toz partiküllerinin veya düşük molekül ağırlıklı kimyasal bileşenlerin inhalasyonu sonucu gelişen granulamatöz inﬂamasyon aşırı duyarlılık pnömonisi (hipersensitivite pnömonisi) olarak tanımlanmaktadır.

Mesleki akciğer hastalıklarının teşhisini koymada tozlu ortamda çalışma öyküsü en önemli tanı aracıdır. Hastalarda çoğunlukla 10 yıl ve daha uzun süre ile tozlu işte çalışma öyküsü bulunmaktadır.

Radyolojik tetkiklerde ve solunum fonksiyon testlerinde bazı bozukluklar saptanır. Solunum fonksiyon testi ile hem hastalığın türü hem de akciğerlerin fonksiyonel bozulmasının derecesi belirlenir. Öte yandan hastalığın seyrinin izlenmesi ve iş göremezlik düzeyinin değerlendirilmede de solunum fonksiyon testleri önemlidir.

Hastalıklarında fizik muayene bulguları başlangıçta normaldir, ancak hastalık gelişmiş olgularda akciğerlerde raller(solunum seslerinde kabalaşma), ellerde çomak parmak gibi kronik akciğer hastalığı belirtisi olabilecek bazı bulgular saptanır.

Mesleki akciğer hastalıklarının spesifik bir tedavisi yoktur.Bununla birlikte daha ileri etkilenmenin önüne geçmek amacı ile hastanın işyeri ortamından uzaklaştırılması uygun olur.Tozların sebep olduğu hastalıkların engellenmesinde en önemli yaklaşım işyeri ortamında tozlardan korunmaktır. Tozun oluştuğu bölümlerde uygun havalandırma düzenekleri kurulması, toz oluşumunu önüne geçmek için ıslak çalışma yöntemi uygulanması, gereken durumlarda koruyucu maskelerin kullanılması gibi önlemler koruma için önemlidir.