Kanun Yolları

Kanun yolu, bir mahkemenin kararına karşı yanlış olduğu gerekçesiyle başvurulan ve kararın iptal edilmesi ve/veya düzeltilmesi amacına yönelik bir başvuru yoludur.

Temyiz kanun yolunun öncelikli amacı, hukuk kurallarının yeknesak uygulanmasını sağlamaktır. Temyiz incelemesini yapmakla görevli yargı merci Yargıtay’dır.

Temyiz kanun yoluna kural olarak bölge adliye mahkemesinin istinaf incelemesi üzerine verdiği nihaî kararlara karşı başvurulabilir. Ancak temyiz incelemesi sonunda bozulan karar, başvurunun bölge adliye mahkemesi tarafından esastan reddi kararına ilişkinse, ilk derece mahkemesinin bozma kararına uyarak verdiği yeni karar aleyhine temyiz kanun yoluna başvurulabilir.

Temyiz kanun yoluna başvuru süresi kural olarak iki haftadır. Yargıtay taraflarca ileri sürülen temyiz sebepleriyle bağlı değildir. Bu nedenle Yargıtay kararda, taraflarca ileri sürülenler dışında, başka bir hukuka aykırılık olup olmadığını re’sen inceleyebilir.

Temyiz incelemesi kural olarak dosya üzerinden yapılır. Ancak kanunda belirtilen bazı davalarda inceleme duruşmalı olarak da yapılabilir.

Esasa ilişkin temyiz incelemesi sonunda kural olarak; onama, düzelterek onama ve bozma olmak üzere üç tür karar verilebilir.

Verildiği anda kesin olan veya istinaf incelemesinden geçmeksizin kesinleşen ilk derece mahkemesi kararlarına ve bölge adliye mahkemesi hukuk dairelerinin ilk derece mahkemesi sıfatıyla kesin olarak verdikleri kararlar ile yine bu sıfatla verdikleri ve temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan kararlarına karşı Adalet Bakanlığı veya Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından kanun yararına temyiz yoluna başvurulur.

Yargılamanın iadesi yolunun amacı, kesinleşmiş ilk derece mahkemesi kararlarına karşı, kanunda tahdîdî olarak belirtilen ağır yargılama hataları sebebiyle davanın yeniden görülmesini ve doğru karar verilmesini sağlamaktır.

Yargılamanın iadesi yoluna başvuru süresi kural olarak üç aydır. Bu süre, iade talebine konu olan hükmün kesinleşmesinden itibaren on yıldan daha fazla olamaz.

Kural olarak istinaf, temyiz ve yargılamanın iadesi yoluna başvurulması, hükmün icrasını durdurmaz. Ancak icranın geri bırakılması yoluna başvurularak icranın durdurulması sağlanabilir.

Değişiklik davası, kanunun izin verdiği hâllerde mahkeme kararının hükmün verilmesinden sonra ortaya çıkan ve hüküm verilirken öngörülemeyen şartlara uyarlanmasıdır. Değişiklik davası bir kanun yolu değildir.