Genel Üretim Maliyetleri

Bu ünitede genel üretim giderlerinin tanımı ve özellikleri, sınıflandırılması, genel üretim giderlerinin tek düzen hesap planı içerisindeki yeri ve alt hesap sınıflaması, genel üretim giderlerinin üretim maliyeti içerisindeki yeri ve gider yerleri ile olan ilişkisi ve son olarak genel üretim giderlerinin dağıtımı konuları ele alınarak incelenmiştir. Bu aşamadan sonra yapılan işlemlerin nasıl muhasebeleştirildikleri ortaya koyulmaya çalışılmıştır.

Genel üretim giderleri, üretim maliyetleri içerisinde mamullere yüklenmesi açısından direkt giderlere nazaran son derece hassas ve bir o kadar da karmaşık bir yapıya sahiptir. Bu açıdan bu ünitenin anlaşılması maliyet muhasebesi dersi açısından büyük önem arz etmektedir. Konuların anlaşılırlık düzeyi çok sayıda rakamsal örnekler verilerek kolaylaştırılmaya çalışılmıştır.

Genel üretim giderleri üretim işlevi ile doğrudan ilişkili olmayan ancak üretimin kesintisiz sürdürülebilmesi için zorunlu olan giderlerden oluşmaktadır. Örneğin fabrika binası, üretim makineleri, bakım ve onarım hizmetleri, enerji vb. olmadan (ilk madde ve malzeme, iş gücü olsa bile) üretim eyleminin yürütülmesi olanaksızdır. Bu nedenle genel üretim giderleri üretim giderlerinin üçüncü unsurunu oluşturur.

Genel üretim giderlerini; sabit genel üretim giderleri, değişken genel üretim giderleri, yarı sabit genel üretim giderleri, yarı değişken genel üretim giderleri olmak üzere dört başlık altında toplamak mümkündür.

Sabit GÜG, adında da anlaşılacağı üzere üretim düzeyi ile ilişkisi olmayan giderlerdir. Bu giderler, genellikle bir faaliyet döneminde üretim hacmi değiştiğinde toplam olarak değişmeyen giderlerdir.

Değişken GÜG, üretim hacmi ile paralel olarak değişen giderlerdir. Bu tür giderler üretim arttıkça artar, üretim azaldıkça azalırlar.

Yarı sabit GÜG, belirli bir üretim hacmi aralığında sabit kalan ancak bu üretim hacmi aralığı değiştikçe ani sıçrama yaparak artan giderlerdir. Ustabaşı ve kalite kontrol personeli ücreti bu tür giderlere örnek gösterilebilir.

Yarı değişken GÜG ise üretim hacmindeki değişmelere paralel olarak değişen değişken kısım ile üretim hacmindeki değişmelerden etkilenmeyen sabit kısım toplamından oluşur.

Gider yeri basit bir ifade ile üretim faktörlerini kullanmak suretiyle mamullerin üretildiği ve destek hizmetlerinin sunulduğu bölümlerdir. Genel olarak üretim, yatırım ve faaliyet gider yerleri olarak bir sınıflandırılma yapılmaktadır. Gider yerleri ile birbiri arasında kalın çizgiler olan birimler anlaşılmamalıdır. Gider yerleri, giderlerin fonksiyonel bölümlenmesine ve Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği!nde de yer aldığı üzere tek düzen hesap planına uygun şekilde aşağıdaki gibi sınıflandırılır:

Üretim Gider Yerleri

• Esas Üretim Yerleri
• Yardımcı Üretim Yerleri
• Hizmet Yerleri
• Üretim Yerleri Yönetimi Gider Yerleri

Dünem Gider Yerleri

• Araştırma ve Geliştirme Gider Yerleri
• Pazarlama, Satış ve Dağıtım Gider Yerleri
• Genel Yönetim Gider Yerleri
• Finansman Gider Yerleri

Bu konuları anlayarak tamamladığınızda genel üretim giderlerinin üretim maliyetleri içerisindeki yeri ve önemini kavramış ve maliyet-gider kavramına daha kompleks bakılması gerektiğini öğrenmiş olacaksınız.