Firma Değerinin Tespiti

Firma değerinin tespit edilmesinde amaç, o firmanın gerçeğe uygun değerinin tespitidir.

Gerçeğe uygun değer; piyasa katılımcıları arasında ölçüm tarihinde söz konusu işletmenin tamamının satışında ortaya çıkması gereken tutardır. Makul piyasa değerinin tespitidir.

Firma değerinin tespit edilmesinde birçok yöntem kullanılabilmekle birlikte pratikte şu iki yöntem ön plana çıkmaktadır. Bu yöntemler; Borsa Performans Oranları Yardımıyla Firma Değerinin Tespiti ve İndirgenmiş Nakit Akımları (Net Bugünkü Değer) Yöntemiyle Firma Değerinin Tespiti'dir.

Borsa Performans Oranları Yardımıyla Firma Değerinin Tespiti

Borsa performans oranları yardımıyla firma değerinin tespit edilirken genel olarak üç orandan faydalanılmaktadır. Bunlar; Fiyat / Kazanç (F/K) Oranı, Fiyat / Nakit Akımı (F/NA) Oranı ve Piyasa Değeri / Defter Değeri (PD/DD) Oranı'dır.

Fiyat / Kazanç oranı, borsa performans oranları içerisinde firma değer tespitinde en yaygın olarak kullanılan orandır. F/K oranı hisse senedinin piyasa fiyatının, hisse senedi kazancının kaç katı olduğunu gösterir.

F/K oranının en büyük eksikliği net kârın gösterge olarak kullanılmasıdır. F/K oranının başka bir eksikliği ise oranı alınmak istenen benzer bir firma zarar etmiş ise bu yöntemin uygulanamamasıdır.

F/K oranına alternatif olarak düşünülen bir yöntem Fiyat / Nakit Akımı oranıdır. F/NA oranında, piyasa fiyatı ile nakit akımları arasındaki ilişkiden faydalanılarak firma değeri bulunur.

Yüksek enflasyon dönemlerinde, şirketlerin açıkladıkları kâr rakamlarının şirketin gerçek kazancını tam olarak yansıtmayacağı bir gerçektir. Bu durumda, PD / DD oranının firma değerinin belirlenmesinde kullanılması mantıklıdır.

İndirgenmiş Nakit Akımları (İNA) Yöntemiyle Firma Değerinin Tespiti

İndirgenmiş Nakit Akımları (İNA) yöntemi firma değerini tespit yöntemleri içinde uygulamada en çok kullanılan yöntemdir. Firma değeri tespitinde İNA yöntemi oran yöntemlerine göre daha gerçekçidir. Çünkü oran yöntemlerinde benzer firmaların oranları kullanılmaktadır.

İNA yönteminde değeri tespit edilecek firmanın geçmiş finansal tablolarından yararlanılarak gelecekte beklenen nakit akımları tahmin edilmekte ve bu nakit akımlarının belirli bir iskonto oranı ile bugüne indirgenmesi yoluyla firmanın değeri belirlenmektedir.

İNA yöntemiyle firma değer tespiti 3 aşamadan oluşmaktadır. Bu aşamalar;

1. Gelecekteki Nakit Akımlarının Tahmini: Bir firmanın gelecekte beklenen nakit akımları tahmin edilirken cari yılın nakit akımı yanında geçmiş yıllardaki nakit akımları da incelenmektedir. Nakit akımları nakit girişlerinin tahmini ve nakit çıkışlarının tahmini olmak üzere iki boyutludur.

2. İskonto Oranının Belirlenmesi: İndirgenmiş nakit akımları yönteminde iskonto oranı belirlenirken ilgili sektörün özellikleri ve firmanın sermaye maliyeti gibi değişkenlerden yararlanılmaktadır. Bu yöntemde genel olarak firmanın kullandığı sermaye kaynaklarının ortalama sermaye maliyeti olan ağırlıklı sermaye maliyeti kullanılmaktadır.

3. Nakit Akımlarının Bugünkü Değerinin Hesaplanması: İNA yönteminde son aşama tahmin edilen nakit akımların belirlenen iskonto oranına göre firmanın bugünkü değerinin hesaplanmasıdır.

Firma değerinin tespitinde; Defter değeri, Piyasa değeri, İşleyen teşebbüs değeri, Yeniden yapma değeri ve Tasfiye değeri gibi bazı yöntemler de kullanılabilmektedir.