Mali Tablolar Analizine Giriş

Mali tablolar muhasebenin özetleme fonksiyonudur. Mali tabloların hazırlanma amacı, işletmeyle ilgili karar vericilere işletmenin finansal durumu, finansal performansı, likiditesi ve nakit akışları gibi ihtiyaç duydukları veri ve bilgileri sunmaktır.

İşletme hakkında karar vericiler, işletme içinden ve işletme dışından olmak üzere iki gruba ayrılmaktadırlar.

İşletme içi karar vericileri; yöneticiler ile işletmenin sahip ve ortakları şeklinde saymak mümkündür.

İşletme dışı karar vericiler; finansal kurumlar, yatırımcılar, diğer işletmeler, devlet, sendikalar ve araştırmacılar şeklinde sayılabilir.

Mali analizin temelini mali tablolar oluşturur. Mali tablolar için mali analizin ham maddesi de denilebilir.

Mali tablolar işletmelerin finansal durumları, finansal performansları, nakit akışları gibi önemli durum ve göstergelerini belirlemek, değerlendirmek ve geçmiş verilerle ya da diğer işletmelerin verileriyle karşılaştırmalar yapabilmek için kullanılan tablolardır.

Mali Tabloların Nitelikleri

Mali tabloların bazı nitelikler taşıması gerekir. Bu nitelikler şöyle sıralanabilir:

• İhtiyaca Uygun Olma
• Güvenilir Olma
• Anlaşılır Olma
• Karşılaştırılabilir Olma
• Önemli Olma

TDMS’ye göre işletmeler tarafından hazırlanan mali tablolar temel mali tablolar ve ek mali tablolar olmak üzere iki gruba ayrılır:

Temel mali tablolar:

• Bilanço
• Gelir Tablosu

Ek mali tablolar:

• Nakit Akım Tablosu
• Öz Kaynak Değişim Tablosu
• Fon Akım Tablosu
• Satışların Maliyeti Tablosu
• Kâr Dağıtım Tablosu

Tek Düzen Muhasebe Sistemi’ne (TDMS) Göre Mali Tablolar

TMS 1 mali tabloların sunuluşu standardına göre tam bir mali tablolar seti yani genel amaçlı mali tablolar şunlardır:

• Finansal Durum Tablosu (Bilanço)
• Kapsamlı Gelir Tablosu
• Nakit Akım Tablosu
• Öz Kaynak Değişim Tablosu
• Önemli Muhasebe Politikalarını ve Diğer Açıklayıcı Bilgileri İçeren Dipnotlar.
• İşletmeler tarafından hazırlanabilecek özel amaçlı mali tablolar;
• Fon Akım Tablosu,
• Kâr Dağıtım Tablosu,
• Satışların Maliyeti Tablosu
• Net Çalışma Sermayesi Değişim Tablosu.

TMS / TFRS’ye Göre Mali Tablolar

Kapsamlı gelir tablosu; bir işletmenin belirli bir faaliyet döneminde elde ettiği tüm gelirleri ve katlandığı tüm giderleri ve bunların sonucunda işletmenin dönem net kârını veya dönem net zararını gösteren mali tablodur.

Finansal durum tablosu (bilanço); bir işletmenin belirli bir tarihte sahip olduğu varlıklar ile bu varlıkların elde edildiği kaynakları bir düzen içinde gösteren mali tablodur.

Mali tablolar analizi; işletmenin mali tablolarının birtakım mali analiz teknikleri yardımıyla analiz edilmesi ve analiz sonuçlarının yorumlanarak işletme hakkında bazı değerlendirmeler yapılması faaliyetlerini kapsar.

Ancak mali tablolarda sunulan finansal bilgiler ham hâldedir. Bu finansal bilgilerin karar vericiler tarafından daha kullanılabilir hâle getirilmesi için mali tabloların analizi gereklidir.

Mali tablolar analiz türleri üç kısma ayrılmaktadır:

• Kapsam Açısından
• Yapan Kişi Açısından
• Yapılma Amacı Açısından

Kapsam açısından mali tablolar analizi ikiye ayrılır. Bunlar;

• Statik Analiz
• Dinamik Analiz

Yapan kişi açısından da mali tablolar analizi aşağıdaki gibi ikiye ayrılır;

• İç Analiz
• Dış Analiz

Yapılma amacı açısından ise mali tablolar analizi üç kısma ayrılır. Bunlar da aşağıdaki gibidir:

• Yönetim Analizleri
• Kredi Analizleri
• Yatırım Analizleri

Mali tablolar analiz edilirken dört mali analiz tekniğinden yararlanılır:

• Dikey Yüzde Analizi
• Karşılaştırmalı Mali Tablolar Analizi
• Eğilim Yüzdeleri Analizi
• Oran Analizi