Dışa Açık Ekonomi -IS-LM-BP Modeli

Dışa açık bir ekonomideki toplam harcamalar, kapalı ekonomideki toplam harcamalara(AE) dış âlem ile yapılan mal ve hizmet ticaretinin (X, M) eklenmesi ile elde edilir.

İhracat ülkenin dış âleme yaptığı mal ve hizmet satışlarıdır. Yurt dışındaki kişi ve firmaların (yabancıların) gelirlerinin (Y*) artması durumunda ülkenin mallarına olan talep artacağından ihracatın artması beklenir.

Dış ticaretin ilk bileşeni olan ithalat, ülkenin kendi geliri ile doğru orantılıdır. İthalat, reel kur artışı ile ters orantılıdır.

Gelirdeki değişmenin (ΔY) ithalatı ne kadar etkilediğini (ΔM) gösteren bir katsayı olarak yorumlanabilir ve marjinal ithalat eğilimi olarak adlandırılır.

Eğer marjinal ithalat eğilimi yükselirse (m₁) bu durumda ülkedeki gelir artışının daha fazla bir kısmı yabancı ülkelerde üretilen mallara harcanacaktır. Aksi durumda (m₂) gelir artışının daha düşük bir kısmı yurt dışında üretilen mallara harcanacaktır.

Açık ekonomide toplam harcamaların eğimi marjinal ithalat eğiliminden dolayı daha düşüktür.

Dış ticaretin diğer bileşeni olan ihracat, dış âlem gelirinin ya da yabancıların gelirinden pozitif olarak etkilenir.

İhracat, reel kur artışı ile doğru orantılıdır.

Açık ekonomideki mal piyasası dengesi de kapalı ekonomide olduğu gibi, toplam harcama ile toplam gelirin eşitlendiği noktada oluşur.

Açık ekonomide mal piyasası dengesi Y= AE₀+[c(1-t)-m] Y ile gösterilir.

Açık ekonomi çarpanı da kapalı ekonomi çarpanında olduğu gibi dengedeki değişimin büyüklüğünü ölçer ve Y=AE eşitliğinden elde edilir.

Açık ekonomi çarpanları kapalı ekonomi çarpanlarından daha küçüktür.

Kapalı ekonomide olduğu gibi açık ekonomide de kamu harcamaları çarpanı, transfer çarpanı ve vergi çarpanı yazılabilir.

Dış ticaret dengesi ihracat ile ithalatın eşit olduğu noktada gerçekleşir. İhracatın ithalattan fazla olması (X>M) dış ticaret fazlası, ihracatın ithalattan düşük olması (X<M) dış ticaret açığı olarak adlandırılmaktadır.

Açık ekonomi IS eğrisi yukarıdaki eşitlik yardımıyla faiz oranlarının etkisinin analize katılması ile elde edilir.

BP eğrisi, kısaca ödemeler dengesi eğrisi ya da ödemeler bilançosu dengesi eğrisi olarak tanımlanabilir.

BP eğrisi üzerindeki her noktada ödemeler bilançosu dengededir.

Bir ekonomide mal piyasası, para piyasası ve döviz piyasası, IS-LM-BP eğrilerinin kesiştiği noktadaki faiz ve gelir bileşiminde oluşur.

IS-LM-BP Modeli'nde para ve maliye politikalarının etkinliği uygulanan döviz kuru sistemine bağlı olarak değişir.