IS-LM Modeli

IS-LM Analizi, Basit Keynesyen Model’den farklı olarak ekonomide faizlerin mevcut olduğu bir ekonomideki dengeyi araştırmaktadır.

IS-LM Analizi'nde, Keynesyen Model’e getirilen önemli eleştirilerden biri bu modelin para piyasasını kapsamamasıdır.

Makro iktisattaki dört temel piyasadan ikisi mal ve hizmet piyasaları ile para piyasasıdır. IS Eğrisi mal piyasasındaki dengeyi ele alırken, LM Eğrisi para piyasasındaki dengeyi göstermektedir.

IS Eğrisi Basit Keynesyen Model’e faiz oranlarının dâhil edilmesi ile elde edilir. IS analizinde faizler toplam gelir ve toplam harcama modeline özel yatırımlar üzerinden dâhil edilmektedir.

Yatırım kararında faiz oranının rolü ile ilgili olarak Keynes sermayenin marjinal etkinliği kavramını iktisat bilimine kazandırmıştır.

IS Analizi’ndeki amaç, faizlerin Gelir-Harcama ya da Üretim-Harcama üzerindeki etkisini göstermektir. Bu nedenle faiz oranlarının değiştirilmesi suretiyle Gelir-Harcama dengesinin nasıl değişeceği gösterilebilir.

IS Denklemi de faizlerin gelir-çıktı (Y) üzerindeki etkisini göstermelidir.

IS Eğrisi, mal piyasasında dengeyi sağlayan gelir ve faiz oranı bileşimlerini gösterir.

IS Eğrisi’nin üzerindeki her noktada mal piyasası dengesi söz konusudur.

IS Eğrisi, otonom harcamalardaki değişiklikler nedeniyle yer değiştirir.

IS Eğrisi mal piyasasında denge noktalarının birleştirilmesi ile elde edildiğinden bu eğrinin dışındaki noktalarda dengesizlik vardır.

LM Eğrisi para piyasasında dengenin sağlandığı gelir -faiz oranı bileşimlerini gösteren bir denge eğrisidir.

LM analizine göre para talebi gelirin artan, faizin azalan fonksiyonudur. Para arzı ise Merkez Bankası tarafından belirlenir.

Para talebinin gelire duyarlılığı para talebinin gelirdeki değişimden ne kadar etkilendiğini gösterir.

Para talebinin faiz duyarlılığı, para talebinin faiz oranındaki değişimden ne kadar etkilendiğini gösterir.

LM Eğrisi para talebi ve para arzı ilişkisinden yararlanılarak elde edilebilir.

LM Eğrisi'nin eğimi para talebinin gelire duyarlılığına ve para talebinin faize duyarlılığına bağlıdır.

LM Eğrisi'nin sağındaki noktalarda para talebi para arzından fazla; solundaki noktalarda ise para arzı para talebinden fazladır. Dolayısıyla LM Eğrisi'nin sağındaki noktalarda para talep fazlası, solundaki noktalarda para arz fazlası söz konusudur.

LM Eğrisi'nin konumu para arzına bağlıdır. Para arzındaki artış LM Eğrisi'nin sağa, azalış ise sola kaymasına neden olur.

IS ve LM Eğrilerinin kesiştiği nokta hem mal piyasasının hem de para piyasasının aynı anda dengede olduğu anlamına gelir.