Tüketim ve Yatırım Teorileri

Tüketim makro iktisatta hanehalklarının davranışlarını temsil eder. Bir ekonomide en büyük harcama kalemini tüketim oluşturur. Hanehalklarının tüketim davranışları ile ilgili çeşitli görüşler ileri sürülmüştür.

Keynes, tüketimin cari kullanılabilir gelirin artan fonksiyonu olduğunu ileri sürmektedir. Bu hipoteze Mutlak Gelir Hipotezi adı verilir.

Mutlak Gelir Hipotezine göre gelir düzeyindeki artış tüketimi artıracaktır. Gelir düzeyindeki artışın tüketimi ne kadar artıracağı ise marjinal tüketim eğiliminin değerine bağlıdır. Gelir arttıkça tüketim artacak ancak tüketim artışı gelir artışından daha az olacaktır. Diğer bir deyişle Mutlak Gelir Hipotezi'ne göre gelir arttıkça ortalama tüketim eğilimi (apc) azalacaktır.

Kuznets mutlak gelir hipotezinin kısa dönemde geçerli; uzun dönemde ise geçersiz olduğu sonucuna ulaşmıştır.

Fisher’e göre kişiler tüketim davranışında bulunurlarken bugünkü tüketimleri ile gelecekteki tüketimlerini göz önünde bulundurmaktadırlar.

Duesenberry tarafından ortaya atılan Nispi Gelir Hipotezi, bireylerin kendi istedikleri tüketim kalıbı yerine yaşadıkları çevrenin tüketim kalıbına uygun davrandıklarını iddia etmektedir.

Modigliani öncülüğünde geliştirilen Ömür boyu gelir hipotezine göre kişiler gençlik dönemlerinde yaşlılık dönemlerine göre daha fazla gelir elde etmekte, gençlik dönemlerinde tüketimlerini kısarak yaşlılık dönemindeki tüketimlerini karşılamaktadırlar. Bu davranışıyla kişi bütün hayatı boyunca istikrarlı bir tüketim düzeyini sürdürmektedir. Ömür boyu gelir hipotezi, tüketim düzleştirmesi varsayımına dayalıdır. Kişilerin gelirlerinin yükseldiği dönemlerde tasarruflarını artırarak gelecek dönemlerdeki tüketimlerinin azalmasına izin vermemelerine tüketim düzleştirmesi denir. Tüketim düzleştirmesi istikrarlı bir tüketim düzeyinin elde edilmesi anlamına gelir.

Friedman tarafından ileri sürülen sürekli gelir hipotezi, kişilerin gelirlerinin artması durumunda bu artışın geçici bir gelir mi, yoksa sürekli bir gelir mi olduğuna karar vermelerinin tüketim üzerinde etkili olduğunu ileri sürer.

Hall tarafından ileri sürülen Rassal yürüme hipotezi ise rasyonel bireylerin gelecekteki gelirlerini doğru tahmin ettiklerini ileri sürer. Buna göre gelirde beklenmedik bir değişme olmadığı sürece tüketim de istikrarlıdır.

Özel firmaların davranışını temsil eden yatırımlar makro iktisattaki en fazla değişkenlik gösteren davranışlardır.

Keynes, yatırım davranışını açıklarken sermayenin marjinal etkinliği kavramını kullanmıştır. Sermayenin marjinal etkinliği yatırım projesinden beklenen net getirilerin bugünkü değerini, yatırım projesinin bugünkü maliyetine eşitleyen iskonto oranıdır.

Tobin, q= Mevcut Sermayenin Piyasa Değeri/Yenileme Maliyeti olarak adlandırdığı oranın 1'den büyük olması durumunda yatırımların artacağını ileri sürmektedir. Mevcut sermayenin piyasa değeri, firmaların hisse senetlerinin piyasa değeri ile ihraç ettiği tahvillerin piyasa değerinin toplamıdır. Yenileme maliyeti ise kurulu kapasitenin yenileme maliyetidir.