İktisadi Faaliyetlerin Ölçülmesi

Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) kavramı makro iktisat biliminin temel argümanlarından birisi olup bir ülkede belli bir dönemde üretilen nihai mal ve hizmetlerin parasal değerini ortaya koyar. GSYİH'nın reelleştirilmesi ile birlikte ekonominin gerçek performansı ortaya çıkar. Diğer bir deyişle Reel GSYİH parasal etkilerden arındırılmış bir şekilde ekonominin ne miktarda mal ve hizmet ürettiğini gösteriri. Reel GSYİH üretim, harcama ve gelir olmak üzere üç farklı yoldan hesaplanabilir. Hangi yöntemle hesaplanırsa hesaplansın sonuç olarak aynı rakama ulaşılır. Bu kapsamda bir ülkenin üretim değeri ile o üretim faaliyeti sonucu ortaya çıkan gelir ve üretilen mal ve hizmetlere yapılan harcamalar birbirine eşittir. bu nedenle reel GSYİH'ya üretim, çıktı ya da gelir ismi de verilebilir. Reel GSYİH ülkelerin ekonomik performansını ölçerken ülkeler arasında da kıyaslamalar yaplmasına imkan sağlar. Ancak burada ülkeler arasındaki nüfus ile mal ve hizmetlerin fiyatlarının farklılıklarına dikkat edilmesi gereklidir.

Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH) da GSYİH gibi önemli bir performans göstergesidir. GSMH GSYİH'dan farklı olarak ülke faktörlerinin yurt dışında elde ettiği üretimin değerini de analiz etmektedir. Diğer bir deyişle GSMH'da ülke içinde yabancıların üretiiği mal ve hizmeterin değeri GSYİH'dan çıkarılır fakat ülkenin üretim faktörlerinin diğer ülkelerde üretikleri mal ve hizmetlerin değeri GSYİH'ya eklenir.

Ulusal servet ise bir ülkenin belli bir dönemdeki iktisadi varlıklarını ifade eder. Bu varlıklar fiziki varlıklardan insan varlığına kadar uzanmaktadır. son dönemlerde ülkelerin fiziki varlıklarından çok insani varlığı diyebileceğimiz beşeri sermaye kavramı ön plana çıkmıştır. Ulusal servet stok bir değişken iken ulusal gelir akım bir değişkendir.

Makro iktisatta önemli kavramlardan biri de faiz oranlarıdır. Faiz oranları da nominal ve reel olarak hesaplanabilirler. Faiz oranları yükseldikçe karar birimleri yatırım yapmaktansa fonlarını faiz geliri elde etmek için çeşitli finansal araçlara yönlendirirler. Yatırımlardaki bu azalma istihdamı azaltırken büyüme üzerinde de olumsuz etkilere yol açar.Ancak faiz geliri elde etmek isteyenlerin enflasyon oranını dikkate almaları gereklidir. Bu nedenle reel faiz oranları önemli bir argüman olarak karşımıza çıkmaktadır.

Günümüzde ülkeler arasındaki dış ticaret önemli hacimlere ulaşmıştır. Ülkelerin diğer ülkeler mal ve hizmet satmasına ihracat, diğer ülkelerden mal ve hizmet satın almasına da ithalat denilmektedir. İhracat ve ithalat ülkenin GSYİH ve GSMH'sını doğrudan etkilemektedir.

Döviz kuru da üzerinde durulması gereken konulardan biridir. Nominal ve reel olarak hesaplanabilen döviz kuru dış ticaret açısından önemli bir parametredir. Genel olarak kurlardaki artış ülke mallarının yabancılar içim ucuzlaması anlamına geldiği için ihracatın artması beklenir. Kur artınca yabancı mallar ve hizmetler ülke vatandaşları için daha pahalı olacağından ülkenin ithalatı azalacaktır. Döviz kurları ayrıca ülkelerin diğer ülkeler ile yapmış olduğu borçlanma anlaşmaları açısından da önemli bir değişkendir.