Temel Tanımlar ve Kavramlar

İnsanoğlunun işlerini kolaylaştırmak ve hızlandırmak için kullandığı araç ve gereçlerin tümüne teknik ürün adı verilir. Kullanılan bu teknik ürünlerin birden fazlasının bir araya getirilmiş haline teknik sistem (makine, cihaz, tesisat gibi) adı verilmektedir. Teknik sistem, enerji, madde ve bilgi/sinyal formatında giriş büyüklüklerini isteklere bağlı olarak tasarlanmış süreçlerde dönüştürerek çıkış büyüklükleri üretir.

Makine: Enerji ya da güç üreten, ileten, biriktiren veya değiştiren sistemlerin tümüne verilen addır. Genel olarak makineler fiziksel bir işlevin yerine getirilmesinde, insan veya hayvan gücüne yardımcı olmak ya da tamamen yerini almak için geliştirilmiş teknik bir sistemdir. M akineler kuvvet makineleri (motorlar) ve iş makineleri olmak üzere iki grupta incelenmektedir. Kuvvet makineleri bir enerji kaynağı tarafından tahrik edilen ve enerji kaynağı olmadan iş üretemeyen makinelerdir. İş ve enerji üretmek amacıyla kullanılmaktadır. Su motorları, hava motorları, ısı motorları, hidrolik veya pnömatik motorlar, elektrik motorları, nükleer motorlar gibi motorlar kuvvet makinelerine örnek olarak gösterilebilir. İş makineleri genel olarak üretim makineleri, taşıma -ulaştırma makineleri ve hidro -pnömatik makineler olmak üzere üç ana grupta incelenmektedirler.

Tesisat: Belli bir işi yapmak için kullanılan araçların uygun yerlere döşenmesi ile oluşturulan sistemdir. Herhangi bir şekilde enerji alıp verme işleminde mekanik bir hareket yoksa bu durum tesisat olarak adlandırılmaktadır.

Cihaz: İnsan sezgileri ile yapılamayan işlerin gerçekleştirilmesi için kullanılan araç ve gereçlerin tümüne denir.

Bilinmeyen herhangi bir nicelik bilinen bir nicelik karşılığı ile tanımlanmasına ve değerlendirilmesine ölçme adı verilir. Günlük yaşantımızda bu şekilde karşılaştırma işlemleri sıkça yapılmaktadır. Bir cisme ait sıcaklık, uzunluk, renk ve ağırlık gibi fiziksel özellikler ancak ölçme tekniği ile ifade edilebilir.

Boyut: Bir cisme ait özellikleri veya davranışı belirtmek için kullanılan fiziksel değişkenlere verilen genel addır. Boyut ölçümleri doğrudan karşılaştırılmalı yöntemlerden birisi olan temasla yapılan ölçümlerle yapılmaktadır. Cetvel, şerit metre, kumpas, mikrometre, mastar, ölçü saati gibi ölçüm aletleri boyut ölçümü için kullanılmaktadır. Ayrıca, optik ve pnömatik yöntemler gibi doğrudan temas ile ölçülmeyen yöntemlerle de boyut ölçümü yapılmaktadır. Kumpas , üzerinde bulunan bölmeli kısımları ile hassas bir şekilde ölçüm yapmaya yarayan ölçü aletidir. Mikrometre, milimetrenin 1/100’ü hassasiyetinde ölçüm yapılabilmektedir. Kumpaslarda boyut ölçümü gibi mikrometrede de ölçüm yapılır. Kumpaslardan farklı olarak dairesel hareket söz konusudur.

Açık hava basıncının ölçümünün yapılması için kullanılan aletlere barometre adı verilmektedir. Bir kapalı kaptaki basınç ölçümünün yapılması için kullanılan aletlere ise manometre adı verilmektedir.

Sıcaklık ,maddenin sahip olduğu moleküllerin hızına bağlı olup kütleye bağlı değildir. Cisimlerin sahip olduğu sıcaklıkları ölçmek için hacim, uzunluk, basınç, elektrik direnci ve cisimlerin yüzeysel ışınım şiddetlerindeki değişimleri esas alan değişik özellikte termometreler kullanılabilir.