Lojistik Merkezler

Lojistik Alanlara Genel Bakış

Lojistik kümelenme kavramının gelişimine paralel olarak ortaya çıkan lojistik merkezler, Avrupa'da ilk defa 1960‘lı yılların sonlarından itibaren, "yük köyü" (freight village) kavramı ile gündeme gelmiştir.

Lojistik Merkezler

Lojistik merkez veya köyler uluslararası ve/veya ulusal taşımacılık, lojistik ve ürünlerin dağıtımı ile ilgili tüm faaliyetlerin kümelendirilerek farklı işletmeler tarafından özmal/kiralık bina, arsa veya araçlar kullanarak gerçekleştirilebilmesi için lojistik amaçlı düzenlenmiş, farklı taşıma modlarına etkin bağlantıları olan özel bölge olarak tanımlanmaktadır.

Kentsel Aktarma Merkezleri

Kentsel Aktarma Merkezleri; araç doluluğunun artırılması, trafiğe çıkacak araç sayısının azaltılması ve bu şekilde trafik yoğunluğunun hafifletilmesi amacıyla, gelen yüklerin gideceği yere göre konsolide edildiği, kent çeperlerinde veya iç merkezlerde kurulan lojistik alanlardır.

Dış Ticaret Merkezleri

Uluslararası ticareti artırmak amacıyla dış ticaret ve lojistik faaliyetler arasında bütünleşmenin farklı şekillerde oluşturulduğu alanlardır.

Parklanma Alanları

Parklanma alanları; konteyner park alanı, ağır ticari araç park alanı ve hafif ticari araç park alanı olarak üç sınıfta toplanabilir.

Terminaller

Terminaller; deniz limanı, havalimanı, demir yolu istasyonu, kara limanı, iç liman ve terminal depo olarak altı sınıfta toplanabilir.

Deniz Limanları

Deniz limanları, farklı tipteki gemileri dalga, akıntı ve rüzgâr gibi etkilerden korumayı amaçlayan, bekleme, barınma, yükleme ve boşaltma işlemlerini yapabilmelerini sağlayan ve bunun için gerekli makine ve ekipmanlara sahip olan, ayrıca geçici depolama alanı, antrepo, açık ve kapalı depolama alanı, silo ve konteyner istif alanları vb. bölümleri bulunan bir komplekstir.

Havalimanları

Hava yolu taşımacılığının başlangıç ve bitiş noktaları havalimanlarıdır. Havalimanındaki temel alanlar hava tarafındaki pist, taksi yolu ve apron; kara tarafında ise terminal binası ve otoparklardır. Ayrıca bazı havalimanlarında kargo terminalleri de yer almakta ve hem hava hem de kara tarafı ile bağlantılı şekilde yerleştirilmektedir. Havalimanlarındaki operasyonların verimli şekilde yürütülebilmesi için önemli alanlar pistler, apronlar ve terminallerdir.

Demir Yolu İstasyonları

Demir yolu ile yük ve yolcu taşımacılığının gerçekleştirilmesi için en önemli bileşenlerden biri olan demir yolu istasyonları, yükleme/boşaltma, bakım ve ikmal gibi amaçlarla trenlerin durduğu alanlardır. Trenlerle ilgili tüm hareketler bu istasyonlarda bulunan tesislerden yönetilir. İstasyonlarda hem yolcu hem de yüklerin yüklenip boşaltılması gerçekleştirilir. Yolcu ve yük için birlikte kullanılan ve faaliyet yoğunluğu yüksek istasyonlara gar adı verilmektedir.

Türkiye Açısından Genel Değerlendirme

Türkiye’nin konumu gereği taşımacılık koridorlarının üzerinde bulunuyor olması, bölgeyi lojistik alanlar açısından da ön plana çıkarmaktadır. Ulusal taşımalar yanında özellikle uluslararası taşımalarla gelen yüklerin elleçlenerek mod veya araç değiştirip transit geçiş yapmasına imkân veren çok sayıda lojistik odak noktası ülke genelinde dağılmıştır.

Konu lojistik merkezler özelinde incelendiğinde, ülkemizde lojistik ile ilgili yasal çerçevede bazı belirsizliklerin bulunması sebebiyle farklı yapılanma modelleri olduğu görülmektedir.

Zaman içinde kurulan merkezler; lojistik ihtisas organize sanayi bölgeleri, lojistik serbest bölgeleri, gümrük ve ticaret merkezleri, TCDD lojistik merkezleri, kara yolu lojistik merkezleri ve kamu özel sektör ortaklığında lojistik merkezleri şeklinde farklı isimler almıştır.

Terminal olarak bakıldığında ön plana çıkan deniz yolunda çok sayıda limanımız bulunmasına rağmen, bunların geneli ana limanları besleyen limanlar olarak faaliyet göstermektedir.

Havalimanlarının sayısı artmakla birlikte hava kargo taşıma hacminin artması yeni kurulan İstanbul Havalimanı’nın potansiyelinin iyi kullanılmasına bağlıdır.

Demir İpekyolu Projesi ile Türkiye üzerinden Doğu Batı ekseninde geçen kesintisiz bir hat oluşturulması sağlanırsa demir yolu garlarının sayısı ve kullanım oranları artacaktır.