Lojistik Maliyetlerinin Tekdüzen Hesap Planına Göre Muhasebeleştirilmesi

Bir hizmet işletmesi türü olan lojistik işletmelerinde meydana gelen mali nitelikteki olaylar, diğer bir deyişle değer hareketleri “Tekdüzen Muhasebe Sistemi –TDMS” ye uygun olarak muhasebe defterlerine kaydedilir ve raporlanır.

Lojistik işletmelerinde yapılan ticari faaliyetler sonucu ortaya çıkan değer hareketlerini muhasebe defterlerine doğru ve zamanlı bir biçimde aktarabilmek için hiç şüphesiz her işletme türünde olması gereken ve iyi kurularak işletilen bir “Muhasebe Bilgi Sistemi –MBS”ye ihtiyaç vardır.

Lojistik işletmelerinde iyi bir biçimde tasarlanarak kurulan Muhasebe Bilgi Sistemi’nin birinci görevi karar alıcılar için doğru ve zamanında bilgi iletimini sağlamaktır.

Bir lojistik işletmesinde yapılan muhasebe işlerine ilişkin iş akış sırası diğer işletmelerdeki gibi bir sıra dâhilinde ele alınır.

Lojistik işletmelerinde kullanılan bilanço, gelir tablosu ve maliyet hesaplarının kullanımlarının diğer hizmet işletmesi türleriyle aynı olduğu görülmektedir.

Özellikle kamuya hesap verme yükümlülüğü bulunan ve sermaye piyasası kanununa tabi lojistik işletmeleri de muhasebe uygulamalarını ve finansal tablolarını “Türkiye Finansal Raporlama Standartları”na uygun olarak hazırlamaya başlamışlardır.

Kamuya hesap verme yükümlülüğü bulunmayan ve KOBİtanımı içerisinde kalan lojistik işletmeleri ise KOBİ TFRS’ye uygun finansal raporlama yapmak durumundadır.

2018 yılı aktif toplamı 3.449.600 TL veya net satışlar toplamı 6.898.900 TL’nin aşan üretim ve hizmet işletmeleri , 2019 yılında maliyet hesaplarını 7⁄A seçeneğine göre tutmak zorundadırlar. Bu işletmeler için zorunlu olan 7/A seçeneğinde giderler esas defterlerde fonksiyon esasına göre belirlenmiştir.

2018 yılı aktif toplamı 3.449.600 TL veya net satışlar toplamı 6.898.900 TL’nin altında kalan üretim ve hizmet işletmeleri ile ticaret işletmeleri 2019 yılında 7/A veya 7/B seçeneklerinden herhangi birini seçebilirler. Buna göre açıklanan sınırlar altında kalan lojistik işletmeleri de işletmelerinde oluşan değer hareketlerinin muhasebeleştirilmesinde 7/B seçeneğini kullanırlar.

7 / B seçeneğinde giderler tahakkuk ettikçe dönem boyunca 790 –797 numaralı çeşit esasına göre bölümlenmiş ilgili gider hesaplarının borcuna kaydedilir. Üretim ve hizmet işletmelerinde, maliyet çıkarma dönemlerinde düzenlenen gider dağıtım tablosu sonucuna göre fonksiyonlarına ve gider yerlerine göre gruplanan çeşit hesaplarının toplam tutarları, 798 Gider Çeşitleri Yansıtma Hesabı alacağı ile 799 Üretim Maliyet Hesabına ve 630 Araştırma ve Geliştirme Giderleri, 631 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri, 632 Genel Yönetim Giderleri, 66 Finansman Giderleri grubunun ilgili hesabına, 680 Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları hesaplarının ilgili olanlarına veya aktifleşmesi gereken tutarlar ise ilgili aktif hesaplarının borcuna kaydedilir. Dönem sonlarında 799 Üretim Maliyet, Hesabı, üretim işletmelerinde 151 Yarı Mamuller Üretim ve 152 Mamuller hesaplarına, hizmet işletmelerinde ise 622 Satılan Hizmet Maliyeti Hesabına devredilerek kapatılır. Lojistik işletmelerinin bir hizmet işletmesi olması nedeniyle üretim işletmelerinin maliyet hesaplamalarında kullanmış oldukları 710 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri, 720 Direkt İşçilik Giderleri ve 730 Genel Üretim Giderleri hesaplarının yerine 740 Hizmet Üretim Maliyeti hesabı kullanılmaktadır. Aynı zamanda lojistik işletmelerinde 600 Yurtiçi Satışlar, 601 Yurtdışı Satışlar ve Nazım Hesapların da sıklıkla kullanıldığı görülmektedir.

Lojistik işletmelerinin yurt dışındaki kişi veya kuruluşlar adına yapmış oldukları lojistik faaliyetler sonucu oluşan fatura bedelleri yabancı para üzerinden düzenlenmektedir. Bu anlamda lojistik işletmelerinin yabancı paralar üzerinden düzenlemiş oldukları faturalar TL’ye çevrilirken efektif alış kurları dikkate alınır.