Alternatif Taşımacılık Şekilleri

Giriş: Yaygın ulaştırma teknikleri olan kara, demir, hava yolları dışında daha düşük ulaştırma maliyetlerine sahip boru hattı taşımacılığı ve iç su yolu taşımacılığı ön plana çıkmaya başlamıştır.

Boru Hattıı Taşımacılığında Petrol ve Doğalgazın Önemi: 19. yy. başlarından itibaren bir enerji kaynağı olarak karşımıza çıkan ve hem üretimi hem de tüketimi giderek artan ham petrolün bilinen metotlar ile taşınması hem maliyetli hem de verimsiz olmaktaydı. Çok büyük miktarlarda ve uzak arz - talep noktaları arasında petrolün güvenli bir şekilde taşınması boru hattı taşımacılığı ile yapılmaya başlanmıştır. Pompası bulunan ilk boru hattının 1865 yılında Amerika’da inşa edilmesinin ardından şu an günlük kapasitesi bir milyon varilin üzerinde olan boru hatları mevcuttur.

Boru Hattının Yapısal Özellikleri: Boru çapı ve boru sac kalınlığı taşınacak malzemenin özelliğine uygun olarak belirlenmelidir. Taşıma borularına ek olarak taşıma yolu ilgili bölgenin coğrafi özelliklerine göre yer altından ve yer üstünde kaideler üzerine oturtularak yerleştirilebilir.

Boru Hattının İşlevsel Özellikleri: İlk yatırım maliyeti yüksek olan boru hatlarının piyasadaki spekülasyonlara veya arz talep dengesizliğine karşı duyarlılığı düşüktür ve üretimdeki artış ve azalışa adapte olma kabiliyeti sınırlıdır. Taşınabilecek ürün çeşitliliği de diğer taşımacılık şekillerine göre azdır.

Boru Hattı Türleri: Boru hatları toplama ve yakıt hatları ile taşıma hatları olarak ikiye ayrılır. Toplama ve yakıt hatları üretim alanı, rafineri ve depolama alanlarındaki kısa mesafeli yakıt taşınmasında kullanılırken taşıma hatları büyük miktarlarda taşımaların yapıldığı hatlardır.

Türkiye'deki Boru Hattı Projeleri: Orta Doğu ve Hazar bölgesindeki petrol ve doğal gazın hem ülkemizin hem de Avrupa'nın enerji ihtiyacının karşılanması maksadıyla özellikle son yıllarda Türkiye'de önemli boru hattı projelerine imza atılmıştır.

Türkiye'deki Boru Hattı Projeleri: Petrol taşımacılığı yapan boru hatlarının dışında Türkiye’nin içinde yer aldığı önemli doğal gaz boru hattı projeleri de vardır. Rusya -Türkiye doğal gaz boru hattı, Mavi Akım Gaz Boru Hattı, Doğu Anadolu doğal gaz ana iletim hattı, Bakü -Tiflis -Erzurum doğal gaz boru hattı, Türkiye -Yunanistan doğal haz enterkoneksiyonu, Trans -Anadolu doğal gaz boru hattı, TürkAkım gaz boru hattı Türkiye’nin içinde bulunduğu önemli doğal gaz projeleri arasındadır.

İç Su Yolu (Nehir) Taşımacılığı: İç su yolu (nehir) taşımacılığı Avrupa, Amerika ve Çin'de çok gelişmiştir.

İç Su Yolu (Nehir) Taşımacılığının Avantajları: Yoğun ormanlık arazilerde ve dağlık bölgelerde tek elverişli taşıma alternatifi olarak karşımıza çıkan iç su yolu taşımacılığı, uygun koşullar altında cevher, kereste, çimento gibi ağır ve hacimli yüklerin taşınmasında da ucuz bir taşıma aracı olarak ortaya çıkmaktadır. Dünyada birçok metropolün nehir kıyılarına kurulması nedeniyle iç su yolu taşımacılığı bölgedeki ekonomik gelişmeye katkı sağlamakla birlikte kara yolu ve demir yoluna kıyasla daha az maliyet ve daha düşük karbon salınımı sağlar.

İç Su Yolu Taşımacılığında Türkiye'deki Durum: Türkiye; Fırat, Dicle ve Sakarya gibi önemli nehirlere sahip olmasına rağmen iç su yolu taşımacılığı yeterli seviyede değildir. Özellikle Sakarya nehri üzerinde geçmişte iç su yolu taşımacılığı adına bazı adımlar atılmış olsa da bu proje henüz hayata geçirilememiştir. Projenin hayata geçmesi durumunda Sakarya, Kocaeli, Bilecik, Eskişehir ve Bolu illeri üzerinden ticaret yapılabilecektir.