Paketleme ve Elleçleme
Bu bölümde lojistikte depo yönetimi faaliyetleri ile yakından ilgili olan paketleme ve elleçleme/malzeme taşıma üzerinde durulmuştur.
Paketleme Nedir ?
Paketlemenin doğrudan taşıma kolaylığı, taşıma maliyeti, depo alanı kullanımı, malzeme taşıma sistemlerinin kullanımı ve ürünün satış değerini artırıcı bir etkisi vardır. Bunun yanı sıra çevresel faktörler ve geri dönüşümün getirdiği avantajlar nedeni ile yeniden kullanılabilir ve/veya dönüştürülebilir paketler gittikçe önemli hâle gelmektedir. Taşıma zincirinin farklı aşamalarına göre paketleme sınıflaması değişebilir. Ürettiği atık türüne göre ise paketler; taşıma, satış ve dış paketleri olarak sınıflandırılabilir. Hafif malzemelerle paketleme şirketin taşıma maliyetini azaltabilir. Paket ölçülerinin planlı olarak seçilmesi alan kullanımını artırabilir. Koruması yüksek paketler hasarları önleyebilir. Çevresel etkiler göz önüne alınarak yapılan paketleme atık maliyetlerini azaltabilir ve bütün bunlar şirkete maliyet avantajı sağlayabilir.
Depo ve Dağıtım Merkezleri Açısından Paketleme
Depo ve dağıtım merkezinin temel amacı firma menfaatlerini ve müşteri hizmetini geliştirmektir. İkinci amaç ise çeşitli depo ve dağıtım fonksiyonlarının listelenmesi ve yeniden gözden geçirilmesidir. Bu fonksiyonlar, sipariş öncesi ve sipariş sonrası faaliyetlerden oluşurlar. Sipariş öncesi paketleme faaliyetinin amacı, ürünlerin farklılıklarını göstermek ve müşteriye teslimat sırasında hasar görmemesini sağlamaktır.
Elleçleme faaliyetleri ise ürünün değer, kalite kaybına uğramadan minimum maliyet ve çaba ile hareketini içeren faaliyetlerden oluşmaktadır. Bu faaliyetleri destekleyici araçlar ise sisteme uyumlu, ürünün niteliklerine ve depolanmasına yardımcı olan faaliyetlerdir. Doğru elleçleme ile ürün zamanında, doğru miktarda ve minimum maliyetle süreç içindeki yerini almış olur. Kullanılan mekanik araçların yanı sıra otomatik depolama ve geri çekme araçları veya otomatik yönlendirmeli araçlar da elleçleme faaliyetinde kullanılan ileri teknolojilerdir.Malzemelerin özelliğine göre de elleçleme faaliyetinde değişiklik oluşabilir. Bu sebeple elleçlenen malzemeler şu şekilde sınıflandırılır: Dökme malzemelerin elleçlenmesi: Dökme yükler (toprak, çimento, petrol, un vd.) proses, yapı ve maden endüstrisinde kullanılır. Endüstriyel paketlerin elleçlenmesidir.
Malzeme Elleçleme/Taşıma Araçları
Malzeme taşıma/elleçlemede kullanılacak araç gereçler mümkün olduğunca standart olmalıdır. Sistem maksimum ürün akışını sağlayacak şekilde tasarlanmalıdır. Hareket kabiliyeti yüksek olmalıdır. Elleçleme araçları uzun süre kullanılabilmelidir.Altı temel OYA çeşidi vardır. Bunlar; çekme, birim yükleme, palet yük taşıyıcı, çatal yük aracı, hafif yükleme ve montaj hattı araçlarıdır. Bir diğer grup olan OD/GS’ler ise farklı biçimlerde tasarlanırlar. Örneğin bazıları tamamen otomatikleştirilmiştir ve bir birim yükleme transfer temeli üzerine işlem yaparlar. İnsan destekli OD/GS’ler olarak adlandırılanlar ise bölümlerden özel parçaların toplanmasını kolaylaştırmak için insana ihtiyaç duyarlar.
Bu faaliyetleri destekleyici araçlar, ayrıca sisteme uyumlu, ürünün niteliklerine ve depolanmasına yardımcı olan faaliyetlerdir. Doğru elleçleme ile ürün zamanında, doğru miktarda ve minimum maliyetle süreç içindeki yerini almış olur. Endüstriyel yük vagonları, elle taşıma yapılabilen iki tekerlekli, dört tekerlekli vagonlar, forkliftler, traktör ve römorklar, vinçli kamyonlar, yandan yüklemeli kamyonlar, montaj hattı için paletli çekiciler, kamyonlar vs. mekanik araçların yanı sıra otomatik yükleme ve geri çekmeli sistemler; insanlı araçlar, derin geçit ve stok döndürmeli sistemlerdir. Kullanılan otomatik depolama ve geri çekme araçları veya otomatik yönlendirmeli araçlar da elleçleme faaliyetinde kullanılan ileri teknolojiye sahip araçlardır.