Mikrobiyolojik Muayene Teknikleri

Besi Yerlerinin Hazırlanması ve Bakterilerin Ekilmesi

Bakterilerin üretilmesinde besi yerlerinin içeriği ve hazırlanışı oldukça önemlidir. Bu amaçla besi yerleri: Temel besi yerleri, selektif besi yerleri, diferansiyel besi yerleri, zenginleştirme bes iyerleri olarak sınıflandırılırlar. Besi yerleri üzerinde yazan talimatlara göre hazırlanmalı, gerekli katkı maddeleri besi yeri hazırlanmadan hemen önce kullanıma hazır şekilde besi yerinin hazırlanması sırasında yakında bulundurulmalıdır. Bazı besi yerlerinin özellikleri göz önüne alınarak özellikle sterilizasyon durumuna dikkat edilmelidir. Sterilizasyon işleminden emin olmak için sterilizasyon bantları kullanılabilir.

Besi yerlerinin büyük bir kısmı otoklavda sterilize edildikten sonra kullanılırken bazı özel besi yerleri otoklava girmeden kullanılmaktadır. Besi yerine ekim aşamalarında da dikkat edilmelidir. Mutlaka tüm işlemler bek alevi yanında yapılmalıdır. Ekim aşamasında kontaminasyon riskinden korunmak için personelin eldiven, maske ve önlük kullanmasına özen göstermesi gereklidir.

Bakteriyoskopi ve biyokimyasal testlerin yapılması için mutlaka saf hâlde üretilmiş koloniler kullanılmalıdır. Aksi durumda karışık koloniler kullanılır. Bu durum da bakteriyoskopi ve biyokimyasal testlerin hatalı yorumlanmasına neden olur. Bu amaçla tek koloni düşürmek için belirlenen yöntem uygulanmalıdır.

Bakteriyoskopi

Üretilen bakterilerin mikroskobik morfolojilerini görmek, onları tanımlamak için ilk adımdır. Bu amaçla çeşitli şekillerde yapılan bakteriyoskopi ile bakterinin mikroskobik morfolojileri görülür, yapılacak olan biyokimyasal testler buna göre seçilir. Bakteriyoskopi işleminde ilgili örnekten uygun şekilde preparat hazırlanmalı ve tespit işlemi yapılmalıdır. Bakterinin mikroskopik morfolojisini tanımlamak amacıyla yapılan işlemlerde Gram boyama bu amaçla en sık kullanılan boyama yöntemidir. Gram boyama sonucunda bakterilerin gram özellikleri yanında mikroskobik morfolojileri ile de bilgi sahibi olunur. Ayrıca bakterinin kapsül, spor gibi morfolojik yapısını görmek, tüberküloz şüpheli durumlarda bakterinin doğrulanması amacıyla da ilgili boyamalar yapılır.

Biyokimyasal Testler

Bakteriyoskopiden sonra bakterilerin tanımlanması için biyokimyasal testler yapılmalıdır. Bu testlerin uygun şekilde yapılması ve yorumlanması için testlerin talimatlara göre hazırlanması, mümkünse pozitif kontroller ile kontrol edilmesi gereklidir. Bazı biyokimyasal testlerde sadece ilgili besiyeri kullanılırken bazılarında çeşitli katkı maddeleri, indikatörlere ihtiyaç duyulur. Aynı zamanda bazı biyokimyasal testlerin sonuçları hemen belli olurken bazı biyokimyasal testlerin sonuçlarını almak için belirli inkübasyon koşullarına (sıcaklık, zaman, nem) ihtiyacı bulunmaktadır. Biyokimyasal testleri gerçekleştirmeden önce mutlaka bunları temin ederek uygun şekilde hazırlayıp kullanmak gereklidir. Saf hâlde üretilen bakterilerin doğru bir şekilde identifiye edilmesi için uygun biyokimyasal testler seçilmelidir. Bu testlerin gerçekleştirilmesi sırasında olası bir kontaminasyondan korunmak için mutlaka bek alevi başında çalışılmalı ve biyogüvenlik önlemleri alınmalıdır.

Antibiyotik Duyarlılık Testleri

İzolasyon ve identifikasyonu yapılan bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlara doğru antibiyotik tedavisinin uygulanması amacıyla antibiyotik duyarlılık testlerinin yapılması gereklidir. Bu testler ile bakteriye spesifik tedavi amaçlı kullanılacak olan ve bakterinin direnç gösterdiği kullanılmaması gereken antibiyotikler seçilmiş olur. Bu testlerin kullanımı ile hem antibiyotik direncinin önüne geçilir, hem de gereksiz antibiyotik kullanımının önüne geçilir.