Kırıcı ve Delici Malzemeler

Kurtarma çalışmaları esnasında karşılaşılan beton, taş, tuğla, asfalt, fayans, mermer, karo vb. malzemelerin kırılmasına yarayan ve 220 V şehir şebekesi elektriği ile çalışan malzemelerdir. Marka ve model farklılıklarına göre değişmekle birlikte genellikle 3- 5, 7- 8, 11- 12 ve 27 kg’lık elektrikli kırıcılar kullanılmaktadır.

Tüm kırıcıların kullanımı esnasında kullanıcılar bir miktar titreşime maruz kalmaktadır. Uzun süreli kullanımlarda titreşime bağlı olarak beyaz parmak hastalığı olarak bilinen bir rahatsızlık ortaya çıkabilmektedir. Uzun süreli titreşimli alet kullanımına soğuk ortam ve malzeme de eklendiğinde hastalık ilerlemekte, parmakların kangren olarak kesilmesine kadar gidebilen bir sonuç doğurabilmektedir.

3-5 kg’lık kırıcılar genellikle dar alanlarda yapılan çalışmalarda, kırılacak kütle hacminin küçük olması durumunda veya omuz seviyesi üzerinde gerçekleştirilecek kırma işlemlerinde tercih edilirler.

7-8 kg’lık kırıcılar kurtarma çalışmalarında omuz seviyesinden yüksekte olan büyük kütleli engellerin kırılmasında, 3- 5 kg’lık kırıcı kullanımının uzun zaman alacağı değerlendirildiğinde (çalışma alanı müsaitse) ve uzun süreli yatay kırım işlemlerinde tercih edilen elektrikli kırıcılardır.

11-12 kg’lık kırıcılar omuz seviyesinden aşağıdaki kırım işlemlerinde tercih edilirler. Ağırlıkları dolayısıyla yukarı yönde yapılacak kırım işlemlerinde nadiren kullanılırlar.

27 kg’lık kırıcılar kurtarma çalışmalarında genellikle büyük blokların kırılarak kaldırılmasında ve enkazlarda tabliye açılarak katlar arasında ilerlemede kullanılır. Ağırlıkları nedeniyle omuz seviyesinden yukarıda ve yatay kırım işlemlerinde kullanılmaya uygun değillerdir.

Kurtarma araçlarında bulunan benzin motorlu kırıcılar yaklaşık olarak 27 kg’lık elektrikli kırıcılar ile aynı boyut ve ağırlıktadırlar. Bu tip kırıcılarda iki zamanlı motorlar kullanılmaktadır. Kırma işlemi sırasında uygulanacak prosedürler elektrikli kırıcılardaki gibidir.

Benzin motorlu kırıcıların çalışması esnasında egzoz gazı salınımı oluşmasından dolayı ( karbonmonoksit zehirlenmesi riski) yeterli havalandırması olmayan kapalı alanlarda kullanıma uygun değildir. Ayrıca kullanım esnasında bazı parçalarının (egzoz çıkışı gibi) aşırı ısınabileceği unutulmamalıdır.

Kurtarma çalışmalarında kullanılmakta olan basınçlı hava ile çalışan kırıcılar kompresör taşıma gereksinimi duyulmaksızın, basınçlı hava tüpüne sıkıştırılan havanın kullanılmasıyla çalışan kırıcılardır. Güçleri yaklaşık olarak 3-5 kg’lık elektrikli kırıcılara denktir.

Delici malzemeler kurtarma çalışmalarında genellikle; İçerisinde veya arkasında ne olduğu bilinemeyen bir malzemeye delik açılarak endoskop kamera vasıtasıyla içeriye bakmak, k esildiğinde düşmesi istenilmeyen blokların sabitlenmesini sağlamak (çelik dübel, bolt ve perlonlar kullanılarak),uçurum sehpası, tripot gibi malzemeleri sabitlemek, amaçlarıyla delik açılabilmesi için kullanılmaktadır.

Elektrikli kırıcılarda yukarıda başlıklar hâlinde verilen çeşitlerden 27 kilogramlık kırıcılar haricinde büyük çoğunluğunda delme özelliği de bulunmaktadır. Matkaplara ve dönüş özelliği bulunan kırıcılara, delinecek materyale uygun uç takıldığında delme işlemi yapılmaktadır.

Bataryalı deliciler kurtarma araçlarında bulunan bataryalı deliciler, genellikle elektrik imkânının bulunmadığı ve jeneratör sevkinin mümkün olmadığı çalışma alanlarında kullanılmaktadır.

Karot cihazı, betondan numune alarak dayanımının test edilebilmesi amacıyla üretilmiş bir cihazdır. . Kullanım tarzına bakıldığında diğer delicilerden farklı olarak delinen malzemeyi aşındırarak değil, keserek delik açma işlemini gerçekleştirmektedir.