Kriminolojide Suç ve Suç Teorilerine

Kriminolojide Sapkınlık ve Suç

Kriminolojide suç sorunu, kriminolojinin uğraş alanını belirleme sorunudur. Kriminolojinin konusu olan suç açıklığa kavuşturulduğunda kriminolojinin uğraş alanı da sınırlandırılmış olacaktır.

Sapkın Davranışın Suç Olarak Belirlenmesi

Sapıcı davranış, bir toplumda veya toplumun alt gruplarında çok sayıda insan tarafından kabul edilmiş olan belirli davranış kurallarına aykırılığı ifade eder. Örf ve âdet (gelenekler), ahlak ve hukuk kuralları bu davranış şekillerini belirler. Teknik anlamda suç kanun niteliğindeki hukuk kurallarından sapmayı ifade eder ve sapkın bir davranıştır. Suç ile sapıcı davranış çoğu kez örtüşse de aynı şey değildir. Her suç sapıcı bir davranıştır; ancak her sapıcı davranış suç teşkil etmez. Örneğin, örf ve âdete aykırı bir davranış sapıcı davranıştır. Ancak aynı davranış kanun koyucu tarafından suç olarak tanımlanmamışsa sapkın bir davranış olmakla beraber suç sayılmaz. Sapkınlık veya sapıcı davranış, suçtan daha geniş bir kavramdır. Suç hukuki bir kavram iken sapma, sapkınlık daha ziyade sosyolojik bir kavramdır.

Bir hukukçu için suç adı verilen sapıcı davranışların kesin anlamı vardır. Ancak kriminolojide suçun anlamı tartışmalıdır. Bazı kriminologlar, kriminolojinin uğraş alanının ceza hukukundan farklı olarak kendisi tarafından ve homojen bir şekilde tanımlanması gerektiğini ileri sürmüşlerdir. Suça ilişkin teknik tariflerin sosyoloji bakımından pek bir önemi yoktur. Suç tariflerini içeren kanunlar bir gün yürürlükten kaldırılacak olursa suçun da toplumdan kalkacağını kabul etmek gerekir. Oysa toplum kurallarından sapmayı ifade eden davranışlar kanunlarla suç olarak tarif edilmeden önce de vardı. Tarihi süreç içerisinde ve günümüzde neyin suç olup olmadığı sürekli değiştiğinden birçok düşünür kriminolojinin kapsamına giren sapıcı davranışı yani suçu hukuku referans almadan tanımlamaya çalışmıştır. Ancak belirtelim ki, zararlı ve tehlikeli davranış tespiti bireyseldir; kişiye göre değişir. Kriminolojinin alanını belirli kılmak gerekir. Bu nedenle neyin zararlı ve tehlikeli olduğu kanun koyucu tarafından belirlenmeli ve bu tespit herkesi bağlamalıdır.

Suç ve Fayda

Suç, her toplumda görülen bir olgudur. Suçsuz bir toplum düşünülemez. Bu nedenle bazı yazarlar suçun normal, zorunlu ve faydalı olduğunu savunmuşlardır. Suç olmasa idi toplumlar durgun olurdu. Örneğin, özellikle siyasi suç, toplumda gelişmeye, dönüşmeye yardımcı olur. Sosyal gelişme için yararlıdır. Suç olmayan toplum olduğu yerde ve hâlde kalır.

Bir bakış açısına göre suç, savaş gibi sosyal dayanışmaya hizmet eder; toplumdaki çözülmeye işaret eder; bu faydalarından dolayı suç gelişmeye işaret eder.

Suç Teorileri

Suçun nedenlerine ilişkin varsayımları ifade eden suç teorileri (kuramsal modeller), suçu biyolojik, fizyolojik, psikolojik, sosyolojik ve sosyopsikolojik nedenlerle açıklamaya çalışmaktadır. Suçluluğun nedenlerine ilişkin bu teorik yaklaşımları birleştiren telifçi teoriler de kriminoloji öğretisinde yerini almıştır.