Orta Çağ Uygarlıklarında Kostüm
Tarihçilerin Orta Çağ'ın başlarında kıyafetleri anlamadaki gerçek sorunlarından biri,dönem kıyafetlerinin çok azının günümüze kadar gelmesidir. Orta Çağ hakkında bilgimizin çoğunu heykellerden ve halı desenlerinden öğrenmekteyiz.
Orta Çağ’da elbiseler sosyal statü ve meslek belirleyicisi olmuştur. Giyilen kıyafetler, sosyal niteliği anlatan birer işarettir. Bireyin toplum içindeki yeri giydiği giysi ile belirlenmektedir. Kostüm sadece güzellik veya moda ile ilgili fikirleri ortaya çıkarmamaktadır. Bize zanaat, teknoloji, sosyal sınıflar, din, gelenekler, çalışma dünyası ile ilgili bilgiler vermektedir.
Erken dönemde dikey dokuma tezgahı kullanılmıştır,yeni öğrenilen bilgilerle yatay dokuma tezgahı ile dokuma yapılmış ve daha kısa sürede üretimde tasarruf sağlanmıştır.
Bu dönemde kolay ulaşılabilir olmasından dolayı yün en çok kullanılan tekstil hammaddesidir. Keten ve ipek de kullanılmış,ancak ipek çok maliyetli olduğu için sadece soylular ipek giysiler giymişlerdir. Bazı zengin insanların üzerinde ipekten yapılmış kolsuz mantolar görülmektedir. Yünün doğal renklerinden yararlanılmıştır. Farklı renklerde istenilen kumaşlar için, bitkilerden boyamalar yapılmış ve sabitlenmiştir. Bu giysilerde mat tonlarda gri, kahverengi, yeşil ve mavi betimlemelerde görülmektedir. Mor renk Antik Roma’da olduğu gibi kraliyet için ayrılmış renk olarak belirlenmiştir.
Orta Çağ başlarında kadın ve erkek giyim özellikleri Antik Dönemden kalan dikdörtgen formunda tunikten oluşmaktadır. Tunik üzerinde giyilen kürk astarlı pelerinler bunu giyen kişinin statüsünü belirlemiştir. Göçler başladıktan sonra yeni bilgiler öğrenilmiştir. Bundan sonra giysiler vücudun şeklini almaya başlamıştır.
Erkekler çoğunlukla vücuda oturan, önü düğmeli ceket altına da tunik giymiştir.
Houppeland 1360 larda ortaya çıkan, erkekler ve kadınlar tarafından kullanılmaya başlayan kumaşın oldukça fazla kullanıldığı, çok amaçlı bir giysidir.Kumaş bu giyside çok fazla kullanılmıştır. Kolları abartılı geniştir. Giysinin arkasında uzun bir kuyruğu vardır.
Bu dönemde birçok şapka stili moda olmuştur. Mimariden etkilenerek tasarlanan sivri uçlu şapkalar görülmektedir. Erkeklerin Chaperon adında kullandıkları örtüleri farklı şekillerde tasarlanmış ve bağlanmıştır. 14. yy sonlarına doğru kadınlarda çok yüksek başlıklar moda olmuştur. 15. yy da çok farklı formda başlıklar ortaya çıkmıştır. Tellerden yapılmış kelebeği andıran şapka stilleri bu dönem tasvirlerinde görülmektedir.
Dönem ayakkabıları ayak bileğine kadar olandan tayt gibi olana kadar farklı formlardadır. Ayakkabının uçları aşırı uzun, sivri burunludur. Deri ayakkabılara süsleme amaçlı motifler ve desenler eklenmiştir.
Erkek ve kadın tunikleri genellikle bir kuşak ya da kemerle toplanmıştır. Bu kuşak ya da kemerler süslü deri bir şerit ya da kumaştan yapılmıştır.
Bu dönemde süslenmeye çok önem verilmiştir. Altın ve gümüş zincirler, gümüş ve fildişi bilezikler, altın kemerler, broşlar, küpeler kullanılmıştır. Altın ve sırlı mücevherlerde hayvan desenleri görülmektedir.
Bu dönemde eldiven elleri sıcak tutmaktan çok, bir moda aksesuarı olarak giyilmiştir. Yıllarca insanlar açık havada çalışırken belki kürkle kaplı ham eldivenler giymişlerdir, ancak o dönemlerde dikiş teknikleri parmaklar arasında ihtiyaç duyulan hassas dikişlere izin verecek kadar gelişmemiştir. Çoğu insan bol kollu giysilerinin kollarının fazla kumaşına sarılarak elleri sıcak tutmuştur.
Bu dönemde erkekler kıyafetleriyle küçük deri çantalar giymeye başlamışlardır. Bu çantalar ya Orta Çağ giysisi ile giyilmiştir ya da kemere tutturulmuşlardır.