İlkçağ Uygarlıklarında Kostüm

Mezopotamya uygarlıkları; Sümer Uygarlığı (MÖ 5300- MÖ 1940), Babiller (MÖ 1900- MÖ 539), Asurlar (MÖ 1250-MÖ 609) idi. Kostüm tarihi açısından ulaşılabilen bilgiler ışığında bu üç uygarlığın giysileri hakkında bilgi verilecektir.

Mezopotamya Uygarlıklarında Kostüm

Mezopotamya giyim kültürüyle ilgili doğrudan bilgi bulunmamaktadır. Çivi yazılı belgelerde giysilerin adları geçmekte ve zamanın modasını gösteren ikonografide de kıyafetli insanlar betimlenmektedir. Giysilerde kadın veya erkek giysi ayrımında büyük farklar bulunmamaktadır.

Sümer Uygarlığı ve Giysi Özellikleri

Büyük medeniyetlerin ve dünya kültür mirasının temellerini atan Sümerler, tarih sahnesine diğer medeniyetlere nazaran daha erken çıkmıştır. Kaunake etekler tipik olarak saçak veya taç yaprağı şeklinde kesilmiş kumaş parçaları ile süslenmiştir. Saçak, Mezopotamya'da giyilen en temel iki kıyafeti süsledi: kaunake ve şal. Bu giysiler dokuma yün veya ketenden daha sonra zengin insanlar için pamuk veya ipekten yapılmıştır. Eteklerin ve şalların kenarlarından düz bir şekilde asılan veya karmaşık desenlere düğümlenen saçaklarla süslenmiştir.

Babil Uygarlığı ve Giysi Özellikleri

MÖ 1894 yılına gelindiğinde, Babilliler Mezopotamya'da iktidara geldi. Babilliler gelişen, organize bir toplum yarattılar. MÖ 1894'ten 1595'e kadar Babil egemenliği sırasında arkeolojik kanıtların yetersizliğine rağmen eldeki bilgiler Babil uygarlığının Sümerlere çok benzer etekler ve şallar giydiğini göstermektedir. Babillilerin giysilerinde kemer kullandıklarını ve bu kemerlerin göğüs altına doğru yükseldiği ve korsaj niteliği taşıdığı görülmektedir.

Asur Uygarlığı ve Giysi Özellikleri

Babil'in yıkılmasından sonra, Asur İmparatorluğu'nda giyilen kostümler, önceki tarzın sadece bir devamı niteliğindeydi. Hem erkekler hem de kadınlar, omuzlarından neredeyse ayak bileklerine kadar kendilerini örtmek için omuzlarının üzerine ve bellerinin etrafına saçaklı şallar sardılar. Belde kemer kullanmaya devam etmişlerdir. MÖ 1000 civarında Asur erkekleri kısa kollu kuşaklı dize kadar uzanan tunikler giymeye başladı.

Anadolu Uygarlıklarında Kostüm

Anadolu uygarlık tarihinde giysinin ve giyinmenin tarihinin dokumanın keşfedilmesi ile başladığı düşünülmektedir. Dokumaları birleştiren iğnenin bulunması ilkel terziliğin evrimidir.

Hitit Uygarlığı ve Giysi Özellikleri

Hitit sanat eserlerinde Mezopotamya uygarlıklarından benimsedikleri unsurlar kaybolarak, Anadolu’nun yerli sanatıyla birleşmiştir. Hitit giysilerinin temel özelliklerinde Mezopotamya bölgesindeki topluluklar Ve Mısır uygarlığının etkisi görülmektedir. Tören ve bayramlarda farklı giysiler giyinmekte oldukları görülmektedir. Hitit giysilerinin yapımında keten veya yün kullanılmıştır. Giysilerinde deriden yapılmış kemer veya kuşaklar kullanmışlardır.

Frig Uygarlığı ve Giysi Özellikleri

Frigler, eskiçağda Orta Anadolu’da yaşamış halklardandır. Hitit devletinin MÖ 1200 civarında yıkılmasından sonra muhtemelen Güneydoğu Avrupa’dan buraya gelmişlerdir. Herodot ve Strabon gibi eskiçağ tarihçilerinin verdikleri bilgiler, dilbilim bulguları ve Güneydoğu Avrupa halkları ile aralarındaki maddi kültür benzerlikleri nedeniyle Friglerin Avrupa orijinli oldukları düşünülmektedir.

Urartu Uygarlığı ve Giysi Özellikleri

Urartu Krallığı, Orta Demir Çağ’ında Önasya’da var olan güçlü devletler arasında yer almaktadır. Arkeolojik buluntular, yazılı kaynaklar ve betimlemeler Urartu giyimi hakkında bilgi edinilen kaynakladır. Urartu merkezlerinden Karmir- Blur’da (Teišebani URU) karbonlaşmış halde elbise kalıntıları, bir tuniğe ait eteklik ile çok ince yün iplikler bulunmuştur. Ayrıca yapılan analizlerde elbise kalıntılarının geometrik süslemelere sahip olduğu da belirlenmiştir.

Hint Uygarlığı ve Giysi Özellikleri

Hint uygarlığı, ülkenin coğrafyası kadar çeşitli halkların kültürlerine dayanmaktadır. Hint kıyafetlerinin tarihi geçmişine ait fazla bir bilgi olamamakla birlikte MÖ 2500 civarında İndus Vadisi'nde Hint medeniyetin en erken dönemlerinden kalma heykel ve edebi eserler fazlaca olmasına rağmen, bilim adamları giyim stillerindeki değişiklikleri tarihlendirmekte ve zaman içinde belirli stillerdeki varyasyonları adlandırmakta zorlanmaktadır.. Hint kültürüne ait kıyafetlerden bazıları sari adı verilen bedene sarılı bir elbise, dhoti adı verilen bir çift pantolon, türban adı verilen bir baş giyiminden oluşmaktadır.Bu giysi formlarının yanı sıra MS 16. yüzyılda TürkMoğol veya Müslüman egemenliği etkisiyle Hindistan'daki erkekler tarafından giyilen ve daha sonra erkek giyimini etkileyen bir ceket olan Jama vePunjabi Suit- Salwar kameez görülmektedir.

Çin Uygarlığı ve Giysi Özellikleri

Çin tarihinde ülke hanedanlıklar ile yönetilmekteydi. Çin’in ilk hanedanı Xia Hanedanlığı (MÖ 2200-1800) idi. Shang Hanedanlığı ( MÖ 1600-1046), Han Hanedanlığı (MÖ 206 ve İ.S. 25) Sui (581-618), Tang Hanedanlığı (618-907) ve Ming Hanedanlığı (1368-1644) en önemli hanedanlık dönemleridir. Çin geleneksel giyimlerinden en çok bilinen formları Shenyi (tek parça giyim) ve Mianfu (imparatorların ve kraliyet ailesi mensuplarının elbisesi) Doğu Zhou döneminde (MÖ 770-221) ortaya çıkmıştır.Hanfu’nun özelliği, uzun kollu, bol kesimli bir dış giysi olup shang (bir tür etek) benzemekte belde yeşim renkli kemer veya kuşakla tamamlanmaktadır. Diğer giysiler arasında Han-chaol, kısa bir tunik formunda olan bluz şeklinde yapılmış, boyu uzun ve arkasında belde büzgüleri bulunmaktadır. Haol uzun dar kollu, yanlardan yırtmaçlı, belde kemer kullanılan uzun bir elbisedir. Ma-coual ise geniş kollu kısa bir dış giysidir.