Auguste Comte (1798-1857)

19 Ocak 1798 tarihinde Fransa‘nın Montpellier kentinde doğmuş ve 1857’de Paris’te 59 yaşında ölmüştür.

Comte’un Sosyolojik Düşüncesinin Kökenleri: Comte Aydınlanma filozoflarının düşüncelerini büyük ölçüde benimser. Özellikle Montesquieu, Turgot, Condorcet, S. Simon, A. Smith'in liberal geleneğİnden, Maistre ve Bonald gibi düşünürlerin muhafazakar düşüncelerinden etkilenerek onların düşüncelerinin bir sentezini ortaya koyarak yeni bilim diye nilendirilen sosyolojik görüşlerini inşa etmiştir.

Sosyolojik Pozitivizmi: Comte Devrim sonrası Fransız toplumunda ortaya çıkan toplumsal kaosa ve toplumsal sorunlara çözüm bulmak için pozitif ( doğa bilimleri) bilimlerin yöntemini kullanan yeni bilim kurmaya çalışmıştır.

Toplumsal olayların da, doğa olaylarında olduğu gibi yasalarının keşfedilebileceğinden hareket eden Comte göre, toplumsal olaylar üzerinde de bilimsel araştırma yapılabilir, toplumsal evrenin yasaları ortaya konulabilir. Böylece Fransız Devrimi ve sanayileşmenin etkilerine bağlı olarak bozulan toplumsal düzen pozitivist temelde yeniden inşa edilebilir.

Emprist bir yöntemi benimseyen Comte sosyolojik yöntem anlayışında gözlem, deney, karşılaştırma ve tarihsel analizi yöntemini belirtir. Toplumsal dünya hakkındaki olguların bilgisinin toplanabilmesi için bu yöntemin gerekli olduğunu ifade eder.

Üç Hal Yasası: Comte “Üç Hal Yasası’nda insan zihninin ve bilimlerin tarihsel gelişimini birbirinden farklı ve hatta birbirine zıt teolojik, metafizik ve pozitivist safhalar üzerinden analiz eder.

Comte’a göre yeni bilimin konusu insanın tarihidir. Toplumsal evrimin özelliklerini ve toplumsal bütünün işlevlerini anlamak için tarihi tek bir insanlık tarihi olarak görmüş ve bütün bilimlerin, grupların, bireylerin, toplumların ve insan düşüncesinin birbirinin yerini alan üç ardışık aşamadan geçtiklerini ileri sürmüştür. Bu aşamalar teolojik, metafizik ve pozitivist aşamalardır. Bu aşamalar aynı zamanda bilimler ve toplumlar için de geçerlidir. "Üç hâl yasası" olarak adlandırılan bu aşamaların birinden diğerine sırasıyla ve zorunlu olarak geçilerek en mükemmel olan pozitivist aşamaya ulaşılacaktır.

Bilimlerin hiyerarşisi, “üç hâl kanunu” ile yakından alâkalıdır. İnsanlığın belirli aşamalardan geçerek gelişim göstermesi gibi bilimsel bilgi de benzer gelişme aşamalarından geçer.Süreç içerisinde her bilimin gelişmesi benzerlik arz etmez dolayısıyla farklı bilim dalları farklı derecelerde gelişme gösterir.

Sosyal Statik Ve Sosyal Dinamik: Sosyolojiyi "sosyal statik" ve "sosyal dinamik" biçiminde ikiye ayırır. Toplumsal alanda hem statik hem de dinamik ilişkiler vardır. Sosyal statik durgunluğun, değişmezliğin, zamandaş olayların incelenmesini içerir. Statik toplumdaki düzenle ilgilidir. Comte sosyal statiği toplumsal yapıyı oluşturan unsurlar ve bu unsurlar arasında ki ilişkiyi araştırmak için kullanır.

“Sosyal dinamik” ise hareketi, değişimi, akışı belirtir. Sürekli değişim halinde olan toplumun evrimini ve ilerlemesini konu edinir. Toplumsal dinamik, toplumsal statiğe bağlıdır yani ilerleme, aslında düzenin gelişmesine bağlı olduğu belirtir.

Pozitivist Din Ve Ahlak Anlayışı: Comte, Fransız Devrimi sonrasında toplumda ahlaki bir boşluk, bir kriz meydana geldiğini, oluşan bu boşluğu doldurmak için yeni bir dine ihtiyaç olduğunu ileri sürer. Toplumun içinde bulunduğu pozitivist evreye uyarlanmış pozitivist ilkeler üzerinden şekillenmiş yeni bir din biçimi olmadığı takdirde toplumun düzene kavuşamayacağını bölüneceğini ve şiddetin ve anarşinin yaygınlaşacağını ileri sürer.