Tehlikeli Sıvılar ve Özellikleri
Zarar verme potansiyeline sahip olan gaz, sıvı ya da katı hâldeki herhangi bir kimyasal, zararlı veya tehlikeli kimyasal olarak adlandırılır.
Korozif (Aşındırıcı) madde, maruz kalan vücut dokularını tahrip eden ve kimyasal olarak yok eden maddelerdir.
Laboratuvarda yaygın olarak kullanılan kimyasalların birçoğu aşındırıcıdır veya vücut dokularını tahriş eder.
Aşındırıcı sıvılar (örneğin, mineral asitler, alkali çözeltiler ve bazı oksitleyiciler) çok önemli bir tehlikeyi temsil eder.
Çözücü (yada solvent), katı, sıvı ya da gaz haldeki çözünen maddeyi çözerek çözelti oluşturan sıvı ya da gaz maddedir.
Günlük hayatta en yaygın çözücü sudur.
Tehlikeli kimyasal maddeler uluslararası sınıflandırmada 9 sınıfa ayrılmıştır.
Parlayıcı ve yanıcı sıvılar, tehlikeli kimyasalların Sınıf 3 kategorisini oluştururlar.
Günlük yaşamımızda kullandığımız ürünlerin çoğu, sınıf 3 yanıcı sıvılar olarak sınıflandırılmaktadır.
Bu nedenle, bu malzemeler sıklıkla deniz, demi ryolu ve kara yolu ile taşınırlar.
Yanıcı bir sıvı, parlama noktası 60.5 oC'den fazla olmayan bir sıvı ya da sıvı hâlde olup taşıma için ısıtılmış hâlde bulundurulan ve parlama noktası 37.8 oC ve üzerinde olan maddelerdir.
Sınıf 3 Yanıcı Sıvılar, her zaman yangın tehlikesi oluşturmaktadırlar. Bu sıvıların tehlikeleri özellikle parlama noktasıyla belirlenir.
Parlama noktası: Bir sıvı buharının havayla birlikte alevlenebilir bir karışım oluşturduğu en düşük sıcaklıktır.
Parlama noktası düşük olan maddeler daha tehlikelidir.
Yanma, yanıcı maddenin ısı ve oksijenle birleşmesi sonucu meydana gelen kimyasal bir olaydır. Yanma olayının gerçekleşmesi için; Yanıcı madde (Yakıt), yakıcı madde (Oksijen) ve tutuşturucu kaynak (Isı) gibi üç unsurun bir araya gelmesi gerekir.
Patlama, genellikle ısının yükselmesi ve gazların salınması ile oluşan hızlı ve yüksek bir sesle bir şekilde hacim artışı ve enerjinin açığa çıktığı kimyasal tepkimelerdir.
Parlayıcı sıvı buharı ve yanıcı gazların tamamı patlamaya neden olabilir.
Parlayıcı ve yanıcı sıvılar iki sınıfla ayrılır. Parlayıcı sıvılar Sınıf I olarak sınıflandırılırken, yanıcı sıvılar Sınıf II ve III olarak sınıflandırılırlar.
Parlama noktası 37.8 oC’ın altında ve 37.8 oC’daki buhar basıncı 276 kPa’ı aşmayan sıvılar parlayıcı sıvı (Sınıf I) olarak kabul edilir.
Yanıcı sıvılar (Sınıf II ve III), parlama noktası 37.8 oC ve daha yüksek olan sıvılardır.
Yanıcı ve parlayıcı sıvıların depolanması özel koşular gerektirir.
Kriyojenik bir sıvı, kaynama noktası -90 oC'nin altında olan bir sıvılardır.
Sıvı helyum, sıvı hidrojen, sıvı azot ve sıvı oksijen kriyojenik sıvıların en önemlilerindendir.
Yaygın olarak kullanılan diğer çözücüler organik kimyasallar olup, bunlara organik çözücüler denir.
Aseton, etil asetat, dietil eter ve petrol eteri yaygın kullanılan organik solventlerdendir.
Organik çözücüler genellikle ticari endüstrilerde rutin olarak kullanılan kimyasal bir bileşik sınıfıdır.
Eter, alkoller ve toluen gibi çözücüler, uçucu ya da parlayıcıdır.
Kloroform gibi klorlu çözücüler yanmaz, ancak ısıya veya aleve maruz kaldıklarında karbon monoksit, klor, fosgen veya diğer yüksek derecede toksik gazları üretebilirler.
Uçucu ve yanıcı çözücüler, her zaman iyi havalandırılan bir alanda veya bir çeker ocak içerisinde kullanılmalıdır.
Açık alev veya diğer ateşleme kaynakları bulunan bir odada eter veya diğer yüksek derecede yanıcı çözücüler asla kullanmamalıdır.