Yanıcı, Patlayıcı Ve Zehirli Gazlar

Gazların Sınıflandırılması

Gazlar, Parlamayan Gazlar, Reaktif gazlar, Toksin Gazlar ve Parlayan Gazlar olarak dört gruba ayrılır.

Parlamayan gazlar hiçbir konsantrasyonda hava veya oksijen ile yanmazlar.

Reaktif gazlar, uygun şartlar altında diğer kimyasallarla tepkimeye girebilirler.

Toksik gazlar, atmosfere yayılarak solunduklarında ciddi sağlık problemleri ve şiddetli sızılara yol açabilirler.

Gazlar, insan bünyesindeki olumsuz etkileri açısından basit boğucu gazlar ve kimyasal boğucu gazlar olmak üzere ikiye ayrılırlar.

Gazların Tehlikeli Özellikleri

Havadaki oksijen oranı % 12-14 aralığında olursa; derin soluma, nabızda hızlanma ve koordinasyon bozukluğu görülmektedir.

Oksijen oranı % 10-12 seviyesinde; baş dönmesi, istekli hareketlerde güçlük gözlenirken, % 8-10 aralığında bulantı, kusma, baygınlık ile yüzde solukluk gözlenmektedir.

Oksijen oranının % 6-8 aralığına düşmesi 6-8 dakika içerisinde ölüme sebebiyet verirken, bu süre oksijenin % 4 oranına düşmesi durumunda oldukça azalmaktadır.

Basit boğucu gazlar için en yaygın örnek doğalgaz ve mutfak tüpleridir. Her iki gazda renksiz ve kokusuzdur. Bu yüzden sızma durumunda bu gazların fark edilmesi mümkün değildir.

Kimyasal boğucu gazlarda ise, ilgili gazlar kana karışarak hücre fonksiyonlarını etkileyerek toksik etki gösterir.

Tahrişe neden olan gazlar ise üst solunum yollarında, gözlerde, deride ve hassas bölgelerde hasara neden olmaktadır.

Basınçlı gazlar: Bütün gazlar basınç altında depolanır ve taşınır. Dolayısı ile potansiyel ”Mekanik patlama ” tehlikesi oluştururlar.

Yanıcı gazlar: Kapalı hacimde tüm yanıcı gazlar kimyasal patlama tehlikesi oluşturur. Hepsinin alt (LEL) ve üst (UEL) patlama sınırları vardır (hidrojen, asetilen gibi).

Alt Patlama Sınırı (Lower Explosion Limit (LEL))

Hacim ölçüsü açısından patlamaya neden olacak en düşük miktarı ifade eder.

Üst Patlama Sınırı (Upper Explosion Limit (UEL))

Hacim ölçüsü açısından patlama özelliğinin sürdüğü en yüksek sınırı ifade eder.

Kapalı ortamların havasında bulunmasına müsaade edilen ve sekiz saatlik çalışma zarfında, mevcut kimyasalların insanların sağlığını olumsuz etkileyeceği kabul edilen derişime MAK (Müsade Edilen Azami Konsantrasyon) denir.

İnsan yaşamı için ciddi tehlike oluşturan ve hemen ortamın terk edilmesi gereken gaz derişimi IDHL (Immediately Dangerous to Life or Health)/CSAT(Cana veya Sağlığa Ani Tehlike) olarak adlandırılmaktadır.

Hardal gazı, VX ve Sarin gazları; günümüzde en yaygın olarak kullanılan kimyasal silah olarak kullanılan gazlar sınıfına girmektedirler.

Yanıcı ve zehirli olmayan basınçlı gazlar: Sadece fiziksel patlama tehlikesi olan gazlar (azot, argon gibi) ve yakıcılık tehlikesi olan (oksijen gibi) gazlardır.

Zehirli ve boğucu gazlar: Oksijenin dışındaki bütün gazlar boğucu etkileri nedeni ile zehirli kabul edilir (Karbondioksit, fosgen, hidrojen florür gibi).

Tozlar: Ham materyal halinde yanıcı yada toksin olmayan malzemeler havada toz halinde bulunduklarında oksijen ve bir tutuşturucu eşliğinde birer patlayıcı olabilecekleri gibi, uzun süre solunmaları durumunda ise ciddi akciğer hastalıklarına neden olurlar.