Tehlikeli Kimyasal Maddeler

Kimyasal maddeler, toplumların refahı için çok önemlidir. Tehlikeli kimyasal maddeler; eşyalara, çevreye veya organizmalara zarar verebilen katı, sıvı ve gazlardır. Radyoaktif, yanıcı, patlayıcı, aşındırıcı, oksidant, boğucu ve alerjen maddeler bu gruba girerler.

Patlayıcı maddeler, kimyasal reaksiyonun bir sonucu olarak hızlı bir şekilde infilak etme ya da patlama kabiliyeti olan malzeme ya da maddelerdir.

Gazlar, tehlikeli madde yönetmelikleri ile 50 °C'de 300 kPa yada daha yüksek buhar basıncına sahip maddeler veya standart atmosfer basıncında 20 °C'de tamamen gaz olan ve bu maddeleri içeren materyaller olarak tanımlanmaktadır.

Yanıcı sıvılar, üç paketleme grubundan birine dahil edilir:

Paketleme grubu I, dietil eter veya karbon disülfid gibi 101.3 kPa mutlak basınçta ve herhangi bir parlama noktasında başlangıç kaynama noktası 35 °C veya altındaysa;

Tehlikeli kimyasal maddeler organizmaya solunum yolu, deri emilimi, sindirim yollarından biri ile girebilirler.

SEA Yönetmeliği = Maddelerin ve Karışımların Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanması Yönetmeliği

SAE Yönetmeliği veya SAE = Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanması Yönetmeliği

Tehlikeli maddelerin sınıflandırmaları ve bu sınıflandırma sembolleri tehlikeli malzemelerin tanınması için kullanılır.

Küresel uyumlaştırılmış sistem (GHS), kimyasalların sınıflandırılması ve etiketlenmesini fiziksel, sağlık ve çevresel tehlikeler olarak üç sınıfa ayırmıştır.

CLP (Classification, Labelling, Packaging = Sınıflandırma, Etiketleme, Paketleme) Yönetmeliği = Avrupa Birliği sınıflandırma sistemini, kimyasal madde ve karışımlarını Küresel Uyumlaştırılmış Sistem'e etiketleme ve ambalajlama konusunda hizalayan 2008 yılından itibaren bir Avrupa Birliği düzenlemesidir.

Tehlikeli maddelerin sınıflandırılması ile ilgili pek çok uluslararası ve ulusal düzenlemeler bulunurken, uluslararası sınıflandırma sistemlerinin yarıdan fazlası, kimyasal ürünün miktarı veya çevredeki emisyonu esas almıştır. Öldürücü doz (LD50) ve öldürücü konsantrasyonun (LC50) esas alındığı kimyasalların sınıflandırılması da mevcuttur.

Tehlikeli maddeler zarar verme ve risk durumlarına göre genel olarak dokuz sınıfa ayrılır. Bunlar;

Sınıf 1: Patlayıcılar

Sınıf 2: Gazlar

Sınıf 3: Yanıcı sıvılar

Sınıf 4: Yanıcı katılar

Sınıf 5: Oksitleyici maddeler ve organik peroksitler

Sınıf 6: Toksik ve mikrop bulaştırıcı maddeler

Sınıf 7: Radyoaktif (Korozif) maddeler

Sınıf 8: Aşındırıcı (korozif) maddeler

Sınıf 9: Diğer tehlikeli maddeler

Paketleme grubu II, benzin (benzin) ve aseton gibi 101.3 kPa mutlak basınçta 35 °C'den büyük bir başlangıç kaynama noktası ve 23 ° C'den düşük bir parlama noktasına sahiplerse; veya

Paketleme grubu III, kerosen ve dizel gibi Paketleme Grubu I veya II'ye dahil etme kriterlerini karşılanmadığında.

Yanıcı katılar: Kolayca tutuşabilen ve kolayca yanabilen katı maddeler, kendiliğinden yanabilen katılar, kendiliğinden tutuşan katı maddeler ve suyla temas ettiğinde tehlike arz edenler olarak üç sınıfa ayrılırlar.

Sınıf 5, oksitleyici ajanlar ve organik peroksitlerden oluşur.

Toksik ve mikrop bulaştırıcı maddeler; toksik (Zehirli) maddeler, solunduğunda, yutulduğunda veya cilt tarafından absorbe edilmesi halinde ölüm veya insan sağlığına ciddi hasarlara neden olabilecek toksik maddeler, insan sağlığına zararlı toksik maddeler ve mikrop bulaştırıcı maddeler olarak sınıflandırılırlar.

Biyolojik tehlikeli maddeler, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından iki kategoriye ayrılır: Kategori A: Enfeksiyöz (Bulaşıcı), Kategori B: Örnekler (virüs kültürleri, patoloji örnekleri, kullanılan intravenöz iğneler).

Radyoaktif maddeler, iyonlaştırıcı radyasyon yayan (uranyum, plütonyum) maddelerin bir bileşimini veya maddeler içerir.

Aşındırıcı maddeler organik dokuyu eritebilen veya bazı metalleri ciddi şekilde zarar veren maddelerdir:

Sınıf 9, diğer kategorilere girmeyen tehlikeli maddelerdir.

Kimyasal maddelerin kullanımı ile ilgili riskleri ortadan kaldırmak ve en aza indirmek için risk kodları (R) ve ibareleri, bilgilendirme, güvenlik kodları (S) ve cümleleri kullanılmaktadır. GHS sisteminde tehlike cümleleri/zarar (H) ifadeleri ve önlem cümleleri/önlem (P) ifadeleri kullanılmaktadır.