İngiltere’de Kamu Yönetimi

Yönetim Tarihi ve Geleneği

İngiliz yönetim tarihine bakıldığında kraliyete ait olan yetki, görev ve sorumlulukların peyderpey parlamentoya geçtiği görülür. Toplumsal refahın devlet tarafından değil ancak teşebbüs hürriyeti ile sağlanabileceği yönündeki görüş ise pek değişmemiştir.

İngiltere’de idare hukuku bulunmamaktadır. İngiltere’de kamu kurumları dahil bütün gerçek ve tüzel kişiler ortak hukuka (common law) tabiidirler.

Sanayi devriminden sonra ortaya çıkan yeni toplumsal sorunlara yanıt vermek amacıyla modern anlamda bir kamu yapılanması oluşturuldu.

Siyasal Sistem ve Örgütlenme Biçimi

İngiltere kodifiye edilmiş bir anayasanın bulunmadığı meşruti bir monarşidir.

Yasama organı Avam ve Lordlar olmak üzere iki kamaradan oluşur. Yetkilerin çoğu zaman içerisinde Avam Kamarasında yoğunlaşmıştır.

Siyasal sistemde birçok parti olmasına rağmen dar bölge seçim sistemi nedeniyle genellikle Muhafazakar ya da İşçi Partisi iktidardadır.

Kamu Yönetiminin Örgütlenmesi

Kamu politikaları bakanlıklar tarafından oluşturulur, bağlı kuruluşlar tarafından yürütülür.

Bakanlıklara bağlı olmayan özerk kurumlar ve bakanlık dışı kamu örgütleri çevre, sağlık ve güvenlik benzeri alanlarda faaliyet yürütürler.

Bu örgütlenme nedeniyle memurlar tüm kamu görevlilerinin yalnızca %11'ini oluştururlar.

Hem bireysel, hem de kurumsal performans yönetimi tüm idari örgütlerde kullanılır.

İngiltere'de yerel yönetimler geleneksel çöp toplama, park ve bahçeler gibi hizmetlerin yanı sıra eğitim ve sosyal hizmetler alanlarında da önemli sorumluluğa sahiptirler.

Kamu Yönetimi Reformları

Yeni kamu işletmeciliği çerçevesindeki reformlar ilk olarak İngiltere'de başlamıştır. 3e olarak da bilenen etkinlik, ekonomiklilik ve etkilik kamu politikaları uygulamaya geçirilirken en çok kullanılan kriterlerdir.

Vatandaştan toplanan vergi gelirlerinin halkın ihtiyacı olan hizmetleri sağlamak için en optimal biçimde harcanıp harcanmadığı (best value) denetlenir.

1980'li yıllardan başlayarak birçok kamu hizmeti özelleştirilmiştir.

1990'lı yıllarda "Sonraki Adımlar" reformu ile kamu politikalarına karar veren ve uygulayan idari örgütler birbirinden ayrılmıştır. Bağlı kuruluşlar ilgili oldukları bakanlıklarla bütçe, hedefler, vb. konularda yıllık sözleşmeler yaparak hizmetlerini yürütürler.

Kamu hizmetlerinin yürütülmesinde özel şirketler giderek artan bir biçimde kullanılmaktadır.

Birleşik Krallık içerisinde İskoçya başta olmak üzere, Galler ve Kuzey İrlanda'ya yasa yapma yetkisi dahil önemli siyasi yetkiler terk edildi.

Karşılaştırmalı Kamu Yönetimi Çalışmalarında İngiltere'nin Önemi

1787 Amerika Birleşik Devletleri Anayasası, 1789 Fransız İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi ve 1948 Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi İngiliz Habeas Corpus sisteminden etkilenmiştir.

Demokratik ülkelere genellikle örnek olarak gösterilen Amerika Birleşik Devletleri ve Fransa’ya da İngiltere örneklik etmiştir. Bu itibarla “ . . . İngiltere, örneklerin örneğidir. (…) Dünyada siyasal kurumları en çok taklit edilmiş olan ülke İngiltere’dir” (Eroğul, 1993: 30).

İkinci Dünya Savaşı sonrası refah devleti uygulamaları ilk olarak İngiltere’de ortaya çıkmıştır.

Refah Devleti’nden sonra özelleştirme, deregülasyon, yerelleşme gibi neoliberal reformlar ile kamu yönetimini baştan aşağı yeniden şekillendiren ilk ülkelerden biridir.

Yeni kamu işletmeciliği yaklaşımının bireysel ve örgütsel performans yönetimi, paranın karşılığını verme (value for money), düzenleyici etki analizi, vb. birçok teknik ilk olarak İngiltere’de uygulanmıştır.